Dưới đây là suy tư của phân ban Gia đình và Sự sống của Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống về giá trị bất khả xâm phạm của sự sống con người trong tương quan với các hoàn cảnh cuối đời, dựa trên Huấn quyền gần đây nhất của Đức Phanxicô.

Được cử hành vào ngày 24/7 sắp đến, Ngày Thế giới Ông Bà và Người Cao Tuổi lần II sẽ có chủ đề : « Già cỗi rồi, vẫn sinh hoa kết quả » (Tv 92, 15).

Một cuộc hội thảo trực tuyến về việc chăm sóc xoa dịu giai đoạn cuối đời, được Viện hàn lâm Tòa Thánh về Sự sống tổ chức, đã bắt đầu vào ngày 9/2/2022. Các chuyên gia trên khắp thế giới đã trao đổi quan điểm của mình về việc chăm sóc dành cho các bệnh nhân hấp hối, theo quan điểm y khoa, tâm linh và nhân bản.

Viện hàn lâm Tòa Thánh về Sự sống gần đây đã thể hiện sự ủng hộ đối với việc Giáo hội Ý không còn phản đối đạo luật về việc trợ tử. Một bước ngoặt trong chiến lược được Rôma thông qua về các vấn đề đạo đức sinh học : như thế, Giáo hội hy vọng tiếp tục có thể làm cho tiếng nói của mình được lắng nghe, ngay cả khi điều đó có nghĩa là tham dự vào « các luật bất toàn ».

 Hôm 4/1/2022, Tòa Thánh đã công bố Sứ điệp của Đức Phanxicô cho Ngày Thế Giới Bệnh Nhân lần thứ 30, với tựa đề « « Anh em hãy có lòng thương xót, như Cha anh em là Đấng thương xót » (Lc 6, 36). Ở bên người đau khổ trên con đường đức ái ». Qua Sứ điệp này, Đức Thánh Cha ước mong « Ngày Thế Giới Bệnh Nhân lần thứ 30 … có thể giúp chúng ta lớn lên trong sự gần gũi và phục vụ các bệnh nhân và gia đình của họ ».

« Không bao giờ được giảm thiểu người khác thành lỗi lầm của họ », vì sai lầm « là một giai đoạn, một phân đoạn của cuộc đời, chứ không phải là một điều kiện duy nhất và dứt khoát ». «  Cần phải giúp đỡ mỗi người, bằng tình yêu, vượt qua lỗi lầm của mình », Đức Phanxicô viết như thế trong lời tựa của cuốn « Passiamo all’altra riva » (« Chúng ta hãy sang bờ bên kia »), một cuốn sách phỏng vấn của cha Benito Giorgetta với Luigi Bonaventura, nguyên là một mafia giờ đây đã trở thành « cộng tác viên của công lý », người hoán cải.

Hôm 28/1/2022, Đức Phanxicô đã tiếp kiến các thành viên của Hiệp hội truyền thông Công giáo quốc tế. Hiệp hội này, được thành lập vào tháng 3/2021 trong thời gian đại dịch, tập hợp các hãng  thông tấn báo chí, các nhà khoa học và các nhà báo Công giáo, muốn cùng nhau đấu tranh chống lại những tin giả về vắc xin.

Trung tâm Sèvres – các Phân khoa của dòng Tên ở Paris đã tổ chức một ngày học hỏi về đề tài « Lắng nghe tiếng nói của những người nghèo khổ nhất trong tiến trình hiệp hành » hôm 27/1/2022. Nữ tu Laure Blanchon, giáo viên ở Trung tâm Sèvres, tác giả của một luận án về Giáo hội và người nghèo (1), trình bày vấn đề.

« Nếu không có « cuộc cách mạng của sự dịu dàng » này – một cuộc cách mạng về sự dịu dàng là  cần thiết ! – […], thì chúng ta có nguy cơ bị giam hãm trong một nền công lý không cho phép chúng ta phục hồi cách dễ dàng và nhầm lẫn sự cứu độ với việc trừng phạt ». Đức Phanxicô đã khẳng định như thế trong bài giáo lý về « thánh Giuse, người cha dịu dàng », tại buổi tiếp kiến chung ngày 19/1/2022.

Ngày thứ Ba 18/1 bắt đầu Tuần cầu nguyện cho sự hiệp nhất Kitô hữu với sự quan tâm đặc biệt dành cho các Kitô hữu Đông Phương. Các bài suy niệm năm nay được giao phó cho Hội đồng các Giáo hội ở Trung Đông, có chủ đề : « Chúng tôi đã thấy vì sao của Người xuất hiện bên phương Đông, nên chúng tôi đến bái lạy Người ». Ở trung tâm của những suy tư này, hoàn cảnh của các Kitô hữu ngày nay ở Đông Phương, và sự cần thiết ngày càng lớn hơn để hành động vì sự hiệp nhất của mình.

