Trước chừng 3500 tín hữu đang hiện diện trong Vương cung thánh đường thánh Phêrô, hôm 25/3/2022,  Đức Phanxicô đã kêu gọi chấm dứt cuộc chiến tranh « tàn ác », « điên rồ » và « bỉ ổi » đang tàn phá Ucraina từ một tháng qua, « làm đau khổ tất cả mọi người, gây ra nơi mỗi người nỗi sợ hãi và rối loạn ».

Trong khi hội nghị sắp đến của Giáo hội Chính Thống giáo Nga sẽ bị hoãn lại, thì các Giáo hội bên ngoài nước Nga tự  tách mình khỏi Thượng phụ của Moscou. Việc quy chiếu đến Đức Kirill càng ngày càng bị hàng giáo sĩ phản đối.

Sáng 24/3/2022, Đức Phanxicô đã tố giác sự dấn thân của một số chính phủ gia tăng chi tiêu quân sự của họ. Trái lại, ngài kêu gọi thay đổi mô hình trong mối tương quan quốc tế, bằng cách áp dụng « văn hóa chăm sóc ». Và phụ nữ có thể có một vai trò quyết định, Đức Thánh Cha nhận định như thế khi nói trước các tham dự viên của cuộc gặp gỡ của Trung Tâm Phụ Nữ Ý.

Được công bố hôm 22/3/2022 bởi phân bộ Di dân và Tỵ nạn của Bộ phục vụ sự phát triển con người toàn diện, một văn kiên do Đức Thánh Cha viết lời tựa đã đề nghị những đường hướng để « phát triển nền văn hóa gặp gỡ » và một Giáo hội ngày càng bao hàm hơn, trước những thách đố của việc di cư.

Trong một bức thư được công bố hôm 24/3/2022, Trưởng Giáo chủ Hilarion, người đứng đầu ban quan hệ đối ngoại của Tòa thượng phụ Moscou mời gọi làm tất cả để duy trì đối thoại giữa Nga và Tây phương và mời Ủy ban các HĐGM Liên hiệp Âu Châu (Comece) “đóng một vai trò quan trọng” trong việc xây dựng cuộc đối thoại như thế.

Trong buổi tiếp kiến chung hôm 23/3/2022, Đức Phanxicô tiếp tục bài giáo lý về tuổi già. Dựa vào trình thuật Thánh Kinh về di chúc thiêng liêng của Môisê, hay còn được gọi là « Bài ca của Môisê », ngài mời gọi các Kitô hữu suy niệm về kinh nghiệm đức tin của Môisê, vốn được truyền lại như di sản trong Giáo hội. Theo hình ảnh của Môisê, người cao tuổi ngày nay « đi vào đất hứa, mà Thiên Chúa mong muốn cho mỗi thế hệ, khi họ mang lại cho người trẻ sự khai tâm tốt đẹp của chứng tá của họ và truyền lại lịch sử đức tin ».

Bản văn về lời nguyện thánh hiến toàn thể nhân loại, cách riêng nước Nga và Ucraina, cho Trái Tim Vô Nhiễm Đức Maria đã được phổ biến. Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ đọc lời nguyện này vào khoảng 18g30 (giờ Rôma, khoảng 23g30, giờ VN) ngày 25/3/2022 (đây cũng nhằm ngày mà Đức Phanxicô kêu gọi 24 giờ cho Chúa). Đây là một lời nguyện chứa đựng những trích dẫn từ truyền thống lâu đời về Đức Mẹ. Sau đây là một vài quy chiếu.

Sau bài giáo lý hàng tuần hôm thứ Tư 23/3/2022, Đức Phanxicô kết thúc buổi tiếp kiến chung bằng cách nói về chiến sự đang diễn ra ở Ucraina. Dưới đây là phát biểu của ngài:

Vatican đã công bố lời cầu nguyện mà Đức Phanxicô sẽ cầu nguyện vào ngày thứ Sáu 25/3/2022, để thánh hiến nước Nga và Ucraina cho Trái Tim Vô Nhiễm Đức Maria. Nghi thức sẽ diễn ra lúc 17g00 (giờ Rôma). Dưới đây là lời cầu nguyện.

Vào sáng thứ Ba 22/3/2022, Tổng thống Ucraina đã mời Đức Phanxicô đóng một vai trò  trung gian trong việc đàm phán giữa Kiev và Moscou.

Để hiểu « Praedicate Evangelium », Tông hiến mới mà Đức Phanxicô ấn định luật về Giáo triều Rôma và sự phục vụ của Giáo triều đối với Giáo hội hoàn vũ. Adélaïde Patrignani  của Vatican News phỏng vấn Đức cha Patrick Valdrini, giáo sư danh dự về Giáo luật ở Đại học Giáo hoàng Latêranô.

