NHỮNG DÒNG CHỮ LATINH ĐƯỢC GHI TRÊN BỆ ĐÁ THÁNH GIÁ Ở NGHĨA TRANG ĐẠI CHỦNG VIỆN HUẾ

Nghĩa trang đã là một nơi linh thiêng rồi! Và các dòng chữ bằng tiếng Latinh khó hiểu với người thời nay càng làm cho nghĩa trang yên ắng này linh thiêng hơn. Nhân sự kiện Cha J.B. Etcharren được an táng tại nghĩa trang giáo sĩ ở Đại Chủng viện Huế, chúng tôi thử tìm hiểu ý nghĩa của những câu tiếng Latinh được ghi trên bệ đá Thánh Giá tại đây.Tìm hiểu nguồn gốc của các câu tiếng Latinh này giúp hiểu rõ hơn niềm tin sống động và tình liên đới của người Kitô hữu khi đứng trước cái chết của con người.

Bệ Thánh Giá có khắc bốn câu sau:

1. “ Refrigerii lucis et pacis locum Domine eis indulge” (Lạy Chúa xin thương ban cho họ được vào nơi hạnh phúc, sáng láng và bình an). Câu này được phỏng lại từ một lời cầu trong Kinh Tạ Ơn I: « Lạy Chúa, chúng con xin Chúa thương ban cho các tín hữu ấy, và tất cả mọi người, … đã an nghỉ trong Ðức Ki-tô, được vào nơi hạnh phúc sáng láng và bình an » (Ipsis, Domine, et omnibus in Christo quiescentibus, locum refrigerii lucis et pacis, ut indulgeas, deprecamur).

2. “ Miseremini mei saltem vos amici mei”. Câu này được lấy từ sách Gióp 19, 21: « Xin thương xót tôi, hỡi các anh là những người bạn hữu của tôi ». Trên mộ của học giả Trương Vĩnh Ký cũng được cho khắc câu Thánh Kinh này.

3. “Beati mortui qui in Domino moriuntur” (“Phúc thay những người đã chết mà được chết trong Chúa”). Câu này được lấy từ sách Khải Huyền chương 14, câu 13.

4. “ Pie Jesu Domine, dona eis requiem sempiternam” (Lạy Chúa Giêsu nhân từ, xin ban cho họ được nghỉ yên muôn đời). Câu này là một đoạn văn được lấy từ câu cuối cùng của bài thánh ca “Dies irae” (Ngày thịnh nộ), và thường được đưa vào bối cảnh âm nhạc của thánh lễ cầu hồn như một bài hát. « Dies irae » là một ca tiếp liên bằng tiếng Latinh được gán cho Thomas of Celano , dòng Phanxicô (1200-1265) hoặc cho Latino Malabranca Orsini (mất năm 1294) (*).

Bản văn gốc, bắt nguồn từ ca tiếp liên “Dies irae” như sau:

Pie Jesu Domine, Dona eis requiem. (x2)

Pie Jesu Domine, Dona eis requiem sempiternam.

Nghĩa trang này có từ năm nào và do ai chủ xướng, chúng tôi không tìm thấy thông tin. Nhưng, theo cha Vinh Sơn Trần Minh Thực, PSS, dựa vào chi tiết hai ngôi mộ được chôn gần bên chân Thánh Giá của thầy Phó tế Nguyễn Hữu Nguyên, qua đời năm 1897, và của Cố Renauld Bổng, qua đời năm 1898, thì có thể suy đoán rằng nghĩa trang này đã bắt đầu vào những năm đó.

Tý Linh

———————-

(*) https://en.wikipedia.org/wiki/Pie_Jesu