BÀI GIÁO LÝ VỀ NĂM THÁNH 2025. CHÚA GIÊSU KITÔ, NIỀM HY VỌNG CỦA CHÚNG TA. II. CUỘC ĐỜI CỦA CHÚA GIÊSU. CÁC CUỘC GẶP GỠ. BÀI 1. NICÔĐÊMÔ, “ÔNG CẦN PHẢI ĐƯỢC SINH RA MỘT LẦN NỮA BỞI ƠN TRÊN” (Ga 3, 7b).

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Phanxicô: “Tôi đã chọn bắt đầu với Nicôđêmô cũng bởi vì ông là một con người, với đời sống của mình, đã chứng tỏ rằng sự thay đổi này là khả thi.” “Nicôđêmô tìm gặp Đức Giêsu bởi vì ông cảm nhận được rằng Ngài có thể chiếu sáng bóng tối nơi cõi lòng ông.” “Nếu chúng ta không chịu thay đổi, nếu chúng ta cứ khép mình lại trong sự cứng nhắc, trong những thói quen hoặc lối suy nghĩ của mình, chúng ta có nguy cơ chết đi. Cuộc sống hệ tại ở khả năng thay đổi hầu tìm ra được một cách thế mới để yêu thương.”

Dưới đây là bài giáo lý của Đức Thánh Cha, ngày 19/3/2025:

Anh chị em thân mến, chào buổi sáng!

Với bài Giáo lý này, chúng ta sẽ bắt đầu suy ngẫm một số cuộc gặp gỡ được thuật lại trong các Tin Mừng, để hiểu được cách mà Đức Giêsu trao ban niềm hy vọng. Thật vậy, chúng là những cuộc gặp gỡ rọi sáng cuộc đời và mang lại niềm hy vọng. Chẳng hạn, có thể xảy ra trường hợp ai đó giúp chúng ta nhìn thấy khó khăn hoặc vấn đề mà chúng ta đang gặp phải từ một góc nhìn khác; hoặc có thể ai đó chỉ đơn giản là nói một lời khiến chúng ta cảm thấy mình không đơn độc trong nỗi đau mà chúng ta đang trải qua. Đôi khi vẫn có những cuộc gặp gỡ thinh lặng, mà trong đó không ai nói bất cứ điều gì, tuy nhiên những khoảnh khắc ấy giúp chúng ta lấy lại phương hướng.

Cuộc gặp gỡ đầu tiên tôi muốn nhìn vào chính là cuộc đối thoại của Đức Giêsu với ông Nicôđêmô, được thuật lại trong chương 3 của Tin Mừng Gioan. Tôi sẽ khởi đi với đoạn văn này bởi vì Nicôđêmô là một người, với lịch sử của ông, cho thấy rằng có thể thoát khỏi bóng tối và tìm được lòng can đảm để bước theo Đức Kitô.

Nicôđêmô đến gặp Đức Giêsu vào ban đêm: đó là khoảng thời gian không thông thường cho cuộc gặp gỡ. Trong ngôn ngữ của Gioan, những ám chỉ về thời gian thường mang giá trị biểu tượng: ở đây, ban đêm có thể ám chỉ điều gì đó trong lòng của Nicôđêmô. Ông là người thấy mình ở trong đêm tối của hoài nghi, trong đêm tối mà chúng ta trải qua khi không còn hiểu được điều gì đang xảy ra trong cuộc đời của mình nữa và cũng không con thấy rõ được con đường phía trước.

Nếu anh chị em đang ở trong đêm tối, đương nhiên anh chị em sẽ kiếm tìm ánh sáng. Và Gioan, ở phần mở đầu của Tin Mừng của ngài, đã viết: “Ngôi Lời là ánh sáng thật, ánh sáng đến thế gian và chiếu soi mọi người” (Ga 1, 9). Vậy nên, Nicôđêmô tìm gặp Đức Giêsu bởi vì ông cảm nhận được rằng Ngài có thể chiếu sáng bóng tối nơi cõi lòng ông.

