NGÀY NAY PHẢI CHĂNG TRỞ THÀNH LINH MỤC LÀ ĐIỀU KHÓ KHĂN HƠN? CÂU TRẢ LỜI CỦA ĐHY OUELLET

ĐHY Marc Ouellet, PSS, Tổng trưởng Bộ Giám mục, đang chủ trì hội nghị chuyên đề “Hướng đến một nền thần học cơ bản về chức tư tế”, diễn ra ngày17-19/2/2022, tại Vatican. Trước sự kiện này, I.Media đã phỏng vấn ĐHY về những gì đang thách đố đối với Giáo hội hôm nay.

I.Media: Tại sao Đức Hồng y chọn tổ chức một hội nghị chuyên đề về chức tư tế ngày nay?

ĐHY Ouellet: Giáo hội hiện đang ở trong tiến trình hiệp hành vốn đặt ra vấn đề về sự tham gia của Dân Thiên Chúa trong toàn bộ đời sống của Giáo hội. Khi khởi động Thượng hội đồng về tính hiệp hành, Đức Giáo hoàng không muốn tiến hành một cuộc khảo sát ý kiến trong Giáo hội, một hoạt động của nghị viện hay một bộ sưu tập các ý tưởng. Ngài muốn đánh thức đức tin của Dân Thiên Chúa.

Sau Thượng hội đồng về Giới Trẻ và THĐ về Amazon, chúng tôi đã cảm thấy điều quan trọng là tiếp tục suy tư về ơn gọi của người được rửa tội. Tựa đề của hội nghị chuyên đề này, “Hướng đến một nền thần học cơ bản về chức tư tế”, cho thấy rằng chúng tôi muốn tiếp nhận chủ đề về chức tư tế bằng cách trở lại với những nền tảng của nó: Chúa Kitô và bí tích Rửa tội.

Văn hóa Công giáo đã khiến chúng ta nghĩ về linh mục và giám mục khi chúng ta nói về chức tư tế. Đó là như thể họ chiếm toàn bộ chủ đề. Công đồng Vatican II đã khôi phục lại sự cân bằng giữa chức tư tế chung của người được rửa tội và chức tư tế thừa tác. Nhưng trên thực tế, điều này vẫn chưa diễn ra.

I.Media: Làm thế nào có thể thiết lập sự cân bằng này?

ĐHY Ouellet: Tất cả những người được rửa tội cần phải có ý thức truyền giáo. Sứ mạng không dành riêng cho thứa tác vụ chức thánh. Vì thế, hội nghị chuyên đề nhắm trở lại với nền tảng của chức tư tế, dĩ nhiên suy nghĩ về mối tương quan giữa thừa tác vụ chức thánh và chức tư tế của bí tích Rửa tội. Vấn đề không phải là chỉ tập trung vào con người của linh mục mà thôi. Chúng tôi muốn quan tâm đến sự hiệp thông của các ơn gọi và đến sự bổ túc của các bậc sống; chẳng hạn, làm thế nào thực thi chức tư tế thuộc bí tích Rửa tội của một người với tư cách là cha mẹ, trong một gia đình, hay trong đời sống thánh hiến.

I.Media: Hội nghị chuyên đề này diễn ra vào một thời điểm lịch sử khi hình ảnh của người linh mục đã bị tổn hại bởi những vụ tai tiếng lạm dụng do các thành viên của hàng giáo sĩ thực hiện. Liệu cuộc khủng hoảng lạm dụng có được giải quyết trong các bài suy tư không?

ĐHY Ouellet: Vấn đề lạm dụng trong Giáo hội là một vấn đề rất khó khăn. Nó đã được nghiên cứu cách rộng rãi ở bình diện xã hội học và lịch sử, với các nghiên cứu của các ủy ban đưa ra một cái nhìn thống kê về vấn đề và chỉ ra hững sai sót mục vụ. Giáo hội đã đi một chặng đường dài trong 25 năm qua khi nhận ra những sai lầm của quá khứ trong việc xử lý các trường hợp lạm dụng nói riêng.

Chúng tôi vẫn chưa hoàn thành công việc phân tích cuộc khủng hoảng này. Suy tư cần được thực hiện ở bình diện thần học, một nhiệm vụ mà các ủy ban như CIASE (Ủy ban độc lập về lạm dụng tính dục trong Giáo hội Pháp) đã không thể thực hiện đầy đủ. Một phân tích như thế vượt quá khuôn khổ của hội nghị chuyên đề này về chức tư tế.

