SỨ ĐIỆP CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ CHO NGÀY THẾ GIỚI HÒA BÌNH 2023

Hôm 16/12/2022, Tòa Thánh đã công bố Sứ điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô cho Ngày thế giới hòa bình lần thứ 56, được cử hành vào ngày 1/1/2023. Đức Thánh Cha đề cập đến đại dịch Covid-19 và cuộc chiến ở Ucraina, một cuộc chiến « do chọn lựa tội lỗi của con người », hai cuộc khủng hoảng lớn làm cho nhân loại phải tự vấn và phải vượt qua. Đối với ngài, chỉ tình huynh đệ và lòng trắc ẩn, được thúc đẩy bởi tình yêu thương của Thiên Chúa, mới có thể giúp nhân loại vạch ra những nẻo đường hòa bình.

Quả thế, Đức Thánh Cha nhấn mạnh : cần phải « đặt lại từ « cùng nhau » ở trung tâm », vì « không ai có thể tự cứu một mình . Ngài mời gọi rút ra những bài học từ Covid-19 và “khởi sự lại sau Covid-19 để cùng nhau vạch ra những nẻo đường hòa bình” , đồng thời nhấn khẳng định rằng « điều cấp bách là phải  cùng nhau tìm kiếm và thăng tiến các giá trị phổ quát vốn vạch ra con đường của tình huynh đệ này ».

Để được như thế, ngài kêu gọi hãy « để tâm hồn chúng ta được thay đổi bởi sự cấp bách mà chúng ta đã trải qua, nghĩa là để cho Thiên Chúa, qua thời điểm lịch sử này, biến đổi các tiêu chí thông thường của chúng ta trong việc giải thích thế giới và thực tại. Chúng ta không còn có thể chỉ nghĩ đến việc bảo vệ không gian của những lợi ích cá nhân hay quốc gia của mình, nhưng chúng ta phải nghĩ về nó dưới ánh sáng của công ích, với ý thức cộng đồng, nghĩa là như một « chúng ta » mở ra cho tình huynh đệ phổ quát ».

Sứ điệp cũng không quên nhắc nhớ : « Chúng ta không thể phớt lờ một sự kiện cơ bản : nhiều cuộc khủng hoảng luân lý, xã hội, chính trị và kinh tế mà chúng ta đang sống đều có mối liên hệ với nhau. »

Kết thúc sứ điệp, Đức Thánh Cha mong ước rằng « chúng ta có thể bước đi cùng nhau bằng cách trân trọng những gì lịch sử có thể dạy cho chúng ta ». Và cầu chúc « xây dựng một năm mới tốt lành, ngày qua ngày với tư cách là những người kiến tạo hòa bình ! ».

Dưới đây là toàn văn sứ điệp của Đức Thánh Cha :

Không ai có thể tự cứu một mình. Khởi sự lại sau Covid-19 để cùng nhau vạch ra những nẻo đường hòa bình

« Thưa anh em, về ngày giờ và thời kỳ Chúa đến, anh em không cần ai viết cho anh em. Vì chính anh em đã biết rõ: ngày của Chúa sẽ đến như kẻ trộm ban đêm » (1Tx 5, 1-2).

1. Bằng những lời này, thánh Phaolô Tông đồ đã mời gọi giáo đoàn Thêxalônica kiên vững chờ đợi cuộc gặp gỡ với Chúa, bàn chân và trái tim trên mặt đất, có khả năng chăm chú nhìn vào thực tại và các biến cố của lịch sử. Đó là lý do tại sao, ngay cả khi các biến cố trong cuộc sống của chúng ta có vẻ bi thảm và chúng ta cảm thấy bị đẩy vào đường hầm tối tăm và đau buồn của bất công và đau khổ, chúng ta được mời gọi giữ cho tâm hồn mình mở ra cho hy vọng, bằng cách tin tưởng vào Thiên Chúa, Đấng hiện diện, đồng hành với chúng ta cách dịu dàng, nâng đỡ chúng ta trong lúc mệt mỏi và, nhất là, hướng dẫn hành trình của chúng ta. Đó là lý do tại sao thánh Phaolô không ngừng khuyến khích giáo đoàn tỉnh thức, tìm kiếm sự thiện, công lý và sự thật : « Chúng ta đừng ngủ mê như những người khác, nhưng hãy tỉnh thức và sống tiết độ » (5,6). Đó là một lời mời gọi luôn tỉnh thức, không khép kín mình trong sợ hãi, đau khổ hay cam chịu, không nhượng bộ cho sự xao nhãng lơ là, không nản lòng, nhưng trái lại như những lính canh có khả năng canh thức và nắm được những tia nắng đầu tiên của bình minh, đặc biệt là vào những giờ đen tối nhất.

