Hôm 6/3/2023, Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp kiến cộng đoàn chủng viện « Saint Mary » ở Cleveland (Ohio, Hoa Kỳ), nhân dịp kỷ niệm 175 năm thành lập. Trong bài phát biểu trước các linh mục, phó tế, chủng sinh, ngài đã khích lệ họ lắng nghe, bước đi cùng nhau và làm chứng, những đặc điểm của con đường hiệp hành.

Vào ngày 18/2/2023, Đức Thánh Cha đưa ra một suy tư về Giáo hội và vai trò của giáo dân trong Giáo hội, bằng cách nhấn mạnh sự cùng thuộc về  Chúa Kitô của tất cả những người được rửa tội. Ngài nói với các tham dự viên của Hội nghị dành cho các vị chủ tịch và đại diện của các ủy ban giám mục về giáo dân, được Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tổ chức ở Vatican.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã gặp gỡ các Giám mục, Linh mục, Phó tế, Tu sĩ nam nữ và chủng sinh của Nam Sudan tại nhà thờ Chánh tòa Thánh Têrêsa, ở Juba, hôm 4/1/2023. Ngài khuyến khích họ trở nên ngoan ngoãn trong bàn tay Thiên Chúa và chuyển cầu cho dân chúng, mời gọi họ « lên tiếng chống lại bất công ».

Sự kiên công khai cuối cùng trong ngày 2/2 của Đức Thánh Cha ở Kinshasa, cuộc gặp gỡ với các linh mục, phó tế, những người sống đời thánh hiến và các chủng sinh của CHDC Congo, tại nhà thờ Chánh tòa Đức Bà Congo ở Kinshasa. Trong bài phát biểu của mình, Đức Phanxicô đã đề cập đến nhiều thách thức và cám dỗ của Giáo hội Congo, đồng thời nhắc lại tầm quan trọng của việc phục vụ người dân, như là chứng nhân cho tình yêu thương của Thiên Chúa.

Kênh tin tức VRT của Bỉ đã công bố vào cuối tháng 12/2022 một video lưu trữ trong đó người ta có thể thấy cha Georges Lemaître, cha đẻ của lý thuyết được gọi là « Big Bang », đang trả lời phỏng vấn dài 20 phút về định luật giãn nở của vũ trụ mà ngài khám phá.

Đức Phanxicô thường xuyên nổi giận với những bài giảng tồi, vốn làm tổn hại đến sức khỏe tinh thần của các linh mục và giáo dân. Bài giảng nằm ở « trung tâm của Thánh lễ », Đức Thánh Cha nhắc nhở và đồng thời đưa ra ba lời khuyên dưới dạng các điểm cần lưu ý.

Trau dồi sự chân thành và lòng khiêm tốn để trở thành những nhà truyền giáo đáng tin cậy. Đó là ý nghĩa của sứ điệp được Đức Thánh Cha ngỏ với các bề trên và sinh viên của Học viện giáo hoàng Urbanô vào ngày 21/1/2023, nhân dịp 400 năm thành lập Bộ Truyền bá Đức tin.

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến,

Tiếp tục bài giáo lý của chúng ta về lòng nhiệt thành tông đồ, ước muốn chia sẻ với người khác niềm vui của Tin Mừng, giờ đây chúng ta nhìn vào gương mẫu và nguồn gốc của nó: tấm gương của chính Chúa Giêsu. Là Ngôi Lời Vĩnh Cửu Thiên Chúa, đã làm người để cứu độ chúng ta, toàn bộ cuộc đời của Chúa Giêsu đã dành cho việc tương giao và đối thoại với người khác, trước tiên là với Cha trên trời của Ngài trong việc cầu nguyện sâu xa, và rồi với người khác, đặc biệt là người nghèo, người bị ruồng bỏ và người tội lỗi.

Hôm Chúa Nhật 15/1/2023, trong buổi đọc Kinh Truyền Tin, khi giải thích đoan Tin Mừng theo thánh Gioan, Đức Phanxicô đã mời gọi các linh mục và tín hữu noi gương Gioan Tẩy Giả biết xóa mình đi để lớn lên trong tinh thần phục vụ đích thực.

Gặp gỡ Chúa Giêsu, học biết Người, làm chứng. Ba trục qua đó Đức Phanxicô đã khai triển bài phát biểu của mình, vào hôm 14/1/2023, khi tiếp kiến các vị hữu trách và các thành viên của Học viện giáo hoàng Bắc Mỹ ở Rôma.

