SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2014: NGÀI ĐÃ NÊN NGHÈO KHÓ ĐỂ LÀM CHO CHÚNG TA ĐƯỢC GIÀU CÓ

Tòa Thánh vừa công bố Sứ điệp Mùa Chay 2014 của Đức Thánh Cha Phanxicô. Đây là Sứ điệp Mùa Chay đầu tiên dưới triều đại giáo hoàng của ngài. Dưới đây là toàn văn sứ điệp :

Ngài đã nên nghèo khó để làm cho chúng ta được giàu có nhờ sự nghèo khó của  Ngài  (x. 2Cr 8,9)

Anh chị em thân mến,

Nhân dịp Mùa Chay, tôi muốn mang lại cho anh chị em một vài suy tư có thể giúp anh chị em trên con đường hoán cải cá nhân và cộng đoàn. Tôi sẽ dựa theo lời nói của thánh Phaolô: “Quả thật, anh em biết Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta, đã có lòng quảng đại như thế nào: Người vốn giàu sang phú quý, nhưng đã tự ý trở nên nghèo khó vì anh em, để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở nên giàu có” (2Cr 8,9). Thánh Tông đồ nói với các Kitô hữu ở Côrintô để khuyến khích họ sống quảng đại với các tín hữu của Giêrusalem đang túng thiếu. Những lời này của thánh Phaolô nói gì với chúng ta là những Kitô hữu hôm nay? Đối với chúng ta hôm nay, lời khuyến khích sống khó nghèo này, một cuộc sống nghèo theo nghĩa Tin Mừng, có ý nghĩa gì?

Ân sủng của Chúa Kitô

Trước hết, những lời này nói với chúng ta đâu là lối sống của Thiên Chúa. Thiên Chúa không tỏ mình bằng những phương thế sức mạnh và sự giàu sang của thế gian, nhưng bằng những phương thế yếu hèn và nghèo khó : « Ngài vốn giàu có đã trở nên nghèo khó vì anh em… ». Chúa Kitô, Con hằng hữu của Thiên Chúa, ngang bằng với Chúa Cha về quyền năng và vinh quang, đã trở nên nghèo khó ; Ngài đã đến giữa chúng ta, Ngài đã trở nên gần gũi mỗi người chúng ta, Ngài đã trút bỏ, « hóa mình ra không », để trở nên giống chúng ta mọi đàng (x. Pl 2,7 ; Dt 4,15). Mầu nhiệm Nhập  Thể của Thiên Chúa thật là một mầu nhiệm cao cả ! Điều đó phát xuất từ tình yêu của Thiên Chúa, một tình yêu vốn là ân sủng, lòng quảng đại, ước muốn nên gần gũi và không do dự hiến mình, hy sinh vì các thọ tạo yêu dấu của Ngài. Bác ái, tình yêu có nghĩa là chia sẻ số phận của người mình yêu trong mọi sự. Tình yêu làm cho trở nên tương tự, nó tạo nên một sự bình đẳng, nó đánh đổ  các bức tường và những khoảng cách. Đó là những gì Thiên Chúa đã làm cho chúng ta. Quả thế, Chúa Giêsu « đã làm việc với đôi bàn tay con người, Ngài đã suy nghĩ với trí khôn con người, Ngài đã hành động với ý chí con người, Ngài đã yêu mến bằng trái tim con người. Sinh ra bởi Đức Trinh Nữ Maria, Ngài đã  thực sự trở thành một người trong chúng ta, nên giống chúng ta mọi đàng, ngoại trừ tội lỗi » (Công đồng Vatican II, Hiến chế Gaudium et spes, số 22§2).

