BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC PHANXICÔ TRONG THÁNH LỄ CHÚA NHẬT XXXIII THƯỜNG NIÊN NĂM B, NHÂN NGÀY THẾ GIỚI NGƯỜI NGHÈO : XIN ĐỪNG QUÊN NGƯỜI NGHÈO

“Chúng ta trở thành Giáo hội của Chúa Giêsu trong chừng mực chúng ta phục vụ người nghèo”. Đức Phanxicô đã nhắc nhớ như thê vào Chúa Nhật, ngày 17/11/2024, ngày đánh dấu lần thứ tám Ngày Thế Giới Người Nghèo. “Trong khi một phần thế giới buộc phải sống trong các khu ổ chuột của lịch sử, trong khi sự bất bình đẳng ngày càng gia tăng và nền kinh tế gây thiệt hại những người yếu thế nhất, trong khi xã hội tôn thờ ngẫu tượng tiền bạc và tiêu thụ, thì người nghèo và những người bị loại trừ thường không thể làm gì khác hơn là tiếp tục chờ đợi,” Đức Thánh Cha lấy làm tiếc như thế trong bài giảng thánh lễ tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.

Dưới đây là bài giảng của Đức Thánh Cha :

Những lời chúng ta vừa nghe có thể khơi dậy cảm giác lo lắng trong chúng ta; trên thực tế, chúng là một thông báo tuyệt vời về niềm hy vọng. Thật vậy, nếu Chúa Giêsu dường như mô tả tâm trạng của những người chứng kiến ​​sự tàn phá thành Giêrusalem và nghĩ rằng ngày tận thế đã đến, thì Người cũng đồng thời công bố một điều phi thường: giữa lòng tối tăm và hoang tàn, ngay cả khi mọi thứ dường như sụp đổ, Thiên Chúa đang đến, Thiên Chúa đang đến gần, Thiên Chúa tập hợp chúng ta lại để cứu chúng ta.

Chúa Giêsu mời gọi chúng ta có một cái nhìn sắc bén hơn, có đôi mắt có khả năng “đọc được bên trong” các biến cố lịch sử, để khám phá ra rằng, ngay cả trong những nỗi lo lắng của tâm hồn và thời đại chúng ta, một niềm hy vọng không lay chuyển vẫn tỏa sáng. Trong Ngày Thế Giới Người Nghèo này, chúng ta hãy tập trung vào hai thực tại này: nỗi lo lắng và niềm hy vọng, vốn luôn thách thức nhau trong một cuộc đọ sức ngay trên mảnh đất tâm hồn chúng ta.

Trước hết là nỗi lo lắng. Đó là một cảm giác phổ biến trong thời đại chúng ta trong đó truyền thông xã hội khuếch đại các vấn đề và các vết thương, khiến thế giới trở nên kém an toàn hơn và tương lai trở nên bất ổn hơn. Hôm nay, bài Tin Mừng mở đầu bằng một bức tranh phóng chiếu nỗi đau khổ của con người vào vũ trụ, và Tin Mừng làm như vậy bằng cách sử dụng ngôn ngữ khải huyền: “Mặt trời sẽ ra tối tăm, mặt trăng không còn chiếu sáng, các ngôi sao từ trời sa xuống, và các quyền lực trên trời bị lay chuyển” v.v. (Mc 13, 24-25).