2. Covid-19 đã nhấn chìm chúng ta vào đêm tối, gây bất ổn cho cuộc sống bình thường của chúng ta, làm xáo trộn các kế hoạch và thói quen của chúng ta, làm đảo lộn sự yên bình bề ngoài của các xã hội, ngay cả những xã hội ưu việt nhất, kéo theo sự mất phương hướng và đau khổ, gây nên cái chết của nhiều anh chị em của chúng ta.

Bị cuốn vào vòng xoáy của những thách thức không lường trước và một hoàn cảnh không rõ ràng lắm, ngay cả theo quan điểm khoa học, thế giới y tế đã được huy động để xoa dịu nỗi đau của nhiều người và cố gắng cứu chữa, cũng như các chính quyền đã phải thực hiện các biện pháp quan trọng về mặt tổ chức và quản lý tình trạng khẩn cấp.

Ngoài những biểu hiện về thể lý, Covid-19 đã gây ra, đôi khi dài hạn, một tình trạng bất ổn chung tăng thêm nơi tâm hồn của nhiều cá nhân và gia đình, với những hệ quả đáng kể được duy trì bởi thời gian dài bị cô lập và nhiều hạn chế đối với sự tự do.

Hơn nữa, chúng ta không thể quên cách thức mà đại dịch đã ảnh hưởng đến một số khía cạnh nhạy cảm của trật tự xã hội và kinh tế, làm nảy sinh những mâu thuẫn và bất bình đẳng. Nó đã đe dọa sự an toàn việc làm của nhiều người và làm trầm trọng thêm tình trạng cô đơn ngày càng lan rộng trong các xã hội của chúng ta, đặc biệt là của những người yếu thế và nghèo khổ. Chẳng hạn, chúng ta hãy nghĩ đến hàng triệu công nhân lậu ở nhiều nơi trên thế giới, những người vẫn thất nghiệp và không có bất kỳ sự hỗ trợ nào trong suốt thời gian cách ly.

Các cá nhân và xã hội hiếm khi tiến bộ trong các hoàn cảnh tạo nên một cảm giác thất bại và cay đắng như thế : cảm giác này làm suy yếu những nỗ lực tiêu hao cho hòa bình và gây ra các cuộc xung đột xã hội, những thất đoạt và đủ loại bạo lực. Theo nghĩa này, đại dịch dường như đã đảo lộn ngay cả những phần bình yên nhất của thế giới chúng ta, làm nổi lên vô số điều mong manh.

3. Sau ba năm, đã đến lúc dành thời gian để tự vấn bản thân, học hỏi, lớn lên và để mình được biến đổi, cả về mặt cá nhân và cộng đồng ; một thời gian đặc biệt để chuẩn bị cho « ngày của Chúa ». Tôi đã có cơ hội nhắc đi nhắc lại rằng chúng ta không bao giờ thoát khỏi những thời điểm khủng hoảng mà vẫn y như trước : chúng ta thoát khỏi đó hoặc tốt hơn, hoặc tệ hơn. Hôm nay, chúng ta được mời gọi tự vấn : chúng ta đã học được gì từ hoàn cảnh đại dịch này ? Chúng ta phải đi theo những con đường nào để thoát khỏi xiềng xích của những thói quen cũ kỹ của chúng ta, để được chuẩn bị tốt hơn, để dám làm điều mới mẻ ? Chúng ta có thể nắm bắt được những dấu hiệu nào của sự sống và hy vọng để tiến về phía trước và cố gắng làm cho thế giới của chúng ta được tốt đẹp hơn ?

