TẠI SAO NÓI “LÀM LUẬT SƯ QUỶ”?

Khám phá cách diễn đạt có nguồn gốc từ truyền thống Kitô giáo: “Làm luật sư quỷ”. Để hiểu nguồn gốc của cách diễn đạt này, cần phải nhìn vào tiến trình phong thánh: làm thế nào trở thành một vị thánh?

Trong thời đầu của Kitô giáo, chính lòng đạo đức bình dân đã tuyên bố các vị thánh, chẳng hạn như các vị tử đạo đầu tiên, sau đó được giám mục địa phương và hàng giáo sĩ của ngài xác nhận. Cho dù lần phong thánh đầu tiên bởi một vị Giáo hoàng có từ thế kỷ thứ X (thánh Ulrich, giám mục của Augsburg, được Đức Gioan XV phong thánh), nhưng thủ tục của Giám mục kéo dài cho đến thế kỷ XII và phải đến năm 1234 mà luật được ghi trong Bộ giáo lệnh của Đức Grêgôriô mới dành riêng việc phong thánh cho Đức Giáo hoàng. Mục đích của thủ tục này là làm dịu đi các cuộc tranh luận và tránh sự phát triển của các cuộc thờ phượng “bừa bãi” dưới tác động của sự tán dương của đại chúng vừa nhiệt thành vừa phù du.

Một cuộc điều tra kỹ lưỡng

Các điều kiện để được phong thánh ngày càng được nêu rõ. Việc phong thánh là kết quả của một cuộc điều tra kỹ lưỡng, một quá trình với những tiêu chí vô cùng khắt khe và tỉ mỉ. Chúng ta đang nói về một án phong thánh, với việc thành lập một tòa án Giáo hội, trong đó, giống như trong một phiên tòa hình sự, bên công tố và bên bào chữa đối đầu với nhau.

Một mặt, cáo thỉnh viên của án phong, người chịu trách nhiệm đảm bảo việc điều tra sơ bộ hồ sơ và sau đó đưa án phong về Rôma, cố gắng chứng minh rằng chân phước này xứng đáng được phong thánh. Mặt khác, chưởng tín sẽ đưa ra mọi lý lẽ có thể để chứng minh điều ngược lại. Chính vị chưởng tín này mà, vào thế kỷ XVI, người ta đã thân mật đặt tên là advocatus diaboli (luật sư quỷ), vì sứ mạng của ông là tìm kiếm tất cả những gì có thể do ảnh hưởng của ma quỷ trong cuộc đời của vị thánh khả thể trong tương lai. Đòi hỏi này là cơ bản để đảm bảo rằng sau này không còn ai đặt vấn đề về sự phong thánh này.

Án phong thánh đầu tiên còn lưu giữ được dấu vết là án phong thánh cho thánh Galgano, ẩn sĩ trên núi Siepi (thế kỷ XII). Nó được lưu giữ trong thư viện thành phố Siena. Nhưng phải đến thế kỷ XVI, Đức Giáo hoàng Urbanô VIII mới buộc phải có sự hiện diện của chưởng tín và sứ mạng phản biện của ông (trước đây ông có thể bằng lòng nói rằng ông không có gì để tuyên bố). Vào năm 1983, Đức Giáo hoàng Gioan-Phaolô II đã đơn giản hóa thủ tục phong thánh. Chưởng tín, luật sư quỷ, đã trở thành chưởng lý.

Ngày nay, cách diễn đạt này được dùng để nói về một người bảo vệ lý do ngược lại với lý do vừa được ủng hộ trước nó, mà không nhất thiết phải tin vào nó, dù là để tìm kiếm sự thật, vì thích đấu khẩu hay vì óc mâu thuẫn. Nó cũng áp dụng cho một số luật sư bào chữa cho các khách hàng có nhân cách ác độc hoặc có liên quan đến những vụ án nguy hiểm và gây sốc.

Tý Linh

(theo Axelle Partaix, Aleteia)