Trong cuộc phỏng vấn được công bố hôm Chúa Nhật 18/12/2022 bởi nhật báo ABC của Tây Ban Nha, Đức Phanxicô đã tiết lộ rằng vào đầu triều đại giáo hoàng của mình, ngài đã trao cho Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh thời bấy giờ là ĐHY Tarcisio Bertone, một lá thư trong đó ngài tuyên bố sẽ từ nhiệm trong trường hợp gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và thường xuyên. Ngài cũng cho biết linh mục tham gia vào chính trị là điều không tốt.

Hôm 10/12/2022, Đức Phanxicô đã tiếp kiến cộng đoàn Chủng viện công đồng Barcelone. Ngài khuyên các linh mục tương lai « một đời sống cầu nguyện phát xuất từ lòng tạ ơn » và đồng thời mời gọi họ hy sinh từ bỏ ý riêng mình.

Cách gọi « cha » dành cho các linh mục là một di sản của đời sống đan tu.

Cách gọi « cha » không trái với lời dạy của Chúa Giêsu sao ?

Phát biểu trước các Giám đốc và các nhà đào tạo của các chủng viện ở Châu Mỹ Latinh hôm 10/11/2022, Đức Phanxicô đôi khi đã để sang một bên các nhận xét đã được chuẩn bị sẵn và ứng khẩu về những chủ đề mà ngài nói là gần gũi với tâm hồn của mình. Đức Phanxicô đã nhấn mạnh các nguy cơ của « sự cứng nhắc » trong việc đào tạo linh mục và đồng thời lưu ý rằng họ phải nỗ lực đạt được « sự gần gũi » theo bốn cách khác nhau :

Trong bài phát biểu , hôm 10/11/2022, trước các tham dự viên khóa học dành cho các Giám đốc và các nhà đào tạo của các chủng viện ở Châu Mỹ Latinh do Bộ Giáo sĩ tổ chức, Đức Phanxicô nhấn mạnh rằng những động cơ đích thực của ơn gọi là « bước theo Chúa và xây dựng Nước Thiên Chúa » và “toàn bộ việc đào tạo linh mục, cách riêng việc đào tạo mục tử tương lai, nằm ở trọng tâm của việc loan báo Tin Mừng” . Những người tham gia khóa đào tạo các linh mục được mời gọi giáo dục « bằng cuộc sống của mình, hơn là bằng lời nói ».

Trong buổi gặp gỡ hôm 24/10/2022 với các linh mục và chủng sinh ở Rôma, Đức Phanxicô đã đề cập nhiều chủ đề : từ phong cách trắc ẩn của người linh mục, được mời gọi gần gũi dân chúng, đến việc linh hướng, từ việc sử dụng các công nghệ kỹ thuật mới đến việc phân định, từ đối thoại giữa khoa học và đức tin đến vai trò của Giáo hội trong các cuộc chiến tranh.

Đức Phanxicô đã tiếp kiến các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế hôm 1/10/2022 nhân dịp tổng công hội của Dòng. Trong một diễn văn, ngài khuyến khích họ đừng đừng bám vào những an toàn của mình, nhưng trái lại để bản thân được hướng dẫn bởi hành động đổi mới của Chúa Thánh Thần để trở thành những nhà truyền giáo của niềm hy vọng, mà không khuất phục tính trần tục và sự ích kỷ.

Khi chúng tôi chốt bài viết này để chia sẻ lên mạng Internet, Giải Bóng đá Giáo sĩ Việt Nam với tên gọi Cúp Hiệp Hành 2022 đang ở hồi bán kết. Cuộc chơi này là một sáng kiến thú vị, giúp ta có thể khởi đi từ một việc vô hại để thử xem vấn đề thật sự của hiệp hành nằm ở đâu.

Hôm 15/9/2022, lúc 7g sáng, giờ Rôma, 11g giờ địa phương, Đức Phanxicô đã gặp gỡ các giám mục, linh mục, phó tế, tu sĩ, chủng sinh và các nhân viên mục vụ ở nhà thờ chánh  tòa Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp ở Nour-Soultan, thủ đô Kazakhstan. Sau khi lắng nghe chứng từ của họ, Đức Thánh Cha đã có bài phát biểu khích lệ, tập trung vào ký ức và tương lai, nhưng cũng không quên cảnh giác về một cộng đồng cứng nhắc, hình thức và giáo sĩ hóa.

Hiển nhiên tôi hiểu rõ tại sao người ta yêu cầu tôi bàn về vấn đề này. Nhưng trong lãnh vực này cũng như trong biết bao nhiêu lãnh vực khác, kinh nghiệm không luôn luôn mang lại sự chắc chắn mà người ta nghĩ; trái lại, nó có thể gia tăng sự phức tạp; dù sao, nó giúp nắm bắt tốt hơn tính phức tạp của thực tại.