KHOA KHẢO CỔ HỌC THÁNH : KHÁM PHÁ LẠI ĐỊA ĐIỂM TỬ VÌ ĐẠO CỦA THÁNH GIOAN TẨY GIẢ

Từ hơn 10 năm nay, nhà Ai Cập học người Hungary, Győző Vörös, – người đã nhận được hôm 1/2/2022 huy chương vàng của Hàn lâm viện Tòa Thánh – đã khảo sát địa điểm Thánh Kinh cổ đại Machaerus, pháo đài  của vua Hêrôđê Antipas và là nơi giam cầm và hành quyết thánh Gioan Tẩy Giả.

Bữa tiệc sinh nhật khét tiếng của Hêrôđê Antipas, đỉnh điểm là việc chặt đầu Gioan Tẩy Giả, đã diễn ra trong thành phố Machaerus, phía đông Biển Chết, ở Giorđani ngày nay.

Bị mất tích trong vòng hơn một ngàn năm sau khi bị người Rôma phá hủy vào cuối cuộc nổi dậy đầu tiên của người Do Thái vào năm 71/72 sau Chúa Giêsu giáng sinh, địa điểm của cung điện Hêrôđê đã được xác định cách chắc chắn vào năm 1968, khi một học giả người Đức đã khám phá phần còn lại của bức tường bao vây được dựng lên bởi các quân đoàn Rôma.

Một mối quan tâm được Đức Bênêđíctô XVI bày tỏ

Từ hơn một thập niên qua, kiến trúc sư và nhà khảo cổ học người Hungary Győző Vörös, thành viên của Hàn lâm viện nghệ thuật Hungary, đã điều hành các nỗ lực khai quật và bảo tồn ở Machaerus, sau khi đạt được hợp đồng từ Bộ cổ vật hoàng gia Giorđani.

Nhà khảo cổ học đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn dành cho truyền thông Vatican : « Họ đã liên lạc với tôi vào năm 2009 để đáp ứng mong muốn của Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI, vì trong chuyến tông du của ngài, ngài đã bày tỏ mối quan tâm liên quan đến Machaerus…cảnh Tin Mừng quan trọng nhất của Giorđani ». « Họ muốn nó trở thành đối tượng của các cuộc khai quật nghiêm túc và cũng khám phá các khả năng làm nổi bật giá trị của di tích và bảo tồn di tích ».

 Győző Vörös đã đến Rôma để nhận huân chương vàng danh giá của Giáo hoàng, do Viện hàn lâm Tòa Thánh trao tặng, để ghi nhận công trình đặc biệt của ông về  Machaerus, được xuất bản thành ba tập.

Ông đã giải thích ý nghĩa lịch sử của cái chết của Gioan Tẩy Giả, « đoạn Tin Mừng duy nhất có một tường thuật song song cùng thời được viết bởi một tác giả không phải Kitô hữu », sử gia người Do Thái Flavius Josèphe. Nơi hành quyết của Gioan đã được xác nhận vào khoảng 250 năm sau bởi văn sĩ Kitô giáo Eusèbe de Césarée.

« Một viên nang thời gian khảo cổ học »

Ngoài giá trị lịch sử của nó, Machaerus có hai đặc điểm độc đáo. Đặc điểm đầu tiên là ở chỗ « đó là một địa điểm khảo cổ học vẫn giống như một viên nang (hộp) thời gian…không thể tin được. Đó là một phép lạ khi bạn có một cảnh Tin Mừng đã tồn tại như một viên nang thời gian khảo cổ học », Győző Vörös ghi nhận.

Đất Thánh, cuốn Tin Mừng thứ năm

Địa điểm cũng là độc đáo ở chỗ nó cung cấp cho các sử gia – và cả du khác – khả năng có được một ý tưởng thực sự chính xác về một biến cố Tin Mừng. Győző Vörös và nhóm của ông đã có thể tái hiện cung điện Hêrôđê, chính là nơi mà con gái của bà Hêrôđia đã khiêu vũ cho vua Hêrôđê Antipas và quan khách của ông, và là nơi cô được hứa ban cho cái đầu của Gioan Tẩy Giả. Ông giải thích : « Đó là những minh họa trong Thánh Kinh về thực tại, và đó là trọng tâm của sứ mạng [khảo cổ học] về Machaerus. Không có lịch sử mà không có địa lý, không có di tích lịch sử có thể nhìn thấy và có thể tham quan ». Việc tìm kiếm khảo cổ học có thể cung cấp « cái khung và khung cảnh thực sự của các sách Tin Mừng ở Đất Thánh ».

Nhắc lại lời của Đức Thánh Cha Phanxicô, theo đó Đất Thánh là « cuốn Tin Mừng thứ năm », giúp chúng ta hiểu bốn cuốn đầu tiên, ông tuyên bố rằng các địa điểm của Đất Thánh cung cấp một khung cảnh lịch sử không chỉ cho chúng ta « nhưng còn cho con cháu chúng ta, cho thế hệ sắp đến », mà  « chúng ta có thể cung cấp những cuốn sách tôn giáo được minh họa bằng thực tại lịch sử ».

Gioan Tẩy Giả, vị tiền hô của Chúa Kitô

Győző Vörös đã nhấn mạnh ý nghĩa của cái chết của Gioan Tẩy Giả, mà chính Chúa Giêsu đã so sánh với cuộc thương khó và cái chết của Ngài. « Như thế, khi chúng ta nói về việc giam cầm và chặt đầu Gioan Tẩy Giả, cách nào đó, đó cũng là người báo trước biến cố Canvê ». « Gioan cũng là vị tiền hồ của Chúa Giêsu-Kitô với những đau khổ của mình, đây không phải là một sự tưởng tượng thần học. Chính Chúa Giêsu đã cho chúng ta chìa khóa về Machaerus, khi Ngài nói về những đau khổ của Gioan Tẩy Giả khi nói rằng Con Người cũng sẽ chịu đau khổ như vậy. Vì thế, đây là một đoạn rất quan trọng của các Tin Mừng và chúng ta có nó trong tay với thực tế lịch sử của nó, đó là…Đó là, tôi sẵn sàng nói rằng, một món quà nào đó của Thiên Chúa toàn năng cho thế kỷ XXI ».

Ghi nhận rằng chúng ta sẽ sớm đánh dấu kỷ niệm 2000 năm cuộc tử vì đạo của thánh Gioan Tẩy Giả (mất năm 28 hay 29 sau Chúa Giêsu giáng sinh),  Győző Vörös đã nói rằng ông hy vọng địa điểm khảo cổ của Machaerus sẽ sẵn sàng được giới thiệu « một cách rất rõ ràng, rất xác thực, những gì là quan trọng nhất » – và ông hy vọng rằng, cùng với chính quyền Giorđani, Machaerus « sẽ lại xuất hiện trên bản đồ của Đất Thánh khi vị Giáo hoàng tiếp theo đến thăm địa điểm khảo cổ học thánh thiêng này ».

Tý Linh

(theo Vatican News)