Một ngàn ngày sau khi bắt đầu cuộc chiến ở Ucraina, vẫn rất khó xác định chính xác số lượng nạn nhân, cả dân sự và quân sự. Theo những ước tính đáng tin cậy nhất, hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng và gần 11 triệu người phải di dời hoặc tỵ nạn.

Trong sứ điệp gửi tới Tổng Giám đốc FAO, ông Qu Dongyu (Khuất Đông Ngọc), nhân dịp Ngày Lương thực Thế giới lần thứ 44 được tổ chức vào ngày 16 tháng 10 vừa qua, Đức Phanxicô yêu cầu các nguyên tắc bổ trợ và liên đới phải được coi là nền tảng của các chương trình phát triển lương thực. Ngài mời gọi lắng nghe và dành ưu tiên cho các nhu cầu của công nhân, nông dân và những người nghèo đói.

Đến Vatican hơi muộn, được hộ tống bởi nhiều phương tiện trong một chiếc xe bọc thép ở Rôma, nguyên thủ quốc gia Ucraina đã được Đức Phanxicô tiếp đón lần thứ ba vào thứ Sáu tuần này, ngày 11 tháng 10 tại Dinh Tông Tòa. Vào cuối cuộc nói chuyện kéo dài 35 phút, Volodymyr Zelensky đã tặng Đức Thánh Cha một bức tranh về vụ thảm sát Boutcha như một món quà. Sau đó, tổng thống đã nói chuyện với các thành viên của Phủ Quốc vụ khanh về cách đạt được “nền hòa bình công bằng và ổn định” ở Ucraina.

Anh chị em thân mến,

Tôi đang nghĩ đến anh chị em và tôi cầu nguyện cho anh chị em. Tôi muốn liên kết với anh chị em trong ngày buồn này. Một năm trước, ngọn lửa hận thù đã bùng lên; nó không lụi tàn nhưng còn bùng phát thành một vòng xoáy bạo lực, trước sự bất lực đáng xấu hổ của cộng đồng quốc tế và các quốc gia hùng mạnh nhất trong việc làm im lặng vũ khí và chấm dứt thảm kịch chiến tranh.

“Xin Mẹ chuyển cầu cho thế giới chúng con đang lâm nguy, để nó có thể bảo vệ sự sống và loại bỏ chiến tranh.” Chính với những lời đầy hy vọng này mà Đức Phanxicô đã hướng về Đức Maria vào đầu buổi tối Chúa Nhật ngày 6 tháng Mười để cầu xin hòa bình cho thế giới bị tàn phá bởi sự bất công và chiến tranh này, trong sự hiệp thông với các Kitô hữu bằng cách lần hạt Mân Côi, tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả.

Trong chuyến tông du của Đức Thánh Cha đến Bỉ, ngài đã đối diện với những chất vấn khác nhau. Nhưng rõ ràng ngài đến để trả lời cho những chất vấn đó, và nhất là để mang lại niềm vui và hy vọng cho mọi người, đặc biệt là Giáo hội Bỉ.

Trong những giờ đầu tiên của chuyến tông du tới Bỉ, Đức Thánh Cha đã phát biểu, sau Vua Bỉ và người đứng đầu cơ quan hành pháp, về “tai họa” lạm dụng, một “phản chứng đau đớn” vốn là một “sự xấu hổ” đối với Giáo hội. Ngài nói, với sự khiêm tốn và quyết tâm, cần phải làm mọi điều có thể để đảm bảo rằng điều này không còn xảy ra nữa và cầu xin sự tha thứ.

Trong bài phát biểu công khai đầu tiên tại Đại Công quốc trong khuôn khổ chuyến tông du tới hai quốc gia vùng Benelux (Bỉ, Hà Lan và Luxembourg), Đức Phanxicô đã kêu gọi “những người được trao quyền bính” dấn thân vào văn hóa đối thoại và thỏa hiệp nhằm xây dựng an ninh và hòa bình cho tất cả mọi người.

Tạp chí Công giáo Ý Civiltà Cattolica đăng tải các cuộc trò chuyện của Đức Phanxicô với các tu sĩ Dòng Tên mà ngài đã gặp ở Indonesia, Đông Timor và Singapore, như một phần trong chuyến tông du của ngài đến Đông Nam Á và Châu Đại Dương. Ngài đưa ra lời kêu gọi ủng hộ nhà lãnh đạo Miến Điện, bị bắt vào năm 2021 sau cuộc đảo chính quân sự ở Miến Điện. Đức Phanxicô đã tiếp kiến con trai bà tại Rôma và cho biết ngài sẵn sàng đón tiếp bà tại Vatican.

Vài ngày trước khi khai mở Viện Bất bạo động Pax Christi tại Rôma, ĐHY Robert McElroy nói với Vatican News rằng tất cả các hình thức bạo lực đều trái ngược với Tin Mừng và các Kitô hữu phải vượt qua sự mù quáng trước những xung đột đang hoành hành ở một số nơi trên thế giới.