Lý do đã thúc đẩy Chúa Giêsu trở nên nghèo khó không phải là sự nghèo khó tự nó, nhưng, – thánh Phaolô nói – [để] « …anh em được trở nên giàu có nhờ sự nghèo khó của Ngài ». Đó không phải là một lối chơi chữ, cũng không phải một lối nói hình tượng ! Trái lại, đó là một tổng hợp về sự lô-gíc của Thiên Chúa, về sự lô-gíc của tình yêu, về sự lô-gíc của Nhập Thể và Thập Giá. Thiên Chúa đã không làm cho ơn cứu độ rơi xuống trên chúng ta từ trên cao, như người bố thí của dư thừa của mình với lòng sùng mộ thương người. Đó không phải là tình yêu của Chúa Kitô ! Khi Chúa Giêsu xuống dòng sông Giođan và để cho Gioan Tẩy Giả làm phép rửa, thì Ngài không làm điều đó vì sám hối, hay bởi vì Ngài cần hoán cải ; Ngài làm điều đó để ở giữa dân chúng, giữa những người đang cần ơn tha thứ, để ở giữa chúng ta là những người tội lỗi, và để mang lấy gánh nặng tội lỗi của chúng ta. Đó là con đường Ngài đã chọn để an ủi chúng ta, để cứu độ chúng ta, để giải thoát chúng ta khỏi sự khốn khổ. Chúng ta ngạc nhiên bởi sự kiện thánh Tông đồ nói với chúng ta rằng chúng ta đã được giải thoát, không phải nhờ sự giàu sang của Chúa Kitô, nhưng là sự nghèo khó của Ngài. Tuy nhiên, thánh Phaolô biết rõ « sự giàu có khôn dò của Chúa Kitô » (Êp 3,8) « được đặt làm Đấng thừa hưởng muôn vật muôn loài » (Dt 1,2).

Như vậy đâu là cái nghèo mà nhờ đó Chúa Giêsu giải thoát chúng ta và làm cho chúng ta trở nên giàu có ? Đó chính là cách thức Ngài yêu mến chúng ta, nên gần gũi chúng ta,  như người Samaritanô nhân hậu đến gần người bị để dở sống dở chết bên lề đường (x. Lc 10,25tt). Những gì mang lại cho chúng ta sự tự do đích thực, ơn cứu độ đích thực, hạnh phúc đích thực, đó là tình yêu thương trắc ẩn, dịu dàng và chia sẻ của Ngài. Sự nghèo khó của Chúa Kitô làm cho chúng ta nên giàu có, đó là việc Ngài đã mặc lấy xác phàm, Ngài đã đảm nhận những yếu đuối của chúng ta, tội lỗi của chúng ta, và đồng thời thông ban cho chúng ta lòng  thương xót vô tận của Thiên Chúa. Sự nghèo khó của Chúa Kitô là sự giàu có lớn lao nhất : Chúa Giêsu giàu có lòng tin tưởng vô cùng đối với Chúa Cha, có thể trông cậy vào Người trong mọi lúc, bằng cách luôn và chỉ tìm kiếm ý muốn và vinh quang của Chúa Cha. Ngài giàu có như một đứa trẻ giàu có cảm thấy được yêu thương và yêu thương cha mẹ mình và không một giây phút nghi ngờ tình yêu thương và sự dịu dàng của họ. Sự giàu có của Chúa Giêsu, đó là làm Con ; mối quan hệ độc nhất với Chúa Cha là đặc quyền tối cao của vị Mêsia nghèo khó này. Khi Chúa Giêsu mời gọi chúng ta mang lấy « ách êm ái » của Ngài, thì Ngài mời gọi chúng ta nên giàu có bởi « sự nghèo khó giàu có » và bởi « sự giàu có nghèo khó » này vốn là của Ngài, chia sẻ với Ngài tinh thần con thảo và huynh đệ, trở nên con trong Con, anh em trong người Anh Trưởng Tử (x. Rm 8,29).

Người ta đã nói rằng chỉ có một điều buồn, đó là không được nên thánh (L. Bloy) ; chúng ta cũng có thể nói rằng chỉ có một nỗi khốn khổ thực sự, đó là không sống như con cái Thiên Chúa và như là anh em của Chúa Kitô.

