CUỐN SÁCH VỀ NHỮNG KỶ NIỆM CỦA ĐỨC PHANXICÔ ĐỐI VỚI ĐỨC BÊNÊĐÍCTÔ XVI: “NGÀI LÀ MỘT NGƯỜI CHA ĐỐI VỚI TÔI”

“El Sucesor”: Cuốn sách của nhà báo Javier Martínez-Brocal tường thuật một cuộc phỏng vấn dài với Đức Phanxicô về người tiền nhiệm của ngài. Đức Thánh Cha chia sẻ những kỷ niệm của mình và ca ngợi Đức Bênêđíctô XVI vì đã “luôn bảo vệ” ngài và “không bao giờ can thiệp”.

“Đức Bênêđíctô XVI là một người rất hiền lành. Trong một số trường hợp, người ta đã lợi dụng ngài, có thể không có ác ý, và đã hạn chế chuyển động của ngài. Thật không may, theo một cách nào đó, họ đã bao vây ngài. Đó là một người rất tế nhị, nhưng ngài không hề yếu đuối, ngài rất mạnh mẽ. Nhưng với bản thân, ngài khiêm tốn và không muốn áp đặt mình. Vì thế, ngài đã phải chịu đựng rất nhiều.” Chính với những lời này mà Đức Phanxicô nhớ đến vị tiền nhiệm của mình là Đức Bênêđictô XVI, trong cuốn sách phỏng vấn với nhà báo Javier Martínez-Brocal (“El Sucesor” (Người kế vị), nxb. Planeta), có mặt tại các hiệu sách vào thứ Tư ngày 3 tháng Tư.

Đức Phanxicô giải thích : “Ngài đã để tôi lớn lên”, “ngài rất kiên nhẫn. Và nếu có điều gì ngài không hiểu lắm, ngài sẽ suy nghĩ ba bốn lần trước khi nói với tôi. Ngài đã để tôi lớn lên và cho tôi quyền tự do đưa ra quyết định.” Đức Thánh Cha kể lại mối quan hệ đã gắn kết ngài với  Đức Bênêđíctô XVI trong gần mười năm sống ở Vatican: “Ngài đã để cho tôi tự do, ngài không bao giờ can thiệp. Một khi có một quyết định nào đó mà ngài không hiểu, ngài đã xin tôi giải thích một cách rất tự nhiên. Ngài nói với tôi: ‘Này, tôi không hiểu, nhưng quyền quyết định nằm trong tay cha’, tôi giải thích lý do và ngài hài lòng”. Đức Phanxicô giải thích trong cuốn sách rằng người tiền nhiệm của ngài không bao giờ phản đối bất kỳ quyết định nào của ngài: “Ngài không bao giờ rút lại sự ủng hộ đối với tôi. Có lẽ có điều gì đó ngài không chia sẻ, nhưng ngài chưa bao giờ nói ra điều đó”.

Đức Thánh Cha cũng đề cập đến hoàn cảnh ngài từ biệt Đức Bênêđíctô XVI vào Thứ Tư, ngày 28 tháng 12 năm 2022, khi lần cuối cùng ngài nhìn thấy Đức Bênêđíctô XVI lúc còn sống: “Đức Bênêđíctô đang nằm trên giường. Ngài vẫn còn tỉnh táo, nhưng không thể nói được. Ngài nhìn tôi, bắt tay tôi. Ngài hiểu những gì tôi đang nói, nhưng không thể thốt ra được lời nào. Tôi ở lại với ngài một lúc, nhìn ngài và nắm tay ngài. Tôi nhớ rất rõ đôi mắt trong sáng của ngài. Tôi nói vài lời trìu mến và chúc lành cho ngài. Chúng tôi đã rời nhau như thế.”