Tuy nhiên, Tin Mừng nói với chúng ta rằng Nicôđêmô không tức thì hiểu được những gì mà Đức Giêsu đang nói với ông. Và vì thế, chúng ta thấy rằng vẫn còn nhiều sự hiểu nhầm trong cuộc đối thoại này, và cũng có nhiều sự mỉa mai, vốn là một đặc trưng của Thánh sử Gioan. Nicôđêmô không hiểu những gì mà Đức Giêsu đang nói với ông bởi vì ông cứ tiếp tục suy nghĩ theo logic và những phạm trù của riêng mình. Ông là người có tính cách rõ ràng; ông cũng có vai trò công khai, là một trong những người lãnh đạo của dân Do Thái. Nhưng có lẽ điều gì đó không còn phù hợp với ông nữa. Nicôđêmô cảm giác rằng có điều gì đó không còn tác động nơi cuộc đời của mình nữa. Ông cảm thấy cần phải thay đổi, nhưng không biết bắt đầu từ đâu.

Điều này xảy ra với hết thảy chúng trong một số giai đoạn của cuộc sống. Nếu chúng ta không chịu thay đổi, nếu chúng ta cứ khép mình lại trong sự cứng nhắc, trong những thói quen hoặc lối suy nghĩ của mình, chúng ta có nguy cơ chết đi. Cuộc sống hệ tại ở khả năng thay đổi hầu tìm ra được một cách thế mới để yêu thương. Thật vậy, Đức Giêsu nói với Nicôđêmô về một sự sinh hạ mới, một cuộc sinh ra không chỉ là điều có thể, mà thậm chí cần thiết vào những thời điểm nhất định trong hành trình của chúng ta. Thực tế, cách diễn đạt được sử dụng trong bản văn này mang tính hai nghĩa, bởi vì từ anōthen (ἄνωθεν) có thể được dịch hoặc là ‘từ trên’ hoặc ‘một lần nữa’. Dần dần, Nicôđêmô sẽ hiểu rằng hai nghĩa này gắn liền với nhau: nếu chúng ta để cho Chúa Thánh Thần sinh ra đời sống mới trong mình, chúng ta sẽ được tái sinh. Chúng ta sẽ tìm lại được đời sống đó, vốn có lẽ đã phai mờ trong chúng ta.

Tôi đã chọn bắt đầu với Nicôđêmô cũng bởi vì ông là một con người, với đời sống của mình, đã chứng tỏ rằng sự thay đổi này là khả thi. Nicôđêmô có thể làm được điều này: cuối cùng, ông sẽ là một trong những người đến gặp Philatô để xin xác Chúa Giêsu (x. Ga 19, 39)! Nicôđêmô cuối cùng đã bước ra ánh sáng, ông được tái sinh, và không còn cần phải ở lại trong bóng tối nữa.

Thay đổi đôi khi làm chúng ta sợ hãi. Một đàng, chúng lôi cuốn chúng ta, nhiều khi chúng ta khao khát sự thay đổi, nhưng đàng khác, chúng ta vẫn thích ở lại trong sự thoải mái hơn. Vì vậy, Thần Khí thúc bách chúng ta đối diện với những sợ hãi đó. Đức Giêsu gợi nhắc Nicôđêmô – là thầy dạy trong dân Israel – rằng ngay cả dân Israen cũng sợ hãi khi họ bước đi trong sa mạc. Và họ đã chú tâm quá nhiều vào những lo lắng của mình đến nỗi vào thời điểm chính yếu, những nỗi sợ đó mang hình dáng của những con rắn độc (x. Nm 21, 4-9). Để được giải thoát, họ phải nhìn lên con rắn đồng mà ông Môsê đã treo lên một cây cột, họ đã nhìn lên và đứng trước đối tượng đại diện cho nỗi sợ hãi của họ. Chỉ bằng cách nhìn vào bộ mặt của những điều làm chúng ta sợ hãi thì chúng ta mới có thể bắt đầu được giải thoát.

Nicôđêmô, cũng như tất cả chúng ta, có thể nhìn vào Đấng Chịu Đóng Đinh: Đấng đã đánh bại tử thần, là cội rễ của mọi nỗi sợ hãi. Chúng ta cũng hãy ngước nhìn lên Đấng mà họ đã đâm thâu, chúng ta cũng sẽ được gặp gỡ Đức Giêsu. Nơi Ngài, chúng ta tìm thấy niềm hy vọng để đối diện với những thay đổi trong cuộc đời của mình và được tái sinh.

————————————-

Cồ Ngọc Hải dịch

(nguồn: vatican.va)