Trên chuyến bay từ Singapore trở về Rôma ngày 13/9/2024, Đức Phanxicô đã trả lời các nhà báo đi cùng ngài và nói về thảm kịch thường dân thiệt mạng. Về cuộc bầu cử Mỹ: giữa Harris và Trump, ngài kêu gọi mọi người hãy lựa chọn theo lương tâm. Đức Thánh Cha cũng lên án rõ ràng việc phá thai cũng như việc từ chối người di cư. Ngài hoan nghênh thỏa thuận với Bắc Kinh: Trung Quốc là một lời hứa và một niềm hy vọng cho Giáo hội.

Tại trung tâm văn hóa của Đại học Quốc gia Singapore, thứ Năm ngày 12/9/2024, Đức Phanxicô đã có bài phát biểu công khai đầu tiên trên đất Singapore trước hàng ngàn đại diện chính trị, văn hóa và kinh tế có ảnh hưởng từ khu vực châu Á này. Đức Phanxicô ca ngợi những đức tính của “đối thoại mang tính xây dựng” giữa chính quyền và các tôn giáo, “điều kiện tiên quyết cho sự phát triển không xung đột hay hỗn loạn, nhưng cân bằng và bền vững”.

Với gần 400.000 tín hữu trong một bức tranh khảm liên tôn và trong một mô hình được chính quyền thúc đẩy về sự hòa hợp tôn giáo với các quy tắc nghiêm ngặt, đạo Công giáo phát triển dễ dàng tại thành quốc mà Đức Phanxicô viếng thăm. Giáo hội Công giáo góp phần vào sự xuất sắc trong giáo dục, hệ thống y tế và từ thiện, đồng thời rất tích cực trong các vấn đề liên tôn.

Đức Thánh Cha Phanxicô được chờ đợi ở Đông Timor, nơi ngài sẽ lưu trú từ ngày 9 đến ngày 11 tháng 9 năm 2024. Nhà sử học và địa lý Frédéric Durand có cuộc phỏng vấn dài về lịch sử và căn tính của đất nước này, bao gồm phần lớn người Công giáo.

Tại dinh tổng thống, Đức Phanxicô đã có bài phát biểu đầu tiên tại Đông Timor, điểm dừng chân thứ ba trong chuyến tông du lần thứ 45 của ngài tới Châu Á và Châu Đại Dương. Trong bài phát biểu, ngày 9/9/2024, với chính quyền và xã hội dân sự, sau bài phát biểu chào mừng của Tổng thống José Ramos-Horta, Đức Phanxicô ca ngợi công việc hòa giải được thực hiện bởi người dân Đông Timor và khuyến khích dựa vào Giáo hội và học thuyết xã hội của Giáo hội để giải quyết những thách thức trong đất nước rất non trẻ này.

Rất xa Rôma nhưng lại rất gần trái tim của Giáo hội Công giáo. Đó là một bộ ba bức tranh gồm có sự đa dạng, sự hài hòa và tình huynh đệ mà Đức Giáo hoàng đã đề xuất trong bài phát biểu đầu tiên của ngài ở Papua, trước 300 nhà cầm quyền tại APEC Haus ở Cảng Moresby, hôm thứ Bảy ngày 7/9/2024. Tại thủ đô của xứ sở chim thiên đường, ngài cũng ca ngợi tâm hồn vui tươi và tự do của đất nước, trái ngược với sự co cụm của các xã hội giàu có.

Được chào đón, sáng ngày 4/9/2024, tại dinh tổng thống ở Jakarta, bởi hàng trăm trẻ em trong trang phục truyền thống, Đức Phanxicô đã có bài phát biểu đầu tiên tại Indonesia, trước vị nguyên thủ quốc gia, các đại diện xã hội dân sự và ngoại giao đoàn, trong đó ngài ca ngợi tinh thần huynh đệ của xã hội Indonesia và cầu chúc người dân Indonesia phát triển trong đức tin, tình huynh đệ và lòng trắc ẩn.

Trong bài giáo lý hôm thứ Tư 28/8/2024 về “Biển và sa mạc”, đề cập đến vấn đề người di cư, « mà ngay cả vào lúc này, đang vượt biển và sa mạc để đến một vùng đất nơi họ có thể sống trong hòa bình và an toàn », Đức Phanxicô cảnh báo biển và sa mạc, « những nơi đau khổ, sợ hãi, tuyệt vọng », nhưng cũng là « nơi được giải thoát và tự do », lại đang « trở thành những nghĩa trang » chôn vùi họ, và đồng thời coi mưu toan đẩy lùi họ một cách có hệ thống là « một tội trọng ».

Đức Cha Melchior Thạch Hồng Trinh chính thức được công nhận làm Giám mục giáo phận Thiên Tân vào ngày 27/8/2024. Văn phòng báo chí Tòa Thánh gợi lên “kết quả tích cực” của cuộc đối thoại được thiết lập trong nhiều năm giữa Vatican và chính quyền Trung Quốc.

Sau Kinh Truyền Tin, trưa Chúa Nhật 25/8/2024, Đức Phanxicô đã bình luận về luật gần đây của Ucraina cấm Giáo hội Chính thống Ucraina có liên hệ với Tòa Thượng phụ Moscou, bị cáo buộc là phục tùng Nga. Đức Phanxicô đã bày tỏ rõ ràng những lo ngại của mình về vấn đề tự do tôn giáo ở Ucraina.