I.Media: Nhưng cuộc khủng hoảng lạm dụng này có thể đặt ra  câu hỏi về sự độc thân linh mục không?

ĐHY Ouellet: Tôi muốn hỏi một câu hỏi khác: các cuộc lạm dụng xảy ra trong các gia đình có đặt ra câu hỏi về hôn nhân như một lối sống không? Tôi không nghĩ vậy. Cuộc khủng hoảng lạm dụng đặt ra câu hỏi về khả năng tự kiểm soát của một số người đã có những sai lệch nghiêm trong trong bậc sống của họ.

Vì thế, chúng ta phải phân biệt giữa sự yếu đuối luân lý của con người và bậc sống của họ. Hơn nữa, các nghiên cứu khoa học đã được thực hiện không kết luận rằng sự độc thân chịu trách nhiệm cho cuộc khủng hoảng này.

I.Media: Liệu Giáo hội vẫn có thể trình bày sự độc  thân linh mục cho người trẻ hôm nay như một mô hình về sự tự hiến triệt để?

ĐHY Ouellet: Tôi tin rằng sự độc thân linh mục sẽ không thể hiểu được nếu người ta không có đức tin. Nó đến từ đâu? Từ con người của Chúa Giêsu Kitô. Xung quanh Người và vì Người, các thực tại mới mẻ đã xuất hiện trong lịch sử. Chính Chúa Giêsu kêu gọi chúng ta từ bỏ mọi sự, ngay cả gia đình của chúng ta, để hiến thân phục vụ Nước Trời.

Vì thế, nếu chúng ta không tin rằng người này là Con hằng hữu của Chúa Cha, Đấng đã đến trong thế gian, thì sự độc thân Kitô hữu không có ý nghĩa gì nhiều. Tôi tin rằng nền tảng này đang bị thiếu trong việc biện minh cho sự độc thân hôm nay. Sự độc thân trước hết là sự nhận ra Chúa Giêsu là ai. Đó là một lời tuyên xưng đức tin.

I.Media: Các Nghị Phụ Thượng hội đồng đã bỏ phiếu ủng hộ việc phong chức (linh mục) cho người nam đã kết hôn ở Thượng hội đồng về Amazon. Trong Giáo hội ở Đức, nhiều người đang kêu gọi khả năng biến sự độc thân thành điều tùy chọn. Hội nghị chuyên đề này có ý định là một câu trả lời thần học cho những vấn đề này không?

ĐHY Ouellet: Chúng tôi không phải không ý thức những gì đang được nói về sự độc thân linh mục. Nhưng hội nghị chuyên đề này là một suy tư nền tảng. Nó không được tổ chức để trả lời tất cả các câu hỏi đang thu hút sự chú ý của giới truyền thông hay để trả lời cho những gì đang diễn ra ở Đức. Ý hướng không phải là sửa chữa vấn đề này hay vấn đề kia hay chỉ tay vào người khác. Nó bàn về những vấn đề cơ bản cách nghiêm túc, sâu xa, và thanh thản.

Những suy tư này chắc chắn sẽ làm sáng tỏ thêm những gì có thể được nói ở nơi khác. Trong hội nghị chuyên đề này, các Giám mục Đức sẽ có mặt ở đó. Nếu những gì họ nghe được có thể hữu ích cho những suy tư của họ, thì tôi sẽ rất vui mừng. Nhưng tôi nhắc lại: chúng tôi không ở đây để nhắm đến hay thách thức những gì đang diễn ra ở Đức.

I.Media: Các ủy ban chống lạm dụng gần đây đã chỉ ra “sự thần thánh hóa quá mức” các linh mục như là nguyên nhân của việc lạm dụng quyền lực. ĐHY nghĩ gì về điều này? Làm thế nào chiều kích linh thánh của chức linh mục có thể ăn khớp với một khái niệm quyền bính đúng  đắn trong Giáo hội?

ĐHY Ouellet: Có một thời điểm, các linh mục được đặt trên một bệ thờ. Não trạng này, có lẽ xuất hiện trước Công đồng và sau đó một tí, đã giảm đi rất nhiều.  Nó không còn là văn hóa thống trị trong Giáo hội ngày nay; càng hơn thế nữa kể từ khi Đức Giáo hoàng Phanxicô tiếp tục tố giác óc giáo sĩ trị.

