BÀI GIÁO LÝ VỀ CHỮA LÀNH THẾ GIỚI – BÀI 2. ĐỨC TIN VÀ PHẨM GIÁ CON NGƯỜI

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha:

Đại dịch mà thế giới hiện đang trải qua không phải là căn bệnh duy nhất cần phải chiến đấu. Cuộc khủng hoảng y tế đã làm nổi bật những bệnh lý xã hội nghiêm trọng hơn, và, trong số đó, có nền văn hóa thờ ơ, vứt bỏ, chủ nghĩa cá nhân và hung hăng, dẫn đến việc coi con người như một đồ vật để sử dụng và loại bỏ. Nhưng đức tin dạy chúng ta rằng Thiên Chúa đã tạo dựng chúng ta theo hình ảnh của Ngài, ban cho chúng ta một phẩm giá độc nhất và mời gọi chúng ta sống hiệp thông với Ngài và với anh chị em chúng ta, trong sự tôn trọng công trình tạo dựng. Phẩm giá bất khả tước bỏ này là nền tảng của mọi đời sống xã hội và quyết định những nguyên tắc hành động của nó. Sự thờ ơ và chủ nghĩa cá nhân là hai thái độ xấu phá hủy sự hòa hợp. Việc coi người lân cận như một món quà nhận được từ tình yêu của Chúa Cha, như một người anh em, chứ không còn là một người xa lạ, dẫn chúng ta đến lòng trắc ẩn và cảm thông, chứ không phải khinh thường và thù địch. Chiêm ngưỡng thế giới dưới ánh sáng đức tin thúc đẩy chúng ta tìm cách, với lòng nhiệt tình và nhờ ân sủng, giải quyết những thảm kịch của lịch sử, bằng cách dùng những ân huệ Thiên Chúa đã ban cho chúng ta để phục vụ nhân loại và công trình tạo dựng.

Dưới đây là bài giáo lý của Đức Thánh Cha, ngày 12/8/2020 :

Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

Đại dịch đã cho thấy rõ tất cả chúng ta đều dễ bị tổn thương và có mối liên kết với nhau như thế nào. Nếu chúng ta không quan tâm đến nhau, bắt đầu từ những người rốt hết, những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất, kể cả công trình tạo dựng, thì chúng ta không thể chữa lành thế giới.

Chúng ta phải ca ngợi sự dấn thân của nhiều người, trong những tháng này, thể hiện tình yêu nhân bản và Kitô giáo đối với người lân cận của họ, bằng cách cống hiến hết mình cho những bệnh nhân mà cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của họ. Họ là những anh hùng! Tuy nhiên, virus Corona không phải là căn bệnh duy nhất cần phải chiến đấu, nhưng đại dịch đã làm sáng tỏ nhiều bệnh lý xã hội hơn. Một trong số đó là cái nhìn méo mó về con người, một cái nhìn phớt lờ phẩm giá và tính cách tương quan của họ. Đôi khi chúng ta xem người khác như đồ vật, sử dụng rồi vứt bỏ. Trên thực tế, kiểu nhìn này làm mù quáng và thúc giục một nền văn hóa vứt bỏ mang tính cá nhân chủ nghĩa và hung hãn, biến con người thành một món hàng tiêu thụ (x. Tông huấn Evangelii gaudium, số 53; Thông điệp Laudato si’ [LS ], số 22).

Trái lại, dưới ánh sáng đức tin, chúng ta biết rằng Thiên Chúa nhìn con người bằng một cách khác. Ngài tạo dựng chúng ta không phải như những đồ vật nhưng như những con người được yêu thương và có khả năng yêu thương; Ngài đã tạo dựng chúng ta theo hình ảnh và giống như Ngài (x. Stk 1, 27).  Bằng cách này, Ngài đã ban cho chúng ta một phẩm giá độc nhất, mời gọi chúng ta sống hiệp thông với Ngài, hiệp thông với anh chị em chúng ta, trong sự tôn trọng toàn thể công trình tạo dựng. Chúng ta có thể nói, trong sự hiệp thông, trong sự hòa hợp. Công trình tạo dựng là sự hòa hợp trong đó chúng ta được mời gọi sống. Và trong sự hiệp thông này, trong sự hòa hợp vốn là sự hiệp thông này, Thiên Chúa ban cho chúng ta khả năng sinh sản và trở thành những người bảo vệ sự sống (x. Stk 1,28-29), làm việc và chăm sóc trái đất (x. Stk 2, 15; LS, số 67). Chúng ta hiểu rằng chúng ta không thể sinh sản và trở thành người bảo vệ sự sống nếu không có sự hòa hợp; nó sẽ bị phá hủy.

Chúng ta có một ví dụ về cái nhìn chủ nghĩa cá nhân này, một cái nhìn không hòa hợp, trong các Tin Mừng, trong lời cầu xin của mẹ hai môn đệ Giacôbê và Gioan với Chúa Giêsu (x. Mt 20, 20-28). Bà muốn các con của mình có thể ngồi bên hữu và bên tả của vị vua mới. Nhưng Chúa Giêsu đưa ra một tầm nhìn khác: tầm nhìn phục vụ và hiến mạng sống vì người khác, và Người xác nhận điều đó bằng cách lập tức phục hồi thị giác cho hai người mù và biến họ thành môn đệ của Người (x. Mt 20, 29-34). Tìm kiếm thành công bằng mọi giá trong cuộc sống, tìm cách để vượt trội hơn người khác, sẽ phá hủy sự hòa hợp. Đây là lôgic của sự thống trị, lôgic thống trị người khác. Sự hòa hợp là một điều khác: đó là sự phục vụ.

