Cuộc xâm lược của Nga vào Ucraina đã bước vào ngày thứ 9. Đức Tổng Giám mục trưởng của Kiev-Halyic điểm qua tình hình trong một thông cáo hôm 4/3/2022.

Đức cha Stanisław Gądecki, chủ tịch HĐGM Ba Lan, đã lên tiếng với Đức Thượng phụ giáo chủ Moscou và toàn Nga. Trong lá thư ngày 2/3/2022, ngài xin Đức Thượng phụ kêu gọi ông Putin chấm dứt chiến tranh ở Ucraina.

Đối diện với cuộc chiến tranh xâm lược của Nga ở Ucraina, Đức Phanxicô đã mời gọi một ngày cầu nguyện và ăn chay vào ngày 2/3/2022, nhằm Thứ Tư Lễ Tro. Nhưng nhằm mục đích gì ? Lời cầu nguyện thực sự có thể làm im tiếng súng ?

Người dân Ucraina phản kháng, bất chấp cán cân quyền lực nghiêng về Nga. Dân thường và binh sĩ hiện đang quyết tâm chống lại quân đội xâm lược Nga, mà theo lời của điện Kremlin, đến « giải phóng » Ucraina khỏi « Đức quốc xã ». Triết gia người Ucraina, ông Constantin Sigov, cho rằng cuộc chiến này vượt quá biên giới của đất nước của ông, và người Ucraina chiến đấu vì phẩm giá của họ và của người Châu Âu khác. Và thảm họa này  khiến người ta nghĩ đến « Néron », « đến sự điên rồ của tên bạo chúa đã cho phóng hỏa thành Rôma ».

Trong cuộc phỏng vấn dành cho các phóng viên Ý, ĐHY Quốc vụ khanh Tòa Thánh khẳng định rằng « việc mở rộng xung đột sẽ là một thảm họa khổng lồ ».

« Hãy im tiếng súng đi ! », Đức Phanxicô kêu gọi trưa Chúa Nhật 27/2/2022 trước một đám đông rất nhiều tín hữu đang tụ tập ở quảng trường thánh Phêrô để đọc Kinh Truyền Tin. Hơn bao giờ hết, Đức Thánh Cha mời gọi cầu nguyện và ăn chay vào ngày Thứ Tư Lễ Tro vì hòa bình ở Ucraina.

Ông Zelenskyy, Tổng thống Ucraina, đã cảm ơn Đức Phanxicô về lời cầu nguyện của ngài cho hòa bình và cho biết dân tộc Ucraina cảm thấy “sự nâng đỡ tinh thần” của ngài.

Hôm 24/2/2022, Đức Phanxicô đã trải qua hơn một giờ đối thoại trực tuyến với các sinh viên của các đại học Bắc, Nam và Trung Mỹ. Bi kịch di dân, việc chăm sóc công trình tạo dựng và một Giáo hội hiệp hành…nằm trong cuộc đối thoại với các bạn trẻ. Đức Thánh Cha cũng đã tố giác bạo lực hủy diệt.

Đức Thánh Cha đã đến thăm ở đó trong hơn nửa tiếng, ngài bày tỏ mối quan ngại liên quan đến cuộc chiến tranh ở Ucraina.

Kết thúc buổi tiếp kiến chung hôm 23/2/2022, Đức Phanxicô đã kêu họi hòa bình cho Ucraina, và đặc biệt mời gọi các nhà hữu trách chính trị « kiểm điểm lương tâm nghiêm túc ». Ngài cũng thông báo ngày 2/3/2022, nhằm thứ Tư Lễ Tro, sẽ là « ngày ăn chay vì hòa bình ».

Đức Phanxicô, khách mời của chương trình RAI « Che temp che fa » vào tối Chúa Nhật 6/2/2022, đã đề cập nhiều chủ đề với nhà báo Fabio Fazio, và đặc biệt khả năng của ngài chịu đựng gánh nặng của rất nhiều câu chuyện đau khổ và nỗi đau đớn không thể diễn tả được : « Toàn thể Giáo hội giúp đỡ tôi ».

