SỨ ĐIỆP NGÀY QUỐC TẾ GIỚI TRẺ 2014: PHÚC THAY AI CÓ TÂM HỒN NGHÈO KHÓ

Tòa Thánh vừa công bố Sứ điệp Ngày Quốc Tế Giới Trẻ lần thứ 29 của Đức Thánh Cha Phanxicô, sẽ được cử hành  vào ngày 13/4/2014 trên bình diện giáo phận. Sứ điệp có chủ đề « Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ » (Mt 5,3). Đây là Sứ điệp đầu tiên dưới triều đại của Đức Phanxicô dành  cho giới trẻ, và như thế tiếp nối các vị tiền nhiệm của ngài. Trong Sứ điệp này, Đức Thánh Cha mời gọi các bạn trẻ có can đảm đạt tới hạnh phúc đích thực và khước từ những đề nghị hạnh phúc « rẻ tiền » của thế giới hôm nay, biết xây dựng cái mình là hơn là cái mình có, và nhất là biết sống khó nghèo Tin Mừng trong việc tự do đối với của cải vật chất, quan tâm đến người nghèo cách cụ thể và biết học hỏi từ « sự khôn ngoan của người nghèo ». Đối với ngài, “sự nghèo khó của Tin Mừng là điều kiện nền tảng để Nước Thiên Chúa được mở rộng”. Trong Sứ điệp này, Đức Thánh Cha cho biết Đức Gioan-Phaolô II sẽ là bổn mạng của Ngày Quốc Tế Giới Trẻ. Dưới đây là toàn văn sứ điệp :

Các bạn trẻ rất thân mến,

Cuộc gặp gỡ đặc biệt mà chúng ta đã sống ở Rio de Janeiro, vào dịp Ngày Quốc Tế Giới Trẻ lần thứ 28, vẫn còn ghi sâu trong ký ức của Cha : một đại lễ của đức tin và tình huynh đệ ! Người dân Braxin đã rộng tay đón tiếp chúng ta, như bức tượng Chúa Kitô Cứu Thế mà, từ trên cao của Corcovado vươn cao lên vịnh Copacabana tuyệt đẹp. Ở bên bờ biển, Chúa Giêsu đã làm mới lại tiếng gọi của Ngài để mỗi người trong chúng ta trở thành môn đệ-thừa sai của Ngài, để ta khám phá Ngài như là kho tàng quý giá nhất của đời mình và chia sẻ kho tàng này với người khác, ở gần và ở xa, cho đến những vùng ngoại vị xa xôi về mặt địa lý và hiện sinh của thời đại chúng ta.

Giai đoạn sắp đến của cuộc hành hương liên lục địa của các bạn trẻ sẽ diễn ra ở Cracovie, vào năm 2016. Để chúng ta nhịp bước, Cha muốn, trong suốt ba năm sắp đến, suy nghĩ cùng với các con về các mối phúc Tin Mừng mà chúng ta có thể đọc trong Tin Mừng theo thánh Matthêu (5,1-12). Năm nay chúng ta sẽ bắt đầu bằng suy niệm mối phúc thứ nhất : « Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ » (Mt 5,3) ; cho năm 2015 Cha đề nghị « Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ nhìn thấy Thiên Chúa » (Mt 5,8) ; và sau cùng, vào năm 2016, chủ đề sẽ là « Phúc thay ai có lòng thương xót, vì họ sẽ được xót thương » (Mt 5,7).

