SỨ ĐIỆP CỦA ĐỨC PHANXICÔ CHO NGÀY THẾ GIỚI TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI 2025: CHIA SẺ NIỀM HY VỌNG TRONG LÒNG ANH CHỊ EM MỘT CÁCH HIỀN HÒA

Trong Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông Xã hội lần thứ 59, Đức Phanxicô mời gọi các nhà truyền thông hãy hiền hòa đưa ra lý do cho niềm hy vọng nơi chúng ta. Trong một thế giới nơi ngôn từ cực đoan và thù hận gia tăng, ngài đưa ra tầm nhìn của mình về một nền truyền thông được giải trừ vũ khí và có khả năng biến chúng ta thành những người bạn đường của mọi người. Ngài nói : “Tôi ước mơ về một nền truyền thông không buôn bán những ảo tưởng hay nỗi sợ hãi, nhưng có khả năng đưa ra những lý do để hy vọng”.

Dưới đây là Sứ điệp của Đức Thánh Cha :

Chia sẻ niềm hy vọng trong lòng anh chị em một cách hiền hòa (x. 1Pr 3, 15-16)

Anh chị em thên mến,

Trong thời điểm được đánh dấu bởi thông tin sai lệch và sự phân cực, trong đó một số trung tâm quyền lực kiểm soát một khối lượng dữ liệu và thông tin chưa từng có, tôi hướng tới anh chị em khi biết cần thiết đến mức nào công việc của anh chị em với tư cách là một nhà báo và người truyền thông, ngày nay hơn bao giờ hết. Chúng tôi cần sự dấn thân can đảm của anh chị em để đặt trách nhiệm cá nhân và tập thể đối với tha nhân ở trung tâm của truyền thông.

Nghĩ về Năm Thánh mà chúng ta đang cử hành năm nay như một thời gian ân sủng trong một thời kỳ đầy khó khăn, tôi muốn mời gọi anh chị em qua sứ điệp này hãy trở thành những người thông truyền niềm hy vọng, bắt đầu bằng việc đổi mới công việc và sứ mạng của anh chị em theo tinh thần của Tin Mừng.

Giải trừ vũ khí truyền thông

Ngày nay, quá thường xuyên, việc truyền thông không khơi dậy niềm hy vọng, nhưng thay vào đó là nỗi sợ hãi và tuyệt vọng, thành kiến ​​và oán giận, cuồng tín và thậm chí cả hận thù. Quá thường xuyên, nó đơn giản hóa thực tại để kích thích những phản ứng bản năng; nó dùng lời nói như một lưỡi dao; thậm chí còn cố tình sử dụng những thông tin sai lệch hoặc xuyên tạc để gửi những thông điệp nhằm kích động, khiêu khích, gây tổn thương. Tôi đã nói nhiều lần rằng cần phải “giải trừ vũ khí” truyền thông, thanh lọc nó khỏi mọi sự gây hấn. Giảm thiểu thực tại thành những khẩu hiệu không bao giờ có thể mang lại điều gì tốt đẹp. Tất cả chúng ta đều thấy – bắt đầu từ các cuộc tranh luận trên truyền hình cho đến đấu khẩu bằng lời nói trên mạng xã hội – mô hình cạnh tranh, đối lập, mong muốn thống trị và chiếm hữu, cũng như việc thao túng dư luận có nguy cơ thắng thế.

Ngoài ra còn có một hiện tượng đáng lo ngại khác: hiện tượng mà chúng ta có thể gọi là “sự chuyển hướng chú ý được lập trình” thông qua các hệ thống kỹ thuật số, bằng cách định hướng chúng ta theo lôgic thị trường, sẽ làm thay đổi nhận thức của chúng ta về thực tại. Do đó, chúng ta thường bất lực chứng kiến ​​một kiểu phân tán các lợi ích, vốn cuối cùng làm suy yếu các nền tảng thuộc về một cộng đồng của chúng ta, khả năng cùng nhau làm việc vì công ích, lắng nghe nhau và hiểu những lý do của người khác. Vì vậy, dường như việc xác định một “kẻ thù” để đả kích bằng lời nói là điều cần thiết để tự khẳng định mình. Và khi tha nhân trở thành “kẻ thù”, khi khuôn mặt và phẩm giá của họ bị che khuất để chế nhạo họ, thì khả năng tạo sinh niềm hy vọng cũng biến mất. Như Đức cha Tonino Bello đã dạy chúng ta, mọi xung đột đều “bắt nguồn từ sự biến mất của những khuôn mặt”. [1] Chúng ta không thể chấp nhận lôgic này.

Quả thế, hy vọng không hề dễ dàng chút nào. Georges Bernanos nói rằng “chỉ những ai có can đảm thất vọng trước những ảo tưởng và dối trá mà trong đó họ tìm thấy sự an toàn mà họ lầm tưởng là hy vọng, mới có thể hy vọng. […] Hy vọng là một rủi ro phải chấp nhận, đó thậm chí còn là rủi ro của rủi ro.” [2] Hy vọng là một đức tính tiềm ẩn, bền bỉ và kiên nhẫn. Tuy nhiên, đối với người Kitô hữu, hy vọng không phải là một lựa chọn tùy ý, mà là một điều kiện không thể giảm thiểu được. Như Đức Bênêđíctô XVI đã nhắc nhở trong thông điệp Spe Salvi, niềm hy vọng không phải là một sự lạc quan thụ động, nhưng trái lại, là một nhân đức “tác động” (performative), có khả năng thay đổi cuộc sống: “Ai có niềm hy vọng thì sống khác đi; một cuộc sống mới đã được ban cho họ” (số 2).