Chứng tá của chúng ta

Chúng ta có thể nghĩ rằng « con đường » nghèo khó này giới hạn nơi Chúa Giêsu, và chúng ta, đến sau Ngài, có thể cứu độ thế giới bằng những phương thế nhân loại thích đáng hơn. Không phải thế. Mỗi thời đại và mỗi nơi chốn, Thiên Chúa tiếp tục cứu độ con người và thế giới nhờ sự nghèo khó của Chúa Kitô, Đấng đã nên nghèo khó trong các Bí tích, trong Lời Chúa, và trong Giáo Hội của Ngài, vốn là một dân nghèo. Sự giàu có của Thiên Chúa không thể đạt tới chúng ta xuyên qua sự giàu có của chúng ta, nhưng luôn và chỉ xuyên qua sự nghèo khó cá nhân và cộng đoàn của  chúng ta, được Thánh Thần của Chúa Kitô sinh động.

Theo gương của Thầy chúng ta, là Kitô hữu, chúng ta được mời gọi nhìn thấy sự khốn khổ của các anh em chúng ta, chạm đến nó, mang nó lên mình chúng ta và hoạt động cách cụ thể để đỡ đần nó. Sự khốn khổ không đồng nghĩa với sự nghèo khó ; sự khốn khổ là sự nghèo khó không có sự tin tưởng, không có tình liên đới, không có niềm hy vọng. Chúng ta có thể phân biệt ba loại khốn khổ ; sự khốn khổ vật chất, sự khốn khổ luân lý và sự khốn khổ tinh thần. Sự khốn khổ vật chất thường được gọi là sự nghèo khổ và tác động đến tất cả những ai đang sống trong một hoàn cảnh trái với phẩm giá con người : những người bị tước đi những quyền căn bản và những của cải cần thiết hàng đầu như lương  thực, nước và những điều kiện vệ sinh, việc làm, khả năng được phát triển và tăng trưởng về mặt văn hóa.  Đối diện với sự khốn khổ này, Giáo Hội mang lại sự phục vụ của mình, « diakonia » của mình, để đáp lại những như cầu và săn sóc các vết thương vốn đang làm xấu đi khuôn mặt của nhân loại. Chúng ta nhìn thấy khuôn mặt của  Chúa Kitô nơi những người nghèo và những người bị bỏ rơi ; khi yêu thương và giúp đỡ người nghèo, chúng ta yêu mến và phục vụ Chúa Kitô. Sự dấn thân của chúng ta cũng thúc đẩy chúng ta làm sao để, trong thế giới, ngừng đi những tổn hại đến nhân phẩm, những phân biệt kỳ thị và lạm dụng vốn rất thường là nguồn gốc của sự khốn khổ. Khi quyền lực, sự xa hoa và tiền bạc  trở nên những ngẫu tượng, thì chúng thắng thế sự đòi hỏi phân phối của cải cách công bằng. Vì thế, điều cần thiết đó là các lương tâm quay về với công bằng, bình đẳng, sự tiết độ và chia sẻ.

Sự khốn khổ luân lý không phải là ít bận tâm hơn. Nó hệ tại trở thành nô lệ cho tật xấu và tội lỗi. Biết bao gia đình đang sống trong lo âu bởi vì một số thành viên trong đó – thường là các bạn trẻ – đã bị lệ thuộc vào rượu chè, thuốc phiện, cờ bạc, dâm ô ! Biết bao người đã mất đi ý nghĩa của cuộc sống, không có những viễn cảnh cho tương lai và đã đánh mất mọi hy vọng ! Và biết bao người buộc phải sống trong sự khốn khổ này do những điều kiện xã hội bất công, do thiếu công ăn việc làm vốn lấy đi của họ phẩm giá mang lương thực về nhà, do sự thiếu vắng bình đẳng trong các quyền được giáo dục và sức khỏe. Trong các trường hợp này, sự khốn khổ luân lý có thể được gọi là bước khởi đầu của tự sát. Hình thức khốn khổ này vốn cũng là nguyên nhân của sự suy sụp kinh tế, luôn gắn với sự khốn khổ tinh thần đang tác động đến chúng ta, khi chúng ta xa rời Thiên Chúa và khước từ tình yêu của Ngài. Nếu chúng ta cho rằng không cần đến Thiên Chúa, Đấng chìa tay cho chúng ta xuyên qua Chúa Kitô, vì chúng ta nghĩ là chúng ta tự đủ rồi, thì chúng ta đang dấn thân trên con đường thất bại. Chỉ duy Thiên Chúa mới cứu độ chúng ta và thực sự giải thoát chúng ta.