1. Sức mạnh có tính cách mạng của  các mối phúc

Luôn luôn hữu ích để đọc đi và suy niệm lại các mối phúc ! Chúa Giêsu đã công bố chúng trong suốt bài giảng lớn đầu tiên của Ngài, ở bên bờ hồ Galilêa. Có một đám đông dân chúng và Ngài đã đi lên đồi núi, để dạy dỗ các môn đệ của Ngài, đó là lý do tại sao bài giảng này được gọi là « Bài giảng trên núi ». Trong Thánh Kinh, núi được coi như là nơi mà Thiên Chúa tỏ mình, và Chúa Giêsu, khi giảng trên đồi núi, đã tự giới thiệu mình như là bậc thầy tuyệt vời, như là Môise mới. Và Ngài mạc khải điều gì ? Chúa Giêsu mạc khải con đường sự sống, con đường này chính Ngài đã trải qua, còn hơn nữa, là chính Ngài, và Ngài đề nghị nó như là con đường của hạnh phúc đích thực. Trong suốt cuộc đời của mình, từ khi sinh ra ở hang đá Bêlem cho đến cái chết trên thập giá và sự phục sinh của Ngài, Chúa Giêsu là hiện thân của các mối phúc. Tất cả các lời hứa về Nước Thiên Chúa được hoàn tất nơi Ngài.

Khi công bố các mối phúc, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta bước theo Ngài, cùng với Ngài trải qua con đường tình yêu, là con đường duy nhất dẫn đến sự sống đời đời. Đó không phải là một con đường dễ dàng, nhưng Chúa đảm bảo cho chúng ta ân sủng của Ngài và Ngài không bao giờ để chúng ta một mình. Sự nghèo khổ, mối sầu não, những điều nhục nhã, những đấu tranh chống lại công bằng, những mệt nhọc của việc hoán cải hằng ngày, những cuộc chiến đấu để sống lời mời gọi nên thánh, những bắt bớ và nhiều thách đố khác đều có trong cuộc đời chúng ta. Nhưng nếu chúng ta mở cửa cho Chúa Kitô, nếu chúng ta để Ngài đi vào trong lịch sử của chúng ta, nếu chúng ta chia sẻ với Ngài những niềm vui và đau khổ của chúng ta, thì chúng ta sẽ cảm nghiệm được sự bình an và niềm vui mà chỉ mình Thiên Chúa, tình yêu vô tận, mới có thể ban cho chúng ta.

Các mối phúc của Chúa Giêsu mang lại một sự mới mẻ có tính cách mạng, mang lại một khuôn mẫu hạnh phúc trái với khuôn mẫu thường được các phương tiện truyền thông, được tư duy thống trị, đem lại cho chúng ta. Đối với não trạng của thế gian, việc Thiên Chúa đến trở thành một người trong chúng ta, việc Ngài chết trên thập giá, là một cớ vấp phạm ! Trong thứ lô-gíc trần tục này, những người mà Chúa Giêsu tuyên bố là có phúc đều bị coi là « những kẻ hư mất », yếu kém. Trái lại, sự thành công bằng mọi giá, đời sống sung túc, sự cao ngạo quyền lực, sự khẳng định cái tôi đến độ có hại tới ngời khác, lại được tán dương.

Các bạn trẻ thân mến, Chúa Giêsu chất vấn chúng ta để chúng ta đáp lại quà tặng sự sống của Ngài, để chúng ta quyết định đâu là con đường chúng ta muốn trải qua để đạt tới niềm vui đích thực. Đó là một thách đố lớn cho đức tin. Chúa Giêsu đã không sợ đòi hỏi các môn đệ của Ngài xem họ thực sự muốn bước theo Ngài hay họ thích ra đi bằng những con đường khác (x.Ga 6,67). Và Simon, được gọi là Phêrô, đã can đảm đáp : « Lạy Chúa, chúng con sẽ đi với ai ? Chúa mới có những lời ban sự sống đời đời » (Ga 6,68). Nếu các con cũng biết nói « vâng » với Chúa Giêsu, thì đời sống tuổi trẻ của các con sẽ tràn đầy ý nghĩa, và như thế, nó sẽ trở nên phong nhiêu.