Hiền hòa đưa ra lý do cho niềm hy vọng nơi chúng ta

Chúng ta tìm thấy trong Thư thứ nhất của Thánh Phêrô một tổng hợp đáng ngưỡng mộ, trong đó niềm hy vọng được đặt trong mối tương quan với chứng tá và sự truyền thông Kitô giáo: “Hãy tôn vinh sự thánh thiện của Chúa, là Đức Kitô, trong lòng anh em. Hãy luôn luôn sẵn sàng trả lời cho bất cứ ai chất vấn về niềm hy vọng của anh em. Nhưng phải trả lời cách hiền hòa và với sự kính trọng” (3, 15-16). Tôi muốn tập trung vào ba thông điệp mà chúng ta có thể rút ra từ những lời này.

“Hãy tôn vinh sự thánh thiện của Chúa, là Đức Kitô, trong lòng anh em”: niềm hy vọng của các Kitô hữu có một khuôn mặt, khuôn mặt của Chúa Phục Sinh. Lời hứa của Người luôn ở cùng chúng ta qua hồng ân Thánh Thần cho phép chúng ta hy vọng ngay cả khi không còn gì hy vọng và nhìn thấy những mảnh vụn của sự tốt lành ẩn giấu ngay cả khi tất cả dường như đã mất.

Thông điệp thứ hai yêu cầu chúng ta sẵn sàng đưa ra lý do cho niềm hy vọng nơi chúng ta. Thật thú vị khi ghi nhận rằng Thánh Tông đồ mời gọi chúng ta giải bày niềm hy vọng “trước bất cứ ai yêu cầu chúng ta”. Kitô hữu trước tiên không phải là những người “nói” về Thiên Chúa, nhưng là những người phản ánh vẻ đẹp tình yêu của Ngài, một cách mới để sống mọi sự. Chính tình yêu được sống gợi lên câu hỏi và đòi hỏi câu trả lời: tại sao bạn lại sống như thế này? Tại sao bạn lại như thế này?

Trong cách diễn đạt của thánh Phêrô, cuối cùng chúng ta nhận thấy thông điệp thứ ba: câu trả lời cho câu hỏi này phải được đưa ra “với sự hiền hòa và tôn trọng”. Việc truyền thông của các Kitô hữu – nhưng tôi cũng muốn nói rằng sự truyền thông nói chung – phải được dệt bằng sự hiền hòa, gần gũi: phong cách của những người bạn đường, theo chân Người Truyền thông vĩ đại nhất mọi thời đại, là Chúa Giêsu thành Nadarét, Đấng đã đối thoại dọc đường với hai môn đệ về làng Emmaus , khiến trái tim họ bừng cháy qua cách Người giải thích các sự kiện dưới ánh sáng của Thánh Kinh.

Đây là lý do tại sao tôi mơ ước một nền truyền thông có khả năng biến chúng ta thành những người bạn đường của nhiều anh chị em, làm sống lại niềm hy vọng nơi họ trong những thời điểm rối ren này. Một nền truyền thông có khả năng nói với trái tim, khơi dậy không phải những phản ứng không đam mê khép kín và giận dữ, nhưng là những thái độ cởi mở và tình bạn; có khả năng làm nổi bật vẻ đẹp và niềm hy vọng, ngay cả trong những hoàn cảnh bề ngoài xem ra vô vọng nhất; có khả năng khơi dậy sự dấn thân, đồng cảm, quan tâm đến người khác. Một nền truyền thông giúp chúng ta “nhận ra phẩm giá của mỗi con người và cùng nhau chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta” (Thông điệp Dilexit nos, số 217).

Tôi ước mơ về một nền truyền thông không buôn bán những ảo tưởng hay nỗi sợ hãi, nhưng có khả năng đưa ra những lý do để hy vọng. Martin Luther King đã nói: “Nếu tôi có thể giúp đỡ ai đó trên đường đi, nếu tôi có thể an ủi ai đó bằng một lời nói hoặc một bài hát… thì lúc đó cuộc đời tôi đã không được sống một cách vô ích”. [3] Để làm được điều này, chúng ta phải chữa các “căn bệnh” tự đề cao bản thân và tự quy, tránh nguy cơ nói xấu nhau: người truyền thông tốt làm sao để những người nghe, đọc hoặc xem đều có thể tham gia, gần gũi, tìm ra điều tốt nhất của chính họ và với những thái độ này tham dự vào những câu chuyện được kể cho họ. Truyền thông theo cách này giúp chúng ta trở thành “những người hành hương của hy vọng”, theo phương châm của Năm Thánh.