Sau khi chạm đến sự phong mạnh đặc trưng cho thực tại nhân loại cũng như cuộc sống cá nhân của chúng ta, chúng ta có thể khẳng định một cách xác tín rằng bài học lớn nhất mà Covid-19 để lại là ý thức về sự kiện rằng tất cả chúng ta đều cần đến nhau, rằng kho tàng lớn nhất và cũng là mong manh nhất của chúng ta là tình huynh đệ nhân loại dựa trên tư cách làm con Thiên Chúa chung của chúng ta, và không ai có thể tự cứu một mình. Vì thế, điều cấp bách là phải  cùng nhau tìm kiếm và thăng tiến các giá trị phổ quát vốn vạch ra con đường của tình huynh đệ này. Chúng ta cũng đã học được rằng việc tin tưởng vào sự tiến bộ, công nghệ và những tác động của toàn cầu hóa đã không chỉ quá mức, mà còn biến thành một chất độc chủ nghĩa cá nhân và tôn thờ ngẫu tượng, đe dọa ước muốn bảo đảm công lý, hòa hợp và hòa bình. Trong thế giới tiến triển rất nhanh chóng của chúng ta, các vấn đề phổ biến về sự mất cân bằng, bất công, nghèo khổ và việc bị gạt ra bên lề xã hội thường nuôi dưỡng những tình trạng bất ổn và xung đột, và sinh ra bạo lực, thậm chí là chiến tranh.

Trong khi, một mặt, đại dịch đã làm cho tất cả những điều đó xuất hiện, thì mặt khác, chúng ta đã có những khám phá tích cực : việc quay về  đầy hữu ích với sự khiêm tốn ; giảm một số tham vọng tiêu thụ ; ý thức mới mẻ về tình liên đới thúc đẩy chúng ta ra khỏi tính ích kỷ của mình để mở ra trước đau khổ của người khác và nhu cầu của họ ; một dấn thân, đôi khi thực sự anh hùng, của biết bao người đã tiêu hao chính mình để mọi người có thể vượt qua thảm kịch khẩn cấp một cách tốt hơn.

Kinh nghiệm này đã dẫn đến một nhận thức mạnh mẽ hơn, mời gọi mỗi người, các dân tộc và các quốc gia, đặt lại từ « cùng nhau » ở trung tâm. Quả thế, chính việc cùng nhau, trong tình huynh đệ và tình liên đới, mà chúng ta xây dựng hòa bình, chúng ta bảo đảm công lý và chúng ta vượt qua những biến cố đau thương nhất. Thật vậy, những phản ứng hiệu quả nhất đối với đại dịch đã là những phản ứng chứng kiến các nhóm xã hội, các tổ chức công và tư, các tổ chức quốc tế, đoàn kết để giải quyết thách thức bằng cách để sang một bên những lợi ích riêng. Chỉ nền hòa bình nảy sinh từ tình yêu huynh đệ và vô vị lợi mới có thể giúp chúng ta vượt qua những khủng hoảng cá nhân, xã hội và toàn cầu.

4. Đồng thời, vào lúc chúng ta dám hy vọng rằng sự tồi tệ của đêm tối đại dịch Covid-19 đã được vượt qua, thì một tai họa khủng khiếp mới ập đến với nhân loại. Chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của một tai họa khác : một cuộc chiến nữa, phần nào có thể so sánh với Covid-19 nhưng được thúc đẩy bởi những chọn lựa tội lỗi của con người. Cuộc chiến ở Ucraina đang gieo rắc những nạn nhân vô tội và làm lan rộng sự bất an, không chỉ đối với những người bị ảnh hưởng trực tiếp, mà còn đối với tất cả mọi người, một cách lan rộng và không phân biệt, kể cả đối với tất cả những ai ở cách xa hàng nghìn cây số, phải chịu đựng những tác động phụ – hãy nghĩ đến vấn đề lúa mì và giá nhiên liệu thôi cũng đủ.

Đây chắc chắn không phải là thời kỳ hậu Covid mà chúng ta hy vọng hay mong đợi. Quả thế, cuộc chiến tranh này, như tất cả các cuộc xung đột lan rộng khác trên thế giới, là một thất bại đối với toàn thể nhân loại, chứ không chỉ đối với các bên liên quan trực tiếp. Trong khi đã tìm ra vắcxin cho Covid-19, thì vẫn chưa tìm ra giải pháp thích đáng cho chiến tranh. Virus chiến tranh chắc chắn khó chinh phục hơn những virus tác động đến cơ thể con người, vì nó không đến từ bên ngoài nhưng từ bên trong, từ tâm hồn con người, bị tội lỗi làm cho hư hỏng (x. Mc 7, 17-23).