2. Can đảm đạt tới hạnh phúc

Nhưng chính xác từ « phúc thay » (tiếng Hy Lạp là makarioi) có nghĩa là gì ? Điều đó thực sự muốn nói hạnh phúc. Như thế, các con hãy nói cho Cha : các con có khát khao hạnh phúc không ? Vào một thời đại mà người ta bị lôi cuốn bởi bao vẻ bề ngoài hạnh phúc, người ta có nguy cơ bằng lòng chút ít, hay có một ý tưởng « thu nhỏ » về cuộc sống. Trái lại, các con hãy khát khao những điều lớn lao ! Hãy mở rộng con tim của các con ! Như chân phước Pier Giorio Frassati đã nói, « sống mà không có đức tin, không có gia sản để bảo vệ, không nâng đỡ một cuộc đấu tranh liên lỉ vì chân lý, đó không phải là sống nhưng là sống lay lắt » (Thư gởi cho I. Bonini, 27/2/1925). Vào ngày phong chân phước cho Pier Giorgio Frassati, 20/5/1990, Đức Gioan-Phaolô II đã gọi ngài là « người của các mối phúc » (Bài giảng thánh lễ : AS 82 [1990], 1518).

Nếu thực sự các con để các khát vọng thâm sâu nhất trong tâm hồn các con hé lộ, thì các con sẽ thấy rằng có một nỗi khát khao hạnh phúc vô tận nơi các con, và đó là điều sẽ cho phép các con phân biệt và từ chối nhiều đề nghị « rẻ tiền » mà các con gặp được xung quanh các con. Khi chúng ta tìm kiếm thành công, thú vui, sở hữu ích kỷ và biến chúng thành những ngẫu tượng, thì chắc chắn chúng ta có thể cảm nghiệm những giây phút say sưa, một cảm giác thỏa mãn sai lệch ; nhưng cuối cùng chúng ta trở thành những người nô lệ, chúng ta không bao giờ thỏa mãn, chúng ta bị thúc đẩy đến chỗ luôn luôn muốn hơn nữa. Và thực sự buồn khi thấy một tuổi trẻ « thỏa thuê », nhưng nhu nhược.

Thánh Gioan đã viết cho các bạn trẻ rằng : « Các bạn là những người mạnh mẽ, lời Thiên Chúa ở lại trong các bạn và các bạn đã chiến thắng Ác Thần »  (1Ga 2,14). Các bạn trẻ nào chọn lựa Chúa Kitô đều là người mạnh mẽ, họ được nuôi dường bằng Lời của Ngài và họ không « phàm ăn » những thứ khác ! Hãy có can đảm lội ngược dòng. Hãy có can đảm đạt tới hạnh phúc đích thực ! Hãy nói không với nền văn hóa của tạm bợ, giả tạo và vứt bỏ, vốn không coi các con có khả năng đảm nhận những trách nhiệm và đương đầu với những thách đố lớn của cuộc sống !

3. Phúc cho ai có tâm hồn nghèo khó…

Mối phúc đầu tiên, đề tài của Ngày Quốc Tế Giới Trẻ sắp đến, tuyên bố phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. Vào thời mà có nhiều người đau khổ vì khủng hoảng kinh tế, việc liên kết sự nghèo khó và hạnh phúc dường như là phi nghĩa. Làm thế nào chúng ta có thể quan niệm sự nghèo khó như là một phúc lành ?

Trước tiên, chúng ta hãy thử hiểu « có tâm hồn nghèo khó » nghĩa là gì. Khi Con Thiên Chúa làm người, Ngài đã chọn con đường nghèo khó, trút bỏ. Như thánh Phaolô nói trong Thư gởi cho tín hữu Philipphê : « Giữa anh em với nhau, anh em hãy có những tâm tình như chính Đức Ki-tô Giê-su.  Đức Giê-su Ki-tô vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa,  nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang mặc lấy thân nô lệ, trở nên giống phàm nhân » (2,5-7). Chúa Giêsu là Thiên Chúa đã trút bỏ vinh quang của mình. Ở đây chúng ta thấy sự chọn lựa nghèo khó của Thiên Chúa : vốn là giàu có, Ngài đã trở nên nghèo khó để làm cho chúng ta giàu có nhờ sự nghèo khó của Ngài (x. 2Cr 8,9). Đó là mầu nhiệm mà chúng ta chiêm ngắm nơi hang đá, khi nhìn ngắm Con Thiên Chúa nơi máng cỏ ; rồi trên thập giá, nơi mà việc trút bỏ đát tới cực điểm.