Nếu cái nhìn của chúng ta chỉ tập trung vào trình thuật các sự kiện, thì nỗi lo lắng sẽ xâm chiếm chúng ta. Thật vậy, ngay cả ngày nay chúng ta cũng thấy mặt trời tối dần và mặt trăng tắt đi, chúng ta thấy nạn đói và sự túng thiếu đang đè nặng nhiều anh chị em không có gì để ăn, chúng ta thấy sự khủng khiếp của chiến tranh, chúng ta thấy những cái chết vô tội. Đối mặt với hoàn cảnh này, chúng ta có nguy cơ rơi vào tình trạng chán nản và không nhận ra sự hiện diện của Thiên Chúa ở trung tâm thảm kịch lịch sử. Vì thế, chúng ta cảm thấy mình bất lực; chúng ta thấy sự bất công gây ra đau khổ cho người nghèo đang gia tăng xung quanh chúng ta, nhưng chúng ta chấp nhận sự cam chịu thông thường của những người, vì tiện nghi hoặc lười biếng, nghĩ rằng “thế giới là như vậy” và “tôi không thể làm được gì ở đó.” Khi đó, chính đức tin Kitô giáo bị giảm thiểu thành một lòng sùng kính vô hại, không quấy rầy các quyền lực của thế gian này và không tạo ra một dấn thân cụ thể nào trong đức ái. Trong khi một phần thế giới buộc phải sống trong các khu ổ chuột của lịch sử, trong khi sự bất bình đẳng ngày càng gia tăng và nền kinh tế gây thiệt hại những người yếu thế nhất, trong khi xã hội tôn thờ ngẫu tượng tiền bạc và tiêu thụ, thì người nghèo và những người bị loại trừ thường không thể làm gì khác hơn là tiếp tục chờ đợi (x. Evangelii gaudium, số 54).

Tuy nhiên, trong bức tranh khải huyền này, Chúa Giêsu đã nhen nhóm lại niềm hy vọng. Người mở rộng chân trời, mở rộng cái nhìn của chúng ta để chúng ta học cách nắm bắt, ngay cả trong sự bấp bênh và đau khổ của thế giới, sự hiện diện của tình yêu Thiên Chúa, Đấng gần gũi, Đấng không bỏ rơi chúng ta, Đấng hành động vì ơn cứu độ của chúng ta. Thật vậy, vào lúc mặt trời trở nên tối tăm, lúc mặt trăng ngừng chiếu sáng và các ngôi sao từ trên trời rơi xuống, như Tin Mừng nói, “thiên hạ sẽ thấy Con Người đầy quyền năng và vinh quang ngự trong đám mây mà đến”; và Người “sẽ tập họp những kẻ được Người tuyển chọn từ bốn phương về, từ đầu mặt đất cho đến cuối chân trời” (c. 26-27).

Với những lời này, Chúa Giêsu trước hết ám chỉ cái chết của Người sẽ xảy ra ngay sau đó. Thực vậy, trên đồi Canvê, mặt trời sẽ trở nên tối tăm, bóng tối sẽ bao trùm thế giới; nhưng chính vào lúc đó Con Người sẽ đến trên mây trời, vì quyền năng phục sinh của Người sẽ phá vỡ xiềng xích của sự chết, sự sống vĩnh cửu của Thiên Chúa sẽ xuất hiện từ bóng tối và một thế giới mới sẽ được sinh ra từ đống đổ nát của lịch sử vốn bị sự dữ làm tổn thương.

Thưa anh chị em, đây chính là niềm hy vọng mà Chúa Giêsu muốn giao phó cho chúng ta. Và Người cũng thực hiện điều đó qua một hình ảnh đẹp đẽ: hãy nhìn cây vả, bởi vì “khi cành nó xanh tươi và đâm chồi nảy lộc, thì anh em biết là mùa hè đã đến gần” (c. 28). Tương tự như vậy, chúng ta cũng được mời gọi đọc các hoàn cảnh lịch sử trần thế của chúng ta: ở đâu dường như chỉ có sự bất công, đau khổ và nghèo đói, thì vào đúng thời điểm bi thảm này, Chúa đang đến gần để giải thoát chúng ta khỏi cảnh nô lệ và làm cho cuộc sống tỏa sáng ( x. câu 29). Và Người đến đến gần qua sự gần gũi của người Kitô hữu chúng ta, tình huynh đệ của người Kitô hữu chúng ta. Vấn đề không phải là ném một đồng xu vào tay người nghèo khổ. Với người bố thí, tôi xin hỏi hai điều: “Bạn có chạm vào tay người ta hay bạn ném đồng xu mà không chạm vào? Bạn nhìn vào mắt người bạn đang giúp đỡ hay nhìn đi nơi khác?