Những gì còn lại là linh mục có vai trò đại diện Chúa Kitô, điều này trao ban cho linh mục một “sự linh thánh”. Nhưng chúng tôi muốn nói gì qua điều này? Đó là một món quà của bí tích vốn có nghĩa là một sự hiện diện mầu nhiệm. Khi thực hành các chức năng của mình, linh mục làm cho Đấng Phục Sinh hiện diện cách mầu nhiệm, Đấng do đó tiếp tục tỏ mình trong lịch sử. Thánh Thể, biểu hiện của Chúa Kitô Phục Sinh, là điều thánh thiêng nhất trong Giáo hội. Và linh mục hoàn toàn bị ràng buộc với sứ vụ linh thiêng này.

Theo nghĩa này, đúng vậy, linh mục có một chiều kích linh thánh. Nhưng đó không phải là một sự linh thánh tự nhiên.

I.Media: Làm thế nào có thể đấu tranh cách hợp pháp chống lại óc giáo sĩ trị mà không làm tổn hại đến căn tính của chức linh mục?

ĐHY Ouellet: Đức Giáo hoàng nói nhiều về chủ nghĩa giáo sĩ trị, một từ “chủ nghĩa” đề cập đến sự lạm dụng quyền lực. Chủ nghĩa giáo sĩ trị là sự thất bại trong việc lắng nghe Dân Thiên Chúa. Đó là sự áp đặt quan điểm của một người; chính một linh mục trong một giáo xứ không lắng nghe hội đồng mục vụ của mình hay coi phụ nữ thuộc hạng hai. Đức Giáo hoàng tố giác những lạm dụng này, não trạng này có thể dẫn đến những lạm dụng nghiêm trọng, trong những trường hợp cực kỳ nghiêm trọng.

Tuy nhiên, điều cần thiết là phải bảo vệ chức năng của người linh mục, người phải thể hiện trong cộng đoàn của mình sự đại diện cho quyền bính của Chúa Kitô. Linh mục phải làm điều này theo cách phụ tử và huynh đệ, với ý thức về quyền bính của người không bảo vệ địa vị nhưng muốn giúp con cái mình phát triển.

Một người cha không áp đặt quyền lực bạo lực. Trái lại, ông muốn con cái mình phát triển. Khi linh mục can thiệp trong cộng đoàn, họ phải làm như thế với một tinh thần của một người cha, nghĩa là, với quyền bính nhưng còn với sự dịu dàng, sự tử tế, đồng hành, khích lệ. Chúng tôi vẫn cần phải hiểu điều này cách sâu xa hơn từ quan điểm thần học.

I.Media: Ngày nay phải chăng trở thành linh mục là điều khó khăn hơn?

ĐHY Ouellet: Tôi nghĩ vậy. Nhưng luôn có cám dỗ đối với một linh mục khi nói với chính mình rằng mọi thứ đã tốt hơn trước…Hãy đi mà xem liệu có tốt hơn không ! Trong bất cứ trường hợp nào, tôi tin rằng ngày nay sứ mạng của linh mục có thể thú vị hơn 50 năm trước, bởi vì những thách thức là thật rộng lớn.

Sứ mạng đang được đặt trở lại trong tâm của thừa tác vụ tư tế. Đức Giáo hoàng Phanxicô liên lỉ mời gọi chúng ta làm như thế. Ngài tận dụng mọi cơ hội để giao tiếp. Thật ngạc nhiên về những gì ngài đã có thể nghĩ ra để tiếp cận với người khác, cả người tin hay không tin, sử dụng mọi kênh, ngay cả đến độ tham gia vào một chương trình gần đây trên truyền hình Ý. Một số người đã chỉ trích ngài về điều này, viện cớ rằng ngài đang tục hóa chức vụ của mình…

Nhưng Đức Giáo hoàng là một nhà truyền giáo, ngài làm chứng, ngài rao giảng. Chúng ta có nên nhìn vào ngài và tự hỏi liệu ngài nên làm điều này hay điều kia không ? Có lẽ chúng ta cũng nên là những nhà truyền giáo. Vì thế, tôi tin rằng linh mục ngày nay phải sáng tạo, đi bước trước, và cởi mở đối thoại cách mạnh bạo.

———————————

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn : Aleteia, ngày 17/2/2022)