Tính từ « ptochós » (nghèo khó) trong tiếng Hy Lạp không chỉ có một ý nghĩa vật chất, nhưng còn muốn nói « người hành khất ». Nó liên hệ đến khái niệm « anawim » của người Do Thái, « những người nghèo của Chúa », vốn gợi lên sự khiêm nhượng, ý thức về những giới hạn của mình, về điều kiện sống nghèo khó của mình. Những người nghèo của Chúa (anawim) tin tưởng vào Chúa, họ biết rằng họ tùy  thuộc vào Ngài.

Như thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu đã nhìn thấy, trong việc Nhập Thể của mình, Chúa Giêsu đã đến như một người hành khất, một người nghèo túng đi tìm tình yêu. Sách Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo nói về con người như là một « người hành khất trước mặt Thiên Chúa » (số 2559) và nó nói với chúng ta rằng cầu nguyện là cuộc gặp gỡ của nỗi khát khao của Thiên Chúa với nỗi khát khao của chúng ta (số 2560).

Thánh Phanxicô Assidi đã hiểu rõ bí mật của mối phúc tâm hồn nghèo khó. Quả thế, khi Chúa Giêsu nói với thánh nhân nơi người phong hủi và nơi Đấng chịu đóng đinh,  thì thánh nhân đã nhận ra sự cao cả của Thiên Chúa và sự hèn hạ của thân phận mình. Trong lời cầu nguyện của mình, vị thánh Nghèo này đã trải qua hàng giờ cầu  xin Chúa : « Chúa là ai ? Con là ai ? ». Thánh nhân đã trút bỏ một cuộc sống khá giả và vô lo để kết hôn với « Bà Chúa Nghèo », để bắt chước Chúa Giêsu và bước theo sát Tin Mừng. Thánh Phanxicô đã sống noi gương Chúa Kitô khó nghèo và tình yêu đối với người nghèo một cách bất khả phân ly, như hai khuôn mặt của một mề-đay.

Do đó, các con có thể hỏi Cha : làm thế nào, cách cụ thể, chúng ta có thể biến tâm hồn nghèo khó này thành một nếp sống có ảnh hưởng thực sự đến cuộc sống của chúng ta ? Cha sẽ trả lời các con trong ba điểm.

Trước tiên, các hãy hãy nỗ lực tự do đối với các vật sở hữu. Chúa kêu gọi chúng ta sống một nếp sống giản dị của Tin Mừng, không nhượng bộ cho nền văn hóa tiêu thụ. Cần phải tìm kiếm những gì là thiết yếu, học trút bỏ hằng ngàn thứ dư thừa và không hữu dụng đang bóp ngạt chúng ta. Chúng ta hãy siêu thoát với ham muốn sở hữu ; không biến tiền bạc thành một ngẫu tượng, để tiếp đến lại lãng phí nó. Hãy dành chỗ nhất cho Chúa Giêsu. Ngài có thể giải thoát chúng ta khỏi thói thờ ngẫu tượng vốn nô lệ hóa chúng ta. Các bạn trẻ thân mến, hãy tin tưởng vào Thiên Chúa ! Ngài biết chúng ta, Ngài yêu thương chúng ta và không bao giờ quên chúng ta. Cũng như Ngài săn sóc hoa huệ ngoài đồng (x. Mt 6,28), Ngài cũng sẽ không để cho chúng ta thiếu thốn gì ! Để chinh phục cuộc khủng hoảng kinh tế, cũng cần phải sẵn sàng thay đổi nếp sống, và tránh nhiều lãng phí. Cũng như cần thiết có can đảm đạt tới hạnh phúc, thì cũng cần phải có can đảm sống giản dị.