5. Vì thế, chúng ta được yêu cầu làm gì ? Trước tiên, để tâm hồn chúng ta được thay đổi bởi sự cấp bách mà chúng ta đã trải qua, nghĩa là để cho Thiên Chúa, qua thời điểm lịch sử này, biến đổi các tiêu chí thông thường của chúng ta trong việc giải thích thế giới và thực tại. Chúng ta không còn có thể chỉ nghĩ đến việc bảo vệ không gian của những lợi ích cá nhân hay quốc gia của mình, nhưng chúng ta phải nghĩ về nó dưới ánh sáng của công ích, với ý thức cộng đồng, nghĩa là như một « chúng ta » mở ra cho tình huynh đệ phổ quát. Chúng ta không thể tiếp tục chỉ bảo vệ chính mình, nhưng đã đến lúc tất cả chúng ta cùng dấn thân để chữa lành xã hội và hành tinh của chúng ta, bằng cách tạo ra các cơ sở cho một thế giới công bằng và hòa bình hơn, cam kết theo đuổi một công ích thực sự.

Để đạt được điều đó và sống tốt hơn sau sự cấp bách của Covid-19, chúng ta không thể phớt lờ một sự kiện cơ bản : nhiều cuộc khủng hoảng luân lý, xã hội, chính trị và kinh tế mà chúng ta đang sống đều có mối liên hệ với nhau. Những gì chúng ta nghĩ là vấn đề cá nhân trên thực tế là nguyên nhân hay hậu quả của nhau. Chúng ta được mời gọi đáp ứng những thách thức của thế giới chúng ta, với trách nhiệm và lòng trắc ẩn. Chúng ta phải xem xét lại vấn đề đảm bảo sức khỏe cộng đồng cho mọi người ; cổ võ các hành động vì hòa bình để chấm dứt xung đột và chiến tranh vốn đang tiếp tục cướp đi các nạn nhân và gây ra nạn nghèo đói ; phối hợp chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta và thực hiện các biện pháp rõ ràng và hiệu quả để đấu tranh chống biến đổi khí hậu ; chống lại virus bất bình đẳng và bảo đảm lương thực cũng như công việc tử tế cho mọi người, bằng cách hỗ trợ những ai thậm chí không có mức lương tối thiểu và đang gặp khó khăn. Vụ tai tiếng của các dân tộc chết đói làm chúng ta tổn thương. Chúng ta phải phát triển, với những chính sách thích hợp, đón tiếp và hội nhập, cách riêng những người di cư và những người đang sống như những kẻ bị loại bỏ trong các xã hội của chúng ta. Chỉ khi ra sức cho các hoàn cảnh này, với ước muốn vị tha được tình yêu thương vô tận và đầy lòng thương xót của Thiên Chúa thúc đẩy, mà chúng ta mới có thể xây dựng một thế giới mới và đóng góp vào việc xây dựng Nước Thiên Chúa là Vương quốc tình yêu, công lý và hòa bình.

Khi chia sẻ các suy tư này, tôi mong ước rằng trong suốt năm mới, chúng ta có thể bước đi cùng nhau bằng cách trân trọng những gì lịch sử có thể dạy cho chúng ta. Tôi xin gởi lời chúc tốt đẹp nhất đến các Nguyên thủ quốc giá và Chính phủ, các vị hữu trách của các tổ chức quốc tế, các nhà lãnh đạo của các tôn giáo khác nhau. Với tất cả những người nam và người nữ thiện chí, tôi cầu chúc họ xây dựng một năm mới tốt lành, ngày qua ngày với tư cách là những người kiến tạo hòa bình ! Xin Đức Maria Vô Nhiễm, Mẹ Chúa Giêsu và Nữ Vương Hòa Bình, cầu bầu cho chúng ta và cho toàn thế giới.

Vatican, ngày 8 tháng 12 năm 2022

PHANXICÔ

—————————-

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn: Vatican.va)