THƯỢNG HỘI ĐỒNG: LẮNG NGHE, THINH LẶNG VÀ CẦU NGUYỆN

Các tham dự viên cuộc họp báo về công việc của Thượng Hội đồng vào thứ Sáu 11/10/2024,  ngày kỷ niệm khai mạc Công đồng Vatican II, là ĐHY Tobin, Đức cha Mackinlay và giáo sư De Simone, theo ông “phương pháp của khóa họp này có tính cách mạng và có nhiều điều để nói với thế giới”.

“Ngày 11 tháng Mười là một ngày mang tính biểu tượng, kỷ niệm ngày khai mạc Công đồng Vatican II”, diễn ra vào năm 1962. Chính để tưởng nhớ ngày lịch sử này mà cuộc họp báo về công việc của Thượng Hội đồng đã bắt đầu. Trong Văn phòng Báo chí Tòa Thánh, nhiều thành viên của Đại hội đã có mặt: Đức Hồng y Joseph William Tobin, Tổng Giám mục giáo phận Newark tại Hoa Kỳ, Đức cha Shane Anthony Mackinlay, Giám mục giáo phận Sandhurst ở Úc, và giáo sư Giuseppina De Simone, giáo sư triết học tôn giáo và điều phối viên chuyên môn về thần học cơ bản tại Phân khoa Thần học Tòa Thánh ở miền nam nước Ý.

Chăm sóc các mối quan hệ

Kể từ chiều hôm qua, ngày 10 tháng 10, “chúng tôi đã làm việc về phần thứ ba, giống như những phần trước, được trình bày bởi Đức Hồng y  Tổng tường trình viên Jean-Claude Hollerich,” thư ký Ủy ban Thông tin của Thượng Hội đồng cho biết. 346 người đã có mặt trong hội trường Phaolô VI. Chủ đề trọng tâm của phần này là “chăm sóc các mối quan hệ”. Đặc biệt, Đại hội khẳng định rằng “các mối quan hệ trong Giáo hội phải dựa trên sự tin tưởng, minh bạch và nhất quán”. “Việc đào tạo toàn diện là cần thiết để chuẩn bị các chứng nhân cho sứ mạng của Giáo hội”, Đức Hồng y Hollerich nhấn mạnh và đồng thời nhắc lại rằng sự phân định của Giáo hội khác với các kỹ thuật quản lý. Nói tóm lại, đó là một lời mời gọi “phát triển các quá trình đưa ra quyết định có sự tham gia và tính minh bạch trong Giáo hội”, cho rằng “việc đánh giá thường xuyên công việc của những người có trách nhiệm là điều cơ bản”.

Cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và người phụ nữ Canaan

Bài phát biểu của Đức Hồng y Hollerich chiều hôm qua được bắt đầu bằng bài suy niệm của Cha Timothy Radcliffe, Hồng y tương lai. Đặc biệt, Sheila Pires tường thuật, cha “đã khám phá các tiến trình biến đổi của Giáo Hội qua trang Tin Mừng về cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với người phụ nữ Canaan. Sự thinh lặng của Chúa Giêsu được coi là giây phút lắng nghe sâu xa”. Và chính xác hơn, “sự thinh lặng này là cơ hội để Giáo hội đối mặt với những vấn đề phức tạp và đón nhận tiếng kêu cứu của những người đang tìm kiếm sự giúp đỡ”.

“Bà muốn sao thì sẽ được vậy.”

Vả lại, như thư ký của Ủy ban Thông tin nhấn mạnh, “cha Radcliffe mời gọi chúng ta suy nghĩ về những vấn đề cơ bản, chẳng hạn như mối quan hệ giữa bình đẳng và khác biệt cũng như vai trò của Giáo hội như một cộng đồng những người đã được rửa tội với các phẩm trật, ơn gọi và vai trò khác nhau. Những vấn đề này đòi hỏi một cuộc sống chung chăm chú và cầu nguyện liên tục, hơn là những câu trả lời đơn giản hóa và ngay lập tức”. Vì vậy, “câu trả lời của Chúa Giêsu – “Bà muốn sao thì sẽ được vậy” – là một dấu hiệu của sự cởi mở và hòa nhập, vốn cho thấy tính sáng tạo của Thiên Chúa trong việc vượt qua những rào cản và đón nhận căn tính, cái nhìn của những người khác biệt,” Cha Radcliffe đã nhấn mạnh như thế ngày hôm qua.