Không che giấu những lo lắng của mình, Đức Phanxicô đã khai triển, hôm 10/1/2022, trước các nhà ngoại giao trên toàn thế giới, những mối bận tậm của mình đối với thế giới. Trong số đó : vắc-xin, di dân, sở hữu vũ khí. Lần đầu tiên, ngài bày tỏ sự lo lắng về việc « hủy bỏ văn hóa ».

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin ngày đầu năm mới 1/1/2022, lễ Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, Đức Phanxicô mời gọi các tín hữu hãy phó thác năm mới cho Chúa Giêsu và Đức Maria để các ngài “ban cho chúng ta lòng can đảm với sự dịu dàng”, nhất là khi “chúng ta vẫn đang sống trong thời kỳ bất định và khó khăn do đại dịch”.

« Tôi muốn đề nghị ba con đường để  xây dựng một nền hòa bình bền vững. Trước hết, sự đối thoại giữa các thế hệ như là cơ sở cho việc thực hiện các dự án chung. Thứ hai, giáo dục xét như là nhân tố của tự do, trách nhiệm và phát triển. Cuối cùng, lao động để thể hiện trọn vẹn nhân phẩm. Ba yếu tố này là thiết yếu cho việc « xây dựng một hiệp ước xã hội », mà không có nó, mọi dự án hòa bình đều không bền vững. »

Hôm sau ngày một vụ thảm sát khác ở miền đông Miến Điện, ĐHY Bo đưa ra lời kêu gọi đau lòng để kết án bạo lực mù quáng và kêu gọi cầu nguyện cho sự hòa giải của đất nước.

Trước buổi đọc Kinh Truyền Tin lễ Giáng Sinh 25/12/2021, như truyền thống, Đức Phanxicô đã có Sứ điệp và Phép lành cho thành Rôma và toàn thế giới (Urbi et Orbi), trong đó ngài kêu gọi thế giới, noi gương Hài Nhi Giêsu, Ngôi Lời Thiên Chúa làm người, tiếp tục con đường đối thoại để xây dựng hòa bình, bởi vì « thế giới sẽ ra sao nếu không có sự đối thoại kiên nhẫn này của biết bao người quảng đại, đã giữ các gia đình và cộng đoàn hiệp nhất với nhau ? ». Đối với ngài, « chỉ những con đường này mới thực sự đưa đến giải quyết các xung đột và những lợi ích được chia sẻ và bền vững ».

Đức Phanxicô đã yêu cầu các nhà chức trách Síp tiếp tục « tin tưởng vào sức mạnh kiên nhẫn và ôn hòa của việc đối thoại », bất chấp sự chia rẽ hòn đảo từ gần 50 năm qua.

Ba bối cảnh và ba con đường để xây dựng hòa bình bền vững : đó là sứ điệp được Đức Thánh Cha Phanxicô đề nghị cho Ngày Thế giới hòa bình sẽ diễn ra vào ngày 1/1/2022.

«Niềm hy vọng của tôi là  truyền thống Kitô giáo, cách riêng học thuyết xã hội của Giáo hội, cũng như các truyền thống tôn giáo khác, có thể đóng góp vào việc đảm bảo cho cuộc gặp gỡ của quý vị niềm hy vọng vững chắc rằng bất công và bạo lực là không thể không tránh được, chúng không phải là số phận của chúng ta. » Đức Phanxicô nói lên xác tín của mình như thế trong sứ điệp gởi cho các tham dự viên Diễn đàn Paris lần thứ IV về Hòa bình, được tổ chức trong khuôn khổ tưởng niệm cuộc đình chiến ngày 11/11/1918, diễn ra từ ngày 11-13/11/2021, với chủ đề « Giảm thiểu những rạn nứt trên thế giới ».

Đức Thánh Cha đã đến nghĩa trang quân đội Pháp, ở Rôma, nằm trên ngọn đồi Monte Mario, để cử hành thánh lễ tưởng niệm các tín hữu đã qua đời. Trong bài giảng của mình, Đức Thánh Cha đã yêu cầu dấn thân để ngưng chiến tranh và các nền kinh tế không con được nuôi dưỡng bởi nền công nghiệp vũ khí nữa.