Về tính liên tục giữa các triều đại giáo hoàng, Đức Phanxicô khẳng định: “Điều tôi thấy ở các Đức Giáo hoàng cuối cùng, đó là mỗi người kế vị luôn được đánh dấu bởi tính liên tục, tính liên tục và sự khác biệt,” bởi vì “trong tính liên tục, mỗi người đều đã mang lại đặc sủng cá nhân của mình. Luôn luôn có sự liên tục chứ không phải sự đoạn tuyệt”.

Đức Phanxicô cũng kể lại một trường hợp cụ thể trong đó ngài được Đức Bênêđíctô XVI bảo vệ. “Tôi đã có một cuộc trò chuyện rất thú vị với ngài khi một số hồng y đến gặp ngài, những vị đã ngạc nhiên trước những lời nói của tôi về hôn nhân, và ngài đã rất rõ ràng với họ. Một ngày nọ, họ đến chỗ ngài để hầu như kiện cáo tôi, và họ buộc tội tôi trước mặt ngài là cổ vũ cho hôn nhân đồng giới. Benoît không tức giận vì ngài biết rất rõ tôi đang nghĩ gì. Ngài lắng nghe từng người một, trấn an họ và giải thích tất cả cho họ. Đó là lần mà tôi đã nói rằng vì hôn nhân là một bí tích, nên nó không thể được ban cho các cặp đồng tính luyến ái, nhưng cách nào đó cần phải đưa ra một sự bảo đảm hoặc bảo vệ dân sự cho hoàn cảnh của những người này. Tôi đã nói rằng ở Pháp có công thức về các cuộc “kết hợp dân sự” mà, thoạt nhìn, có thể là một lựa chọn tốt, vì nó không giới hạn vào hôn nhân. Ví dụ,” tôi đã nghĩ, “bạn có thể đón tiếp ba người già về hưu cần chia sẻ dịch vụ y tế, tài sản thừa kế, nhà ở, v.v. Tôi đã muốn nhấn mạnh rằng đây là một giải pháp thú vị. Một số người đến nói với  Đức Bênêđíctô rằng tôi đang nói một lạc giáo. Ngài lắng nghe họ và, với sự cao siêu tuyệt vời, ngài đã giúp họ hiểu biết mọi sự. Ngài với họ: “Đây không phải là lạc giáo”. Ngài đã bảo vệ tôi rất tốt! Ngài ấy luôn bảo vệ tôi.”

Đức Phanxicô trả lời nhà báo về những cuốn sách được xuất bản nhân dịp  Đức Bênêđíctô XVI qua đời: “Chúng khiến tôi vô cùng đau đớn: việc vào ngày tang lễ, một cuốn sách được xuất bản khiến tôi đảo lộn, kể lại những điều không có thật, là điều rất đáng buồn. Tất nhiên, điều này không ảnh hưởng đến tôi, theo nghĩa là nó không điều kiện hóa được tôi. Nhưng tôi bị tổn thương vì  Đức Bênêđíctô đã bị lợi dụng. Cuốn sách được xuất bản vào ngày tang lễ và tôi cảm thấy nó thiếu sự cao quý và nhân văn ”.

Đức Thánh Cha cũng tiết lộ với Javier Martínez-Brocal rằng ngài đã yêu cầu xem xét lại nghi thức tang lễ của Giáo hoàng. Ngài giải thích rằng việc canh thức lễ tang bên thi hài Đức Bênêđíctô XVI sẽ là lần cuối cùng thi hài của Đức Giáo hoàng ở bên ngoài quan tài và giường táng (catafalque) có đệm. Các Đức Giáo hoàng “phải được canh thức và chôn cất như bất kỳ người con nào khác của Giáo hội. Với phẩm giá, giống như bất kỳ Kitô hữu nào.”

Đặc biệt, ngài phản đối việc đã ra lệnh tang lễ của  Đức Bênêđíctô XVI phải khác với tang lễ của các Giáo hoàng đang tại chức. “Khi ngài qua đời, người ta hỏi tôi nên làm gì và tôi trả lời: “Thư ký của Đức Bênêđíctô sẽ quyết định điều gì.” Tôi không muốn can thiệp.” Ngài cho biết: “Sẽ không còn nghi thức đóng quan tài nữa. Mọi thứ sẽ được thực hiện trong cùng một nghi thức như đối với bất kỳ Kitô hữu nào”.