Thứ hai, để sống mối phúc này, hết thảy chúng ta đều cần một cuộc hoán cải liên quan đến người nghèo. Chúng ta phải săn sóc họ, nhạy cảm trước những túng thiếu tinh thần và vật chất của họ. Đối với các con là những người trẻ, Cha đặc biệt giao phó cho các con nhiệm vụ đặt lại tình liên đới ở  trung tâm của nền văn hóa nhân loại.  Đối diện với những hình thức nghèo khó xưa và nay – nạn thất nghiệp, nạn di cư, những chứng nghiện ngập đủ loại -, chúng ta có bổn phận quan tâm và theo dõi, và chiến thắng cám dỗ dửng dưng. Chúng ta cũng hãy nghĩ đến những người cảm thấy mình không được yêu thương, những người không có hy vọng cho tương lai, những người từ bỏ dấn thân trong đời sống bởi vì họ nản chí, thất vọng, sợ sệt. Chúng ta phải học biết ở với người nghèo. Đừng có những lời hay ho trên môi miệng đối với người nghèo ! Chúng ta hãy gặp gỡ họ, hãy nhìn đôi mắt họ, hãy lắng nghe họ. Đối với chúng ta, người nghèo là một cơ hội cụ thể để gặp gỡ chính Chúa Kitô, chạm đến thân xác đau khổ của Ngài.

Nhưng – và đây là điểm thứ ba – người nghèo không chỉ là những con người mà chúng ta có thể cho đi điều gì đó. Họ cũng có nhiều điều để cho chúng ta và dạy chúng ta. Chúng ta cần học hỏi nhiều điều từ sự khôn ngoan của người nghèo ! Hãy nghĩ xem một vị thánh của thế kỷ XVIII, thánh Benoît Joseph Labre, người đã ngủ trên các nẻo đường của Rôma và đã sống bằng những của bố thí mà người ta cho, đã trở thành nhà cố vấn tinh thần của nhiều người, trong số đó có cả những người quyền quý và các giáo sĩ. Cách nào đó, người nghèo như là những bậc thầy cho chúng ta. Họ cho chúng ta thấy rằng giá trị của một người không được đo bằng những gì mình sở hữu hay bằng số tài khoản mình có trong ngân hàng. Một người nghèo, một người thiếu thốn của cải vật chất, luôn giữ được phẩm giá của mình. Người nghèo cũng có thể dạy cho chúng ta nhiều về sự khiêm hạ và lòng tin tưởng vào Thiên Chúa. Trong dụ ngôn về người Pharisiêu và người thu thuế (Lc 18, 9-14), Chúa Giêsu đã giới thiệu người thu thuế như là một khuôn mẫu bởi vì ông ta khiêm hạ và nhìn nhận mình tội lỗi. Cũng thế, bà góa bỏ hai đồng tiền vào hòm cúng của đền thờ là một mẫu gương cho lòng quảng đại của người hầu như không có gì, nhưng cho đi tất cả (Lc 21, 1-4).

4. … vì Nước Trời là của họ

Chủ đề trọng tâm của Tin Mừng của Chúa Giêsu là Nước Thiên Chúa. Chúa Giêsu là hiện thân của Nước Thiên Chúa, Ngài là Đấng Emmanuel, Thiên-Chúa-ở-cùng-chúng-ta. Chính trong tâm hồn con người mà Nước Thiên Chúa hiện diện và triều đại của Ngài tiến triển. Nước Thiên Chúa vừa là một ân huệ vừa là một lời hứa. Nó đã được ban cho chúng ta trong Chúa Giêsu, nhưng nó còn phải được hoàn tất trọn vẹn. Vì thế, chúng ta cầu xin Chúa Cha mỗi ngày : « Xin cho Nước Cha trị đến ».