Đức Phanxicô đã dành một buổi phỏng vấn cho truyền thông Vatican về vài trò làm cha mẹ trong thời đại dịch này và về chứng tá của thánh Giuse, “con người của gian khó”, một mẫu gương về sức mạnh và dịu dàng đối với những người cha ngày nay. Đức Thánh Cha nhấn mạnh : các bậc cha mẹ đón nhận mọi thách thức đối với con cái mình là những anh hùng.

“Hôm nay, chúng ta phải tự hỏi mình phải làm gì để khôi phục lại giá trị của lao động ; và chúng ta có thể mang lại đóng góp gì, với tư cách là Giáo hội, để lao động được giải phóng khỏi lôgíc của lợi nhuận đơn thuần và có thể được sống như là một quyền lợi và một bổn phận cơ bản của nhân vị, thể hiện và nâng cao phẩm giá của nhân vị ?”. Đức Phanxicô đã đặt câu hỏi như thế trong bài giáo lý về thánh Giuse, người thợ mộc, trong buổi tiếp kiến chung hôm thứ Tư 12/1/2022.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm lễ Chúa Hiển Linh 6/1/2022, Đức Phanxicô mời gọi nhìn vào thái độ khiêm tốn của các nhà Đạo sĩ để học biết « tự hạ mình trước lôgíc chưa từng có của Thiên Chúa » và « chấp nhận sự vĩ đại của Thiên Chúa được biểu lộ trong sự bé nhỏ ».

Trong bài giáo lý mới nhất về thánh Giuse hôm 5/1/2022, Đức Phanxicô suy niệm về thánh Giuse, cha nuôi của Chúa Giêsu, như là mẫu gương cho các bậc cha mẹ ngày nay, và đồng thời ngài khích lệ và đề cao việc nhận con nuôi, dù có “rủi ro”. Đặc biệt ngài cầu xin thánh Giuse “cầu bàu cho các đôi vợ chồng đang ước muốn có con”.

« Làm tổn thương phụ nữ, đó là xúc phạm Thiên Chúa, Đấng đã mặc lấy nhân tính từ một người nữ, không phải từ một thiên thần, Ngài cũng không mặc lấy nhân tính một cách trực tiếp, Ngài mặc lấy từ một người nữ ». Đức Phanxicô cảnh báo như thế trong bài giảng thánh lễ Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, ngày 1/1/2022.

Đức Phanxicô tiếp tục loạt bài giáo lý về thánh Giuse trong buổi tiếp kiến chung hôm 29/12/2021, trong đó ngài trình bày thánh Giuse như là một người di cư can đảm và bị bách hại.

Hôm thứ Năm 23/12/2021, Đức Phanxicô đã có cuộc gặp gỡ truyền thống với Giáo triều Rôma. Trong bài diễn văn của mình, Đức Thánh Cha nhấn mạnh đến đức khiêm tốn và kêu gọi mọi người noi gương hạ mình của Chúa Giêsu để sống điều mà ngài gọi là « phong cách khiêm tốn » trong cuộc sống phục vụ, và đồng thời lưu ý: « Đó là bài học của lễ Giáng Sinh : sự khiêm tốn là điều kiện to lớn của đức tin, của đời sống thiêng liêng, của sự thánh thiện. »

« Hãy sống ơn gọi của các bạn cách mãnh liệt. Đừng để cái nhìn buồn bã làm tối tăm khuôn mặt của các bạn. Người phối ngẫu của các bạn cần nụ cười của các bạn. Con cái của các bạn cần ánh mắt khích lệ của các bạn. Các mục tử và các gia đình khác cần sự hiện diện và niềm vui của các bạn: niềm vui đến từ Chúa! » Đức Phanxicô đưa ra lời khích lệ như thế trong Thư gởi cho các đôi vợ chồng nhân dịp Năm « Gia đình Amoris Laetitia », và đồng thời nhắc nhở rằng « nhiều thách đố không thể cướp đi niềm vui của những ai biết rằng họ đang bước đi với Chúa ».

“Để bảo vệ sự hài hòa trong gia đình, cần phải đấu tranh chống lại sự độc tài của cái “tôi” – khi cái “tôi”phồng lên”. Đức Phanxicô đưa ra lời khuyên như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin Lễ Thánh Gia, hôm Chúa Nhật 26/12/2021, và đồng thời mời gọi noi gương Thánh Gia đặt tha nhân lên trước cái “tôi” của mình, bằng cách “hoán cải bản thân từ “tôi” đến “bạn””.

« Đây là sứ điệp : Thiên Chúa không cưỡi mây trời  trong sự vĩ đại, nhưng giáng trần trong sự bé nhỏ. Sự bé nhỏ là con đường mà Ngài đã chọn để đến với chúng ta, để chạm đến tâm hồn ta, để cứu độ ta và đưa chúng ta trở lại với những gì là quan trọng. » Đức Thánh Cha nhấn mạnh như thế trong bài giảng Thánh lễ Đêm Giáng Sinh, 24/12/2021, và đồng thời nhấn mạnh « sự vĩ đại của Ngài được ban tặng trong sự bé nhỏ ».