Vì vậy, chúng ta hãy cầu xin Chúa ban cho chúng ta ánh mắt quan tâm tới anh chị em chúng ta, đặc biệt những người đang đau khổ. Với tư cách là môn đệ của Chúa Giêsu, chúng ta không muốn thờ ơ, cũng không muốn theo chủ nghĩa cá nhân, đây là hai thái độ xấu chống lại sự hòa hợp. Thờ ơ: tôi nhìn đi chỗ khác. Chủ nghĩa cá nhân: chỉ nhìn vào lợi ích của riêng mình. Sự hòa hợp do Thiên Chúa tạo ra yêu cầu chúng ta nhìn vào người khác, vào nhu cầu của người khác, vấn đề của người khác, để hiệp thông. Chúng ta muốn thừa nhận nhân phẩm nơi mỗi người, bất kể chủng tộc, ngôn ngữ hay hoàn cảnh của họ. Sự hòa hợp giúp bạn nhận ra phẩm giá con người, sự hòa hợp do Thiên Chúa tạo ra, lấy con người làm trung tâm.

Công đồng Vatican II nhấn mạnh rằng phẩm giá này là bất khả tước bỏ, bởi vì nó “được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa” (Hiến chế Gaudium et spes, số 12). Nó là nền tảng của mọi đời sống xã hội và quyết định những nguyên tắc hoạt động của xã hội. Trong nền văn hóa hiện đại, quy chiếu gần gũi nhất với nguyên tắc phẩm giá bất khả tước bỏ của con người là Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền, được Thánh Gioan Phaolô II định nghĩa là “cột mốc đặt trên con đường dài và khó khăn của nhân loại” (Diễn văn tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, 2/10/1979, số 7), và như là “một trong những biểu hiện cao nhất của lương tâm con người” (Diễn văn tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, 5/10/1995, số 2) . Các quyền không chỉ mang tính cá nhân, mà còn mang tính xã hội, chúng thuộc về các dân tộc, các quốc gia (x. Tóm lược Học thuyết Xã hội của Giáo hội, số 157).  Thật vậy, con người, trong phẩm giá nhân vị, là một hữu thể xã hội, được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa Duy Nhất và Ba Ngôi. Chúng ta là những hữu thể xã hội, chúng ta cần phải sống trong sự hòa hợp xã hội này, nhưng khi có ích kỷ, cái nhìn của chúng ta không tập trung vào người khác, vào cộng đồng, nhưng vào chính chúng ta, và điều đó khiến chúng ta trở nên xấu xa, độc ác, ích kỷ, bằng cách phá hủy sự hòa hợp.

Nhận thức mới mẻ này về phẩm giá của mỗi con người có những hệ lụy nghiêm túc về mặt xã hội, kinh tế và chính trị. Việc nhìn người anh em của mình và toàn thể công trình tạo dựng như một món quà nhận được từ tình yêu của Chúa Cha sẽ khơi dậy hành vi chú ý, quan tâm và ngạc nhiên thán phục. Vì vậy, người tín hữu, khi nhìn ngắm người lân cận như người anh em chứ không phải như một người xa lạ, sẽ nhìn họ với lòng trắc ẩn và cảm thông, chứ không phải với thái độ khinh thường hay thù địch. Và khi chiêm ngưỡng thế giới dưới ánh sáng đức tin, họ dấn thân phát triển, với sự giúp đỡ của ân sủng, tính sáng tạo và sự nhiệt tình của mình để giải quyết các thảm kịch lịch sử. Họ quan niệm và phát triển khả năng của mình như những trách nhiệm phát sinh từ đức tin của mình (Ibid.), như những món quà từ Chúa để phục vụ nhân loại và công trình tạo dựng.

Khi tất cả chúng ta nỗ lực xử lý một loại virus ảnh hưởng đến mọi người không trừ một ai, đức tin thúc giục chúng ta dấn thân một cách nghiêm túc và tích cực để chống lại sự thờ ơ trước những vi phạm nhân phẩm. Văn hóa thờ ơ này đi kèm với văn hóa vứt bỏ: những điều không ảnh hưởng đến tôi thì không làm tôi quan tâm. Đức tin luôn đòi hỏi chúng ta phải được chữa lành và hoán cải khỏi chủ nghĩa cá nhân, cả cá nhân lẫn tập thể; chủ nghĩa cá nhân đảng phái chẳng hạn.

Xin Chúa “phục hồi thị lực cho chúng ta” để tái khám phá ý nghĩa của việc trở thành thành viên của gia đình nhân loại. Và mong sao cái nhìn này chuyển thành những hành động cụ thể của lòng trắc ẩn và sự tôn trọng đối với mỗi người cũng như việc chăm sóc và bảo vệ ngôi nhà chung của chúng ta.

—————————————

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn: vatican.va)