Cùng nhau hy vọng

Niềm hy vọng luôn là một kế hoạch cộng đồng. Chúng ta hãy suy nghĩ một chút về sự cao cả trong sứ điệp của năm ân sủng này: tất cả chúng ta đều được mời gọi – thực sự là tất cả mọi người! – bắt đầu lại, để Thiên Chúa nâng chúng ta lên, để Ngài ôm lấy chúng ta và đổ đầy lòng thương xót vào chúng ta. Các chiều kích cá nhân và cộng đồng đan xen trong tất cả những điều này. Chúng ta cùng nhau lên đường, chúng ta thực hiện cuộc hành hương với nhiều anh chị em, chúng ta cùng nhau bước qua Cửa Thánh.

Năm Thánh có nhiều hàm ý xã hội. Chẳng hạn, chúng ta hãy nghĩ đến thông điệp về lòng thương xót và hy vọng dành cho những người đang sống trong tù, hay về lời kêu gọi gần gũi và dịu dàng đối với những người đau khổ và sống bên lề xã hội. Năm Thánh nhắc nhở chúng ta rằng những ai trở thành người xây dựng hoà bình “sẽ được gọi là con Thiên Chúa” (Mt 5, 9). Do đó, nó mở chúng ta ra với niềm hy vọng, nó cho chúng ta thấy sự cần thiết của một nền truyền thông quan tâm, nhẹ nhàng, có suy nghĩ, có khả năng chỉ ra những con đường đối thoại. Do đó, tôi khuyến khích anh chị em khám phá và kể nhiều câu chuyện về sự tốt lành, ẩn giấu trong các bản tin thời sự; bắt chước những người tìm vàng không mệt mỏi sàng cát để tìm kiếm cục vàng nhỏ. Thật tốt khi tìm thấy những hạt giống hy vọng này và làm cho chúng được biết đến. Điều này giúp thế giới bớt điếc hơn một chút trước tiếng kêu của những người bé nhỏ, bớt thờ ơ hơn một chút, bớt khép kín hơn một chút. Luôn biết tìm ra những tia sáng tốt lành cho phép chúng ta hy vọng. Nền truyền thông này có thể giúp xây dựng sự hiệp thông, làm cho chúng ta bớt cảm thấy cô đơn, tái khám phá tầm quan trọng của việc cùng nhau tiến bước.

Không quên trái tim

Anh chị em thân mến, trước những cuộc chinh phục chóng mặt của công nghệ, tôi mời gọi anh chị em hãy chăm sóc trái tim mình, nghĩa là chăm sóc đời sống nội tâm của mình. Điều này có nghĩa là gì? Tôi sẽ để lại cho anh chị em một số ý tưởng.

Hãy hiền hòa và đừng bao giờ quên khuôn mặt của người khác; hãy nói với trái tim của những người nữ và người nam mà anh chị em làm việc để phục vụ.

Đừng để những phản ứng bản năng hướng dẫn cách truyền thông của anh chị em. Hãy luôn gieo niềm hy vọng, dù khó khăn, dù trả giá, dù dường như không có kết quả.

Hãy cố gắng thực hành một nền truyền thông biết chữa lành những vết thương của nhân loại chúng ta.

Hãy nhường chỗ cho sự tin tưởng của trái tim, giống như một bông hoa mỏng manh nhưng có sức kháng cự, chống chọi với giông bão của cuộc đời và triển nở ở những nơi không ngờ nhất: niềm hy vọng của những người mẹ hằng ngày cầu nguyện để được nhìn thấy con cái mình trở về từ những chiến hào xung đột. ; niềm hy vọng của những người cha di cư giữa muôn vàn nguy hiểm và thăng trầm để tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn; niềm hy vọng của những đứa trẻ có thể vui chơi, mỉm cười và tin tưởng vào cuộc sống ngay cả giữa đống đổ nát của chiến tranh và trên những con đường nghèo khó của các khu ổ chuột.

Hãy là những chứng nhân và người cổ võ một nền truyền thông không thù địch, lan tỏa một nền văn hóa quan tâm, xây dựng những cây cầu và xuyên thủng những bức tường hữu hình và vô hình của thời đại chúng ta.

Hãy kể những câu chuyện tràn đầy hy vọng, bằng cách ghi nhớ vận mệnh chung của chúng ta và cùng nhau viết nên câu chuyện về tương lai của chúng ta.

Tất cả những điều này, anh chị em có thể và chúng ta có thể thực hiện với ân sủng của Thiên Chúa mà Năm Thánh giúp chúng ta nhận được dồi dào. Tôi cầu nguyện cho điều này và tôi chúc lành cho mỗi người trong anh chị em cũng như công việc của anh chị em.

Rôma, Đền thờ Thánh Gioan Latêranô, ngày 24 tháng 1 năm 2025, Lễ nhớ Thánh Phanxicô Salê

Phanxicô

—————————————

[1] «La pace come ricerca del volto», in Omelie e scritti quaresimali, Molfetta 1994, 317.

[2] Georges Bernanos, La liberté, pour quoi faire, Paris 1995.

[3] Sermon « L’instinct du tambour-major », 4 février 1968.

——————————————

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn: vatican.va)