ĐỨC PHANXICÔ XIN « THA THỨ » CHO « NHỮNG LỖI LẦM » GÂY RA Ở MÊXICÔ TRONG CUỘC CHINH PHỤC CHÂU MỸ

Trả lời cho yêu cầu của Tổng thống Mêxicô, Đức Phanxicô đã xin « tha thứ » cho những tội ác của những kẻ chinh phục sau khi khám phá ra Châu Mỹ. Tuy nhiên, những lời xin lỗi của Đức Giáo hoàng đã khơi lên một sự khó chịu nào đó ở Tây Ban Nha.

Đầu tuần này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã trả lời cho lời thỉnh cầu của Tổng thống Mêxicô, ông Andrés Manuel López Obrador, còn gọi là AMLO. Trong bức thư gởi cho Đức cha Rogelio Cabrera López, chủ tịch Hội đồng Giám mục Mêxicô (CEM), và được Đức Cha đọc công khai (qua hội nghị truyền hình) hôm 27/9/2021, Đức Thánh Cha Phanxicô đã xin lỗi về những bạo lực gắn liền với việc loan báo Tin Mừng bởi những người đi chinh phục.

Đang khi Mêxicô kỷ niệm 500 năm sự sụp đổ của đế chế Aztec trước các cuộc tấn công  của Châu Âu và kỷ niệm 200 năm độc lập của mình, thì trong bức thư của mình, Đức Giáo hoàng cho rằng « cái nhìn về quá khứ này nhất thiết bao hàm một tiến trình thanh tẩy ký ức, tức là nhìn nhận những lỗi lầm trong quá khứ, vốn từng rất đau đớn ». « Đó là lý do tại sao, nhiều lần, các vị tiền nhiệm của tôi cũng như chính tôi đã xin tha thứ cho các tội lỗi cá nhân và xã hội, cho tất cả những hành động hay thiếu sót vốn không đóng góp vào việc loan báo Tin Mừng ».

Những lời xin lỗi nhân danh Giáo hội này trả lời cho thỉnh cầu được đưa ra hai lần – vào tháng 3/2019 và tháng 10/2020 – bởi AMLO xin tha thứ cho những « lạm dụng » và « những hành động tàn bạo đáng xấu hổ nhất » chống lại các dân tộc bản địa trong thời kỳ thuộc địa ở Châu Mỹ, thường dưới danh nghĩa loan báo Tin Mừng. Các dân tộc bản địa « không chỉ xứng đáng với thái độ quảng đại này từ phía chúng ta nhưng còn cả sự dấn thân chân thành rằng sẽ không bao giờ có bất cứ hành vi thiếu tôn trọng tín ngưỡng và văn hóa nào của họ nữa », Tổng thống Mêxica nhấn mạnh trong lá thư thứ hai của ông.

Sự khó chịu của cánh hữu Tây Ban Nha

Tổng thống Mêxicô không chỉ đòi Giáo hội Công giáo xin lỗi, nhưng cả Tây Ban Nha nữa, nhưng Tây Ban Nha không chấp nhận yêu cầu này. Sáng kiến của Đức Thánh Cha Phanxicô do đó đã khơi lên một sự không hài lòng nào đó. Isabel Diaz Ayuso, chủ tịch cộng đồng Madrid và là thành viên của đảng Partido Popular (cánh hữu), đã phản ứng : « Tôi ngạc nhiên khi một người Công giáo nói tiếng Tây Ban Nha lại nói về một di sản như thế, vốn rõ ràng đã mang lại tiếng Tây Ban Nha, và qua các cuộc truyền giáo, đạo Công giáo và do đó nền văn minh và  tự do co đến Châu Mỹ ».

Về phía nhóm cực hữu, phản ứng còn mạnh hơn nữa. « Tôi không hiểu rõ làm thế nào một Giáo hoàng quốc tịch Argentina lại xin lỗi nhân danh người khác ». Đối với ông, trái lại, Tây Ban Nha có « nhiều lý do » để « tự hào » về quá khứ của mình.

Những lời xin lỗi được đưa ra thường xuyên rồi

Thực ra, cử chỉ của Đức Thánh Cha chỉ là một sự lặp lại những lời xin lỗi đã từng được đưa ra bởi các nhà hữu trách cấp cao của Giá hội – như Đức Phanxicô đã nhấn mạnh trong lá thư của mình. Vào năm 1992, ở Saint-Dominique (Cộng hòa Dominica), Đức Gioan-Phaolô II đã từng hy vọng « ý thức về nỗi đau đớn và những bất công đã gây ra cho biết bao anh chị em là một cơ hội thích hợp để khiêm tốn xin tha thứ cho những lỗi phạm, vào dịp kỷ niệm 500 năm [Christophe Colomb khám phá ra Châu Mỹ] ».

Tám năm sau, vào năm 2000, ngài đã nhìn nhận rằng « rất thường các Kitô hữu đã mâu thuẫn với Tin Mừng và, nhượng bộ cho lôgíc của sức mạnh, họ đã vi phạm quyền của các sắc tộc và các dân tộc, coi khinh các nền văn hóa và truyền thống tôn giáo của họ ».

Những lời xin lỗi cũng đã được Đức Bênêđíctô XVI đưa ra vào năm 2007 và ngay cả Đức Phanxicô đã từng đưa ra lời xin lỗi này. « Tôi muốn nói với anh chị em, tôi muốn rất rõ ràng, như thánh Gioan-Phaolô II đã từng như thế : tôi khiêm tốn xin tha thứ, không chỉ cho những xúc phạm của chính Giáo hội, nhưng còn cho những tội ác chống lại các dân tộc bản đại trong suốt những gì mà người ta gọi là cuộc chinh phục Châu Mỹ », ngài tuyên bố vào tháng 7/2015 ở Bôlivia.

Tý Linh

(theo nhật báo La Croix)