« Làm tổn thương phụ nữ, đó là xúc phạm Thiên Chúa, Đấng đã mặc lấy nhân tính từ một người nữ, không phải từ một thiên thần, Ngài cũng không mặc lấy nhân tính một cách trực tiếp, Ngài mặc lấy từ một người nữ ». Đức Phanxicô cảnh báo như thế trong bài giảng thánh lễ Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, ngày 1/1/2022.

Như mọi năm, ngày 31/12, Đức Thánh Cha đã tham dự buổi đọc Kinh Chiều và kinh Te Deum, đánh dấu kết thúc năm 2021. Ngài đã ủy quyền chủ tọa buổi cử hành này cho ĐHY Re, niên trưởng Hồng y đoàn, nhưng chính ngài giảng trong buổi đọc kinh này, trong đó ngài nhấn mạnh sự ngạc nhiên, sự kinh ngạc thán phục và sự chiêm ngắm mà lễ Giáng Sinh gợi lên.

« Tôi muốn đề nghị ba con đường để  xây dựng một nền hòa bình bền vững. Trước hết, sự đối thoại giữa các thế hệ như là cơ sở cho việc thực hiện các dự án chung. Thứ hai, giáo dục xét như là nhân tố của tự do, trách nhiệm và phát triển. Cuối cùng, lao động để thể hiện trọn vẹn nhân phẩm. Ba yếu tố này là thiết yếu cho việc « xây dựng một hiệp ước xã hội », mà không có nó, mọi dự án hòa bình đều không bền vững. »

Đức Phanxicô tiếp tục loạt bài giáo lý về thánh Giuse trong buổi tiếp kiến chung hôm 29/12/2021, trong đó ngài trình bày thánh Giuse như là một người di cư can đảm và bị bách hại.

Hôm thứ Năm 23/12/2021, Đức Phanxicô đã có cuộc gặp gỡ truyền thống với Giáo triều Rôma. Trong bài diễn văn của mình, Đức Thánh Cha nhấn mạnh đến đức khiêm tốn và kêu gọi mọi người noi gương hạ mình của Chúa Giêsu để sống điều mà ngài gọi là « phong cách khiêm tốn » trong cuộc sống phục vụ, và đồng thời lưu ý: « Đó là bài học của lễ Giáng Sinh : sự khiêm tốn là điều kiện to lớn của đức tin, của đời sống thiêng liêng, của sự thánh thiện. »

« Hãy sống ơn gọi của các bạn cách mãnh liệt. Đừng để cái nhìn buồn bã làm tối tăm khuôn mặt của các bạn. Người phối ngẫu của các bạn cần nụ cười của các bạn. Con cái của các bạn cần ánh mắt khích lệ của các bạn. Các mục tử và các gia đình khác cần sự hiện diện và niềm vui của các bạn: niềm vui đến từ Chúa! » Đức Phanxicô đưa ra lời khích lệ như thế trong Thư gởi cho các đôi vợ chồng nhân dịp Năm « Gia đình Amoris Laetitia », và đồng thời nhắc nhở rằng « nhiều thách đố không thể cướp đi niềm vui của những ai biết rằng họ đang bước đi với Chúa ».

“Để bảo vệ sự hài hòa trong gia đình, cần phải đấu tranh chống lại sự độc tài của cái “tôi” – khi cái “tôi”phồng lên”. Đức Phanxicô đưa ra lời khuyên như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin Lễ Thánh Gia, hôm Chúa Nhật 26/12/2021, và đồng thời mời gọi noi gương Thánh Gia đặt tha nhân lên trước cái “tôi” của mình, bằng cách “hoán cải bản thân từ “tôi” đến “bạn””.

Hiệp hội « Vì một Giáo hội mở » ở Liechtenstein sẽ khởi động, vào ngày 9/1/2022, một tiến trình hiệp hành khắp giáo phận Vaduz, giáo phận duy nhất của đất nước nhỏ bé thuộc Châu Âu này. Đang khi các giáo phận trên toàn thế giới được mời gọi tham gia vào giai đoạn đầu tiên của Thượng hội đồng về tính hiệp hành, thì Đức cha Wolfgang Haas đã khước từ tiến trình do Đức Thánh Cha cổ võ này.

Trước buổi đọc Kinh Truyền Tin lễ Giáng Sinh 25/12/2021, như truyền thống, Đức Phanxicô đã có Sứ điệp và Phép lành cho thành Rôma và toàn thế giới (Urbi et Orbi), trong đó ngài kêu gọi thế giới, noi gương Hài Nhi Giêsu, Ngôi Lời Thiên Chúa làm người, tiếp tục con đường đối thoại để xây dựng hòa bình, bởi vì « thế giới sẽ ra sao nếu không có sự đối thoại kiên nhẫn này của biết bao người quảng đại, đã giữ các gia đình và cộng đoàn hiệp nhất với nhau ? ». Đối với ngài, « chỉ những con đường này mới thực sự đưa đến giải quyết các xung đột và những lợi ích được chia sẻ và bền vững ».