Đức cha Sviatoslav Shevchuk, Tổng Giám mục trưởng của Lviv, Giáo chủ của Giáo hội Hy Lạp Công giáo Ucraina, tố giác một « cuộc diệt chủng » ở Marioupol, những cuộc di tản cưỡng bức đến Nga, và « những tội ác chống lại nhân loại », trong thông điệp video được phổ biến sáng 21/3/2022, ngày thứ 26 cuộc chiến xâm lược của Nga.

Trong Tông hiến mới « Praedicate Evangelium » (Hãy rao giảng Tin Mừng), Đức Phanxicô đã biến Giáo triều thành một công cụ hướng đến thế giới, và có nhiệm vụ mang lại từ thực địa những sáng kiến tốt nhất của người Công giáo. Một sự thay đổi văn hóa triệt để.

Đức Phanxicô sắp thánh hiến Ucraina và Nga cho Trái Tim Vô Nhiễm Đức Maria vào ngày 25/3/2022. Điều đó có ý nghĩa gì ? Nếu vấn đề là phó dâng tất cả trong tay Đức Trinh Nữ, thì hành vi này phải chăng không dấn thân các tín hữu ?

Chúng ta đừng đổ lỗi cho Thiên Chúa trách nhiệm về những sự dữ của chúng ta, nhưng trái lại nhìn vào bản thân mình. Chiến tranh hay đại dịch không phải là những trừng phạt của Thiên Chúa, chính những chọn lựa sai lầm và bạo lực của chúng ta đã tạo ra sự dữ và sự dữ không bao giờ đến từ Thiên Chúa. Phần Ngài, Thiên Chúa không bao giờ mất kiên nhẫn trước những tội lỗi lặp đi lặp lại của chúng ta và Ngài luôn ban cho chúng ta « một khả năng khác » để hoán cải. Đó là hướng suy tư của Đức Thánh Cha trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật 20/3/2022.

Sau buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm 20/3/2022, một lần nữa Đức Phanxicô đã tố giác cuộc chiến tranh xâm lược Ucraina. Đặc biết ngài lấy làm tiếc tên lửa và bom đạn ảnh hưởng đến dân thường và kêu gọi tất cả các tác nhân của cộng đồng quốc tế để họ thực sự dấn thân để chấm dứt cuộc chiến ghê tởm này .

Được Đức Phanxicô công bố, Tông hiến mới Praedicate Evangelium hệ thống hóa nhiều cải cách đã được thực hiện trong những năm qua. Nó sẽ có hiệu lực vào ngày 5/6/2022, nhằm ngày lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống. Tông hiến mới mang lại cho Giáo triều một cơ cấu truyền giáo và có tính hiệp hành hơn để nó phục vụ các Giáo hội địa phương và công cuộc loan báo Tin Mừng hơn nữa. Bộ loan báo Tin Mừng cho các dân tộc và Hội đồng Tòa Thánh  tân Phúc Âm hóa sẽ được sáp nhập, mà vị Tổng trưởng sẽ là Đức Thánh Cha.

« Mỗi lần chúng ta thực sự lắng nghe nhau, học hỏi lẫn nhau, quý trọng những khả năng của người khác, giúp đỡ nhau và cùng nhau đưa ra quyết định, thì đã có tính hiệp hành trong hành động rồi. » ĐHY Mario Grech, Tổng thư ký Thượng hội đồng, và Đức cha Lazzaro You Heung Sik, Tổng trưởng Bộ Giáo Sĩ, hôm 19/3/2022, đã gởi một bức thư cho các linh mục liên quan đến tiến trình hiệp hành và đồng thời mời gọi các linh mục đóng góp về ba phương diện vào hành trình hiệp hành hiện nay. Dưới đây là toàn văn bức thư.

Một sứ điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô được công bố hôm 18/3/2022 nhân dịp khai mạc Ngày Xã hội Công giáo Châu Âu, diễn ra ở Bratislava cho đến Chúa Nhật, về chủ đề « Châu Âu vượt qua đại dịch, một xuất phát mới ». Đức Thánh Cha đề cập đến cuộc chiến tranh hiện nay giữa Ucraina và Nga, và đồng thời kêu gọi Châu Âu hướng đến một đà nhiệt huyết mới ở bình diện chính trị và xã hội. Đối với ngài, Kitô hữu có một chứng tá phải mang lại, chứng tá của bác ái Tin Mừng.

Đức Phanxicô tiếp kiến hôm 18/3/2022 các  tham dự viên hội nghị của Tổ chức Tòa Thánh « Gravissimum educationis », về chủ đề « Giáo dục dân chủ trong một thế giới bị chia cắt ». Ngài đã tố giác hai nọc độc đối với nền dân chủ – chủ nghĩa toàn trị và chủ nghĩa thế tục -, trước khi đưa ra ba đường hướng để truyền đạt cho giới trẻ những nguyên tắc dân chủ.