TẠI SAO VATICAN CÔNG NHẬN CÁC VỊ TỬ VÌ ĐẠO COPTIC ?

Hôm 11/5/2023, Đức Phanxicô đã thông báo việc ghi tên 21 vị tử vì đạo, trong đó có 20 tín hữu Chính Thống giáo Coptic, bị Nhà nước Hồi giáo sát hại, vào danh sách tử vì đạo của Rôma. Một quyết định hiếm hoi dẫn đến việc Giáo hội Công giáo công nhận các thánh của một niềm tin Kitô khác.

Một quyết định đặc biệt đã được Đức Thánh Cha Phanxicô thông báo vào ngày 11/5, trong cuộc gặp gỡ với Đức Thượng phụ Tawadros II, đang viếng thăm Rôma. Tên của 21 Kitô hữu bị Nhà nước Hồi giáo sát hại ở Lybia vào tháng 2/2015 từ nay sẽ xuất hiện trong danh sách các thánh của Rôma, bao gồm các thánh, các chân phước và các thánh tử vì đạo được Giáo hội Công giáo công nhận.

Đức Phanxicô khẳng định trước sự hiện diện của vị lãnh đạo của Chính Thống giáo Coptic: “Hôm nay tôi vui mừng thông báo rằng, với sự ưng thuận của Đức Thượng phụ, 21 vị tử vì đạo này sẽ được đưa vào danh sách các vị tử vì đạo Rôma, như dấu hiệu của sự hiệp thông thiêng liêng kết hợp hai Giáo hội của chúng ta”.

Dâng tặng thánh tích

Quyết định này thực sự đánh dấu một giai đoạn rất quan trọng trong lãnh vực đại kết, vì thật hiếm khi Giáo hội Công giáo công nhận cách chính thức các thánh của một niềm tin Kitô khác. Chẳng hạn, như trường hợp của thánh Grêgôriô Narek, vào năm 2015: thuộc Giáo hội Armenia độc lập, ngài được Rôma công nhận là Tiến sĩ Hội Thánh.

Đức Thượng phụ của Alexandria đã tặng Đức Phanxicô một thánh tích của các vị tử vì đạo bị sát hại vào ngày 15/2/2015 này. Vào ngày hôm đó, Nhà nước Hồi giáo đã công bố một đoạn video về việc chặt đầu 21 người đàn ông này, trong đó có 20 người coptic, và người còn lại thường được giới thiệu là một người Ghana, tất cả đều mặc trang phục màu cam. Hài cốt của họ được tìm thấy trong một ngôi mộ tập thể vào tháng 2/2018, đầu lìa khỏi xác. Về phần mình, Đức Phanxicô đã tặng cho Đức Tawadros II một thánh tích của thánh Catarina Alexandria, chịu tử vì đạo vào đầu thế kỷ IV.

Về phần mình, Đức Tawadros II đã tuyên bố: “Từ khi chúng tôi công nhận sự thánh thiện của họ trong Giáo hội Chính Thống Coptic, chúng tôi đã bắt đầu cử hành lễ các thánh tử vì đạo của kỷ nguyên hiện đại, những người đã chịu tử vì đạo trong những năm gần đây, vào ngày 8 amshir hằng năm, tương ứng với ngày 15/2”.

Một quyết định “thúc đẩy sự hiệp nhất giữa hai Giáo hội”

Một vài phút sau, Đức Thượng phụ nói với các phóng viên: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi mang thánh tích ra khỏi Ai Cập, chúng tôi tin rằng họ đã mang lại cho chúng tôi và còn tiếp tục mang lại cho chúng tôi một phúc lành to lớn”. “Và bây giờ, Giáo hội Công giáo tôn kính họ như Giáo hội Coptic”. Đức Thượng phụ đã chào mừng quyết định này vốn “thúc đẩy sự hiệp nhất giữa hai Giáo hội”.

Việc công nhận các thánh tử vì đạo Coptic này đã được nghiên cứu từ nhiều tháng qua ở Rôma và Cairô, nơi có Tòa Thượng phụ Coptic. Nó tương ứng với cái nhìn của Đức Thánh Cha, được khai triển từ đầu triều đại giáo hoàng của ngài, theo đó sự hiệp nhất Kitô hữu không chỉ được chứng nghiệm qua công việc của các thần học gia, mà còn qua “máu đổ ra” của các vị tuẫn đạo. Chính ngài cũng đã nói trong buổi tiếp kiến chung: “Các vị tuẫn đạo này đã được rửa tội không chỉ bằng nước và Thánh Thần, mà còn bằng máu, máu là hạt giống hiệp nhất đối với tất cả các môn đệ của Chúa Kitô“.

“Sự can thiệp của Đức Giáo hoàng”

Tại Vatican, việc ghi tên các thánh Kitô hữu không phải Công giáo vào danh sách tử vì đạo Rôma được coi là một giải pháp có thể chấp nhận được, khi việc phong thánh trực tiếp cho các nhân vật Chính Thống giáo hay Tin Lành vẫn là điều không thể xem xét cho đến ngày nay. Một nguồn tin cấp cao ở Vatican giải thích: “Việc phong thánh cho những người không phải Công giáo có thể được giải thích như một sự can thiệp của Đức Giáo hoàng vào các Giáo hội khác”. Một nguồn tin khác giải thích rằng cũng cần phải tránh lời buộc tội, vốn có thể được đưa ra bởi các Giáo hội Kitô khác, về “việc chiếm đoạt của Công giáo” các nhân vật thuộc về các niềm tin khác.

Cũng nguồn tin này giải thích: “Cũng cần phải tránh công nhận những nhân vật quá mong manh như là những vị thánh. Chẳng hạn, nơi Chính Thống giáo, tiếng nói của dân  chúng rất quan trọng để công nhận một vị thánh, trong khi việc xem xét tập trung nhiều hơn vào nền thần học nơi người Công giáo. Các tiêu chí khác nhau”.

Tuy nhiên, đối với Năm Thánh 2025, Rôma đã dự kiến tôn vinh những nhân vật không phải Công giáo như là “những chứng nhân đức tin”. Chẳng hạn, Dietrich Bonhoeffer, mục sư và là thần học gia Tin Lành Luther, bị sát hại vào năm 1945 tại trại tập trung Flossenbürg, ở Bavière.

Tý Linh

(theo nhật báo La Croix)