Có một mối liên hệ sâu xa giữa sự nghèo khó và việc Phúc Âm hóa, giữa chủ đề của Ngày Quốc Tế Giới Trẻ vừa qua – « Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ » (Mt 28, 19) – và chủ đề của năm nay : « Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ » (Mt 5,3). Chúa ước ao một Giáo Hội nghèo và Phúc Âm hóa người nghèo. Khi Ngài sai nhóm Mười Hai đi truyền giáo, Chúa Giêsu đã nói với họ : « Đừng kiếm vàng bạc hay tiền giắt lưng. Đi đường, đừng mang bao bị, đừng mặc hai áo, đừng đi dép hay cầm gậy. Vì thợ thì đáng được nuôi ăn » (Mt 10, 9-10). Sự nghèo khó của Tin Mừng là điều kiện nền tảng để Nước Thiên Chúa được mở rộng. Những niềm vui đẹp và tự nhiên nhất mà Cha đã sống trong suốt cuộc đời của Cha là những niềm vui về những người nghèo, những người vốn có ít của cải để nắm giữ. Việc Phúc Âm hóa thời đại chúng ta sẽ chỉ khả thi xuyên qua sự lan tỏa niềm vui.

Như chúng ta đã thấy, mối phúc tâm hồn nghèo khó định hướng mối tương quan của  chúng ta với Thiên Chúa, với các của cải vật chất và với người nghèo. Đối diện với mẫu gương và lời nói của Chúa Giêsu, chúng ta cảm thấy việc chúng ta hoán cải là cần thiết biết bao, để sự lô-gíc của cái mình là hơn nữa thắng thế trên sự lô-gíc của cái mình có hơn nữa ! Các thánh thực sự có thể giúp chúng ta hiểu ý nghĩa sâu xa của các mối phúc. Việc phong thánh cho Đức Gioan-Phaolô II vào ngày Chúa Nhật thứ hai Phục Sinh, theo nghĩa này là một biến cố đổ đầy niềm vui trong tâm hồn chúng ta. Ngài sẽ là vị đại quan thầy của Ngày Quốc Tế Giới Trẻ, mà Ngài đã là người sáng kiến và là người dẫn dắt. Và ngài sẽ là, đối với tất cả các con, trong sự hiệp thông các thánh, một người cha và là một người bạn.

Vào tháng Tư sắp đến, chúng ta cũng sẽ mừng kỷ niệm 30 năm việc trao Thánh Giá Năm Thánh Cứu  Độ cho  các bạn trẻ. Chính từ hành vi tượng trưng này của Đức Gioan-Phaolô II mà cuộc đại hành hương của các bạn trẻ đã bắt đầu mà, từ đó, được tiếp tục ngang qua năm châu lục. Nhiều người còn nhớ những lời nói mà, vào Chúa Nhật Phục Sinh năm 1984, Đức Giáo Hoàng đã kèm theo cử chỉ : « Các bạn trẻ rất thân mến, vào lúc kết thúc Năm Thánh này, Cha giao phó cho các con chính dấu chỉ của Năm Thánh này : Thánh Giá Chúa Kitô ! Các con hãy mang nó cho thế giới như là dấu chỉ của Chúa chúng ta là Đức Giêsu-Kitô cho nhân loại, và hãy loan báo cho mọi người biết rằng Ơn Cứu Độ và Ơn Cứu Chuộc chỉ được tìm thấy nơi Chúa Kitô, Đấng đã chết và phục sinh ».

Các bạn trẻ thân mến, kinh Magnificat, bài thánh ca của Đức Maria, người có tâm hồn nghèo khó, cũng là bài ca của bất kỳ ai sống các mối phúc. Niềm vui Tin Mừng bật ra từ một tâm hồn nghèo khó, vốn biết ngợi khen và thán phục đối với các công trình của Thiên Chúa, như tâm hồn của Đức Trinh Nữ, mà mọi thế hệ gọi là « diễm phúc » (x. Lc 1, 48). Lạy Mẹ của người nghèo, Ngôi Sai của công cuộc tân Phúc Âm hóa, xin Mẹ giúp chúng con sống Tin Mừng, thể hiện các mối phúc trong tâm hồn chúng con, và có can đảm đạt tới hạnh phúc.

Vatican, ngày 21 tháng 2 năm 2014, kính nhớ thánh Anê, trinh nữ tử đạo.

Tý Linh chuyển ngữ theo bản tiếng Pháp