Nhắc lại rằng “các hồng y thề sẽ không tiết lộ những gì xảy ra trong mật nghị, nhưng các Giáo hoàng có quyền kể điều đó”, Đức Thánh Cha Phanxicô quay trở lại tình huống của mật nghị năm 2005, trong đó ngài đến để giành được “40 trong số 115 phiếu bầu tại mật nghị tại Nhà nguyện Sistine”.

Đức Phanxicô cũng cho biết, trong mật nghị, ngài từ chối để những người chống đối vị giáo hoàng tương lai người Đức lợi dụng ngài. “Thủ đoạn này bao gồm việc giới thiệu tên của tôi, ngăn cản cuộc bầu cử của Ratzinger và sau đó đàm phán với một ứng cử viên khác thứ ba. Sau này người ta đã nói với tôi rằng họ không muốn có một giáo hoàng “nước ngoài” ”.  Ngài giải thích và ngày nay coi đó là “một thủ đoạn thực sự”. Ngài cũng cho biết “ĐHY Ratzinger là ứng viên của tôi” vào năm 2005.

Đức Phanxicô bác bỏ cái nhìn về Đức Bênêđíctô XVI như là “người bảo thủ”. Đức Thánh Cha nói thêm: “Ngài là một thần đồng đi trước thời đại và không ai coi ngài là người bảo thủ khi ngài còn là một nhà thần học”. “Quyết định từ chức của ngài cũng rất tiên tiến, rất tiến bộ”.

Trong mười năm đầu của triều đại giáo hoàng của mình, khi Đức Bênêđíctô XVI sống trong đan viện Mater Ecclesiae, ở trung tâm khu vườn Vatican, Đức Phanxicô cho biết ngài thường nói chuyện với người tiền nhiệm, đặc biệt là trước chuyến đi. Đức Phanxicô giải thích trong cuộc phỏng vấn, Đức Bênêđíctô XVI “chưa bao giờ nói” với ngài rằng ngài ấy không đồng ý với ngài, nhưng ngài ấy có thể khẳng định: “Điều đó rất tốt. Nhưng chúng ta cũng nên tính đến điều khác…” Đức Phanxicô cũng nói rằng ngài chưa bao giờ đề cập đến vấn đề hạn chế việc cử hành thánh lễ theo nghi thức cổ xưa.

Tuy nhiên, trong cuốn sách phỏng vấn này, Đức Phanxicô lại gay gắt hơn với những người xung quanh Đức Bênêđictô XVI, tố cáo ý muốn công cụ hóa vị Giáo hoàng người Đức. Ngài đặc biệt nhắc đến Đức cha Georg Gänswein, thư ký riêng của Đức Joseph Ratzinger, vì đã đưa những người chống đối Đức Phanxicô đến gặp Đức Bênêđíctô XVI. Đức Thánh Cha tiếp tục: “Tôi rất tiếc phải nói với bạn rằng thư ký của ngài đôi khi gây khó khăn cho nhiệm vụ của tôi”.

Tương tự như vậy, ngài tin rằng Đức Hồng y Robert Sarah, “một người tốt, một người rất tốt”, đã bị lợi dụng khi ngài còn là Tổng trưởng Bộ Phụng tự. Đức Thánh Cha nói: “Có lẽ tôi đã sai lầm khi bổ nhiệm ngài làm Tổng trưởng Bộ Phụng tự hiện tại, bởi vì ngài đã ngay lập tức bị các nhóm ly khai thao túng. Ngài là một người khắc khổ, cầu nguyện rất nhiều. Đôi khi tôi có ấn tượng rằng việc làm việc tại Giáo triều Vatican đã khiến ngài hơi cay đắng.”

Tý Linh

(theo Vatican News, nhật báo La Croix và Aleteia)