Tin Mừng là phương thuốc đích thực chống lại sự khốn khổ tinh thần : người Kitô hữu được mời gọi trong mọi nơi mang lấy lời loan báo giải thoát này, theo đó có ơn tha thứ cho tội lỗi đã phạm, Thiên Chúa lớn hơn tội lỗi chúng ta và Ngài yêu thương chúng ta  cách nhưng không, luôn mãi, và chúng ta được tạo dựng cho sự hiệp thông và sự sống đời đời. Chúa mời gọi chúng ta trở nên những vị tiền hô vui tươi của sứ điệp thương xót và hy vọng này ! Thật tốt đẹp khi cảm nghiệm niềm vui loan báo Tin Mừng này, chia sẻ kho tàng này vốn đã được giao phó cho chúng ta để an ủi những tâm hồn tan nát và mang lại hy vọng cho nhiều anh chị em bị bóng đêm vây phủ. Nó hệ tại bước theo và bắt chước Chúa Giêsu, Đấng đã đi đến với người nghèo và tội lỗi như người chăn chiên đã đi tìm kiếm con chiên lạc, và Ngài đã đi tìm bằng tất cả tình yêu của Ngài. Kết hiệp với Ngài, chúng ta có thể can đảm mở ra những con đường mới mẻ Phúc Âm hóa và thăng tiến con người.

Anh chị em thân mến, ước gì thời gian Mùa Chay này thấy được toàn thể  Giáo Hội sẵn sàng làm  chứng cho sứ điệp Tin Mừng cho tất cả những ai đang sống trong sự khốn khổ vật chất, luân lý và tinh thần ; sứ điệp vốn được tóm tắt trong việc loan báo tình yêu của Thiên Chúa Cha giàu lòng thương xót, sẵn sàng ôm lấy mọi người, trong Chúa Kitô. Chúng ta chỉ  có thể thực hiện điều đó trong chừng mực chúng ta trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô, Đấng đã trở nên nghèo khó và đã làm cho chúng ta giàu có nhờ sự nghèo khó của Ngài. Mùa Chay là thời gian thích hợp để trút bỏ ; và thật đúng để tự hỏi chúng ta có thể nhịn đi điều gì, để  giúp đỡ và làm cho người khác giàu có nhờ sự nghèo khó của chúng ta. Chúng ta không được quên rằng sự nghèo khó đích thực làm cho đau : một sự trút bỏ mà không có chiều kích sám hối này sẽ không đáng bao nhiêu. Tôi nghi ngờ của bố thí mà không trả giá gì và không làm cho đau.

Xin Chúa Thánh Thần, nhờ Ngài mà chúng ta « coi như nghèo túng, nhưng kỳ thực chúng tôi làm cho bao người trở nên giàu có; coi như không có gì, nhưng kỳ thực chúng tôi có tất cả » (2Cr 6,10), nâng đỡ chúng ta trong những ý hướng tốt lành của chúng ta và củng cố nơi chúng ta sự quan tâm và trách nhiệm đối với sự khốn khổ của con người, để chúng ta trở nên những người có lòng thương xót và những tác nhân của lòng thương xót. Với lời cầu chúc này tôi đảm bảo với anh chị em lời cầu nguyện của tôi, để mọi tín hữu và mọi cộng đoàn trong Giáo Hội có thể trải qua chặng đường Mùa Chay này cách ích lợi. Tôi cũng xin anh chị em cầu nguyện cho tôi. Xin Chúa chúc lành cho anh chị em và xin Đức Trinh Nữ Maria gìn giữ anh chị em.

Vatican, ngày 26 tháng 12 năm 2013

Lễ thánh Têphanô, phó tế và là vị tử đạo đầu tiên

Tý Linh chuyển ngữ theo bản tiếng Pháp