« Đây là sứ điệp : Thiên Chúa không cưỡi mây trời  trong sự vĩ đại, nhưng giáng trần trong sự bé nhỏ. Sự bé nhỏ là con đường mà Ngài đã chọn để đến với chúng ta, để chạm đến tâm hồn ta, để cứu độ ta và đưa chúng ta trở lại với những gì là quan trọng. » Đức Thánh Cha nhấn mạnh như thế trong bài giảng Thánh lễ Đêm Giáng Sinh, 24/12/2021, và đồng thời nhấn mạnh « sự vĩ đại của Ngài được ban tặng trong sự bé nhỏ ».

Trưa ngày 23/12/2021, một thông cáo của Văn phòng báo chí Tòa Thánh cho biết quyết định của Đức Thánh Cha can thiệp « vào lúc hết hạn 5 năm hoạt động đầu tiên với quy chế thử nghiệm » Bộ phục vụ sự phát triển con người toàn diện, được thiết lập vào năm 2016, như là « kết quả của việc hợp nhất bốn Hội đồng Tòa Thánh có từ trước ».

Trong bài giáo lý của buổi tiếp kiến chung hôm 22/12/2021, Đức Phanxicô nhắc lại sứ điệp của các Tin Mừng về biến cố giáng sinh của Chúa Giêsu, đó là « sự ra đời của Chúa Giêsu là một biến cố phổ quát liên quan đến tất cả mọi người », và sự ra đời của Chúa Giêsu cho thấy chỉ những ai có lòng khiêm tốn mới gặp được Thiên Chúa, mới nhận thấy tình yêu và sự hiện diện của Thiên Chúa nơi Hài Nhi Giêsu nằm trong máng cỏ.

Đang khi, đối với nhiều người, bạo lực gia đình phát sinh từ sự kéo dài của mô hình phụ quyền, thì Giáo hội Công giáo đã nhiều lần lên tiếng, trong những thập niên vừa qua, để lên án hiện tượng này.

Trong một lá thư được gởi sau những lời phê bình của Đức Phanxicô về một văn kiện của Ủy ban Châu Âu khuyến nghị không chúc « Giáng Sinh vui vẻ », bà Ursula đã đảm bảo với Đức Thánh Cha rằng Liên hiệp Châu Âu lấy cảm hứng từ « di sản văn hóa, tôn giáo và nhân văn của Châu Âu ».

Đức Thánh Cha Phanxicô đã có buổi đối thoại, tại Nhà Thánh Mátta, với bốn người dễ bị tổn thương, bốn người « vô hình » trong một chương trình đặc biệt được phát sóng vào tối Chúa Nhật 19/12/2021, trên Kênh TG 5 ở Ý, trong đó ngài ví bạo lực gia đình với « một vấn đề gần như satan ».

Đức Thánh Cha Phanxicô đã có buổi đối thoại với bốn người dễ bị tổn thương, bốn người « vô hình » trong một chương trình đặc biệt được phát sóng vào tối Chúa Nhật 19/12/2021, trên Kênh TG 5 ở Ý, trong đó ngài cầu chúc “một lễ Giáng Sinh với Chúa Giêsu, một lễ Giáng Sinh đích thực”.

“Trong khoảng thời gian cuối cùng của Mùa Vọng, chúng ta hãy để cho hai động từ này hướng dẫn. Chỗi dậy và vội vã ra đi: đây là hai chuyển động của Đức Maria và Mẹ cũng mời gọi chúng ta thực hiện khi lễ Giáng Sinh đến gần”. Đó là lời mời gọi của Đức Phanxicô trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật IV Mùa Vọng, ngày 19/12/2021.

Nhân dịp lần sinh nhật thứ 85 của Đức Phanxicô, hôm 17/12/2021, ông David Sassoli, chủ tịch Nghị viện Châu Âu đã gởi lời chúc mừng đến Đức Thánh Cha như nhiều nhà lãnh đạo khác. Ông đã cảm ơn Đức Thánh Cha về « huấn quyền nói với thế giới » của ngài.

Trong một loạt câu trả lời liên quan đến Tự sắc Traditionis Custodes, hôm 18/12, Vatican đã có những làm sáng tỏ quan trọng về việc cử hành thánh lễ tiền công đồng và qua đó xác định cấm cử hành một số bí tích theo hình thức cũ.

Các linh mục, tu sĩ dòng Tên phải là « những người cha », chứ không phải là « những ông chủ », làm tốt mọi việc và rồi rút lui « mà không chiếm hữu ». Nhưng nhất là họ phải khiêm tốn, đặc biệt đối diện với sự sụt giảm số lượng do cuộc khủng hoảng ơn gọi gây nên, đừng giải thích « trên bình diện giải thích xã hội học ». Như mọi khi, Đức Phanxicô đã có một buổi nói chuyện thẳng thắn và tự do với một nhóm bảy tu sĩ linh mục dòng Tên của cộng đoàn ở Athens, mà ngài đã gặp gỡ ở tòa khâm sứ hôm 4/12/2021. Như thường lệ, cuộc nói chuyện được tường thuật đầy đủ trong Civiltà Cattolica bởi cha Antonio Spadaro.