Chính chúng ta, những môn đệ của Người, nhờ Chúa Thánh Thần, có thể gieo rắc niềm hy vọng này trên thế giới. Chính chúng ta là những người có thể và phải thắp lên những ánh sáng công lý và liên đới trong khi bóng tối của một thế giới khép kín ngày càng sâu đậm hơn (x. Thông điệp Fratelli tutti, các số 9-55). Chính qua chúng ta mà Ân Sủng của Người chiếu sáng, chính cuộc sống thấm nhuần lòng trắc ẩn và bác ái của chúng ta phải trở thành dấu chỉ sự hiện diện của Chúa, luôn gần gũi với nỗi đau khổ của người nghèo, để xoa dịu vết thương và thay đổi số phận của họ.

Thưa anh chị em, chúng ta đừng quên: niềm hy vọng Kitô giáo, vốn đã được thực hiện nơi Chúa Giêsu và được thể hiện trong Vương quốc của Người, đang cần chúng ta, Người cần sự dấn thân của chúng ta, Người cần một đức tin tích cực trong đức ái, Người cần những Kitô hữu không quay lưng lại. Tôi đã xem một bức ảnh do một nhiếp ảnh gia người Rôma chụp: họ đang bước ra từ một nhà hàng, một cặp vợ chồng lớn tuổi, gần như cao niên, vào mùa đông; người phụ nữ trùm kín bằng áo da lông thú và người đàn ông cũng vậy. Trước cửa nhà hàng, có một người phụ nữ tội nghiệp nằm dưới đất van xin, cả hai đều ngoảnh mặt đi… Chuyện này xảy ra hằng ngày. Chúng ta hãy tự hỏi: liệu tôi có quay mặt đi khi nhìn thấy sự nghèo đói, những nhu cầu, nỗi đau khổ của người khác không? Một thần học gia của thế kỷ XX đã nói rằng đức tin Kitô giáo phải sinh ra trong chúng ta “một nền thần bí với đôi mắt mở rộng”, không phải một nền linh đạo chạy trốn thế gian nhưng – trái lại – một đức tin mở mắt chúng ta trước nỗi đau khổ của thế giới và sự bất hạnh của người nghèo để thực thi cùng một lòng trắc ẩn như Chúa Kitô. Tôi có cảm thấy cùng một lòng trắc ẩn như Chúa trước người nghèo, những người không có việc làm, những người không có gì ăn, những người bị xã hội gạt ra ngoài lề không? Và chúng ta không chỉ phải nhìn vào những vấn đề lớn về nghèo đói trên thế giới, mà còn phải nhìn vào chút nhỏ bé mà tất cả chúng ta có thể làm được hằng ngày qua lối sống của mình, qua sự chú ý và quan tâm đến môi trường chúng ta đang sống, qua việc kiên trì theo đuổi công lý, qua việc chia sẻ tài sản của chúng ta với những người nghèo hơn, qua sự dấn thân xã hội và chính trị để cải thiện thực tại xung quanh chúng ta. Đối với chúng ta, đó có thể là chuyện nhỏ, nhưng chút nhỏ bé của chúng ta sẽ như những chiếc lá đầu tiên mọc ra trên cây vả, chút nhỏ bé của chúng ta sẽ là điềm báo cho mùa hè giờ đây đang đến gần.

Anh chị em thân mến, trong Ngày Thế Giới Người Nghèo này, tôi muốn nhắc lại lời mời của Đức Hồng y Martini. Ngài nói rằng chúng ta phải cẩn thận đừng nghĩ rằng trước hết có Giáo hội, vững chắc nơi chính mình rồi, và tiếp đến những người nghèo mà chúng ta chọn chăm sóc. Trên thực tế, chúng ta trở thành Giáo hội của Chúa Giêsu trong chừng mực chúng ta phục vụ người nghèo, bởi vì chỉ như thế mà “Giáo hội mới “trở nên” chính mình, nghĩa là, Giáo hội trở nên một ngôi nhà rộng mở cho tất cả mọi người, một nơi của lòng trắc ẩn của Thiên Chúa đối với cuộc sống của mỗi người” (C.M. Martini, Città senza mura. Lettere e discorsi alla diocesi 1984, Bologna 1985, 350).

Và tôi nói điều đó với Giáo hội, tôi nói điều đó với các Chính phủ, tôi nói điều đó với các Tổ chức quốc tế, tôi nói điều đó với mỗi người và với tất cả mọi người: xin đừng quên người nghèo.

———————————-

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn : vatican.va)