Đêm canh thức đại kết

Tổng trưởng Bộ Truyền thông và Chủ tịch Ủy ban Thông tin của Thượng Hội đồng cho biết : sáng thứ Sáu, sau khi cầu nguyện, cuộc thảo luận trong các nhóm nhỏ đã bắt đầu ngày hôm qua sau báo cáo của Đức Hồng y Tổng tường trình viên, đã tiếp tục và đã hoàn tất. Tổng cộng, 341 người có mặt trong phòng bán nguyệt. Chiều nay, báo cáo của các bàn ngôn ngữ đã được trình bày. Sau cuộc bỏ phiếu về chương trình thảo luận, các bài tham luận tự do đã diễn ra sau đó. Kể từ 7 giờ tối thứ Sáu, các thành viên của Thượng Hội đồng đã tham gia buổi cầu nguyện đại kết tại Vatican – “trước sự hiện diện của Đức Thánh Cha”, vị Tổng trưởng cho biết – tại quảng trường các vị Tử đạo tiên khởi của Rôma. Tham gia vào buổi canh thức này là các đại biểu huynh đệ có mặt tại Thượng Hội đồng cũng như đại diện của các Giáo hội khác nhau cư trú tại Rôma, “một nơi mà sự hiệp nhất Kitô giáo đã được sống”, Paolo Ruffini nhấn mạnh. Ngoài ra, ông kết luận, “kết hợp với buổi cử hành tại Vatican, các buổi cầu nguyện địa phương đã được tổ chức ở 80 địa điểm khác nhau trên tất cả các châu lục”.

Lắng nghe sâu xa hơn

Lắng nghe, thinh lặng, cầu nguyện. Đây là ba trong số những tiêu chí phương pháp luận rõ ràng nhất mà công việc của Thượng Hội đồng dựa vào. Đây là điều mà Đức Hồng y Tobin đã giải thích. Đức Hồng Y, người cũng là thành viên của Hội đồng Thông thường và Ủy ban Thông tin, nói tiếp: “Lần này, so với trước đây, việc lắng nghe đã diễn ra sâu xa, không chỉ trong các tổ chức giáo hội nhưng còn với các tổ chức này, có một nỗ lực thực sự để đạt tới toàn thế giới.” Điều này cũng tạo thuận lợi cho “sự tham gia rộng rãi hơn nhiều, điều này đã cho phép theo dõi tiến trình của công việc và đào sâu các chủ đề theo một cách khác”.

Thần học đối diện với thực tế

Giáo sư De Simone tiếp tục: “Theo ý kiến ​​của tôi, phương pháp đặc trưng cho hai khóa họp này thực sự có tính cách mạng và bản thân nó là một dấu hiệu của hy vọng. Đó là một phương pháp có nhiều điều để nói với thế giới.” Giáo sư cũng nhắc lại khía cạnh của việc lắng nghe “từ đó nảy sinh ra sự suy ngẫm nghiêm túc và chặt chẽ”, và của sự thinh lặng: “Tự nó là khả năng sống trong câu hỏi. Chúng tôi không tìm kiếm câu trả lời dứt khoát ngay lập tức, nhưng chúng tôi đặt mình vào câu hỏi nảy sinh từ những vết thương mà nhân loại trình bày và mang lại cho chúng tôi”. Giáo sư De Simone nói tiếp, điều thật ấn tượng là tại bàn làm việc “tất cả dân Chúa được quy tụ lại với nhau, nhờ điều này mà chúng tôi trải nghiệm được ý thức về sự hiệp nhất”. Bằng cách này, thần học cũng “có được một sự hiện diện và sức nặng đáng kể, bởi vì nó được lồng trực tiếp vào thực tế, vào cơ cấu sống động của các mối quan hệ”.

Một cách làm việc mới mẻ

Đức cha Mackinlay nói về kinh nghiệm hiệp hành trong giáo phận và trên lục địa của mình. Ngài nói: “Hội đồng Toàn thể Úc đã bắt đầu cuộc hành trình vài năm trước Thượng Hội đồng hiện tại, quy tụ khoảng 250 người, bao gồm các giám mục, tu sĩ và tín hữu. Cũng trong dịp này, chúng tôi đã trải nghiệm được nhiều chủ đề cần được giải quyết, chạm đến mối quan tâm của mọi người bằng chính đôi tay của mình”. Do đó, phần lớn công việc của chúng tôi là “tác động vào nền văn hóa của Giáo hội, liên quan đến cách chúng tôi giải quyết các vấn đề”; và đây chính là điều mà “chúng tôi cũng đang cố gắng thực hiện tại Thượng Hội đồng này”, Đức cha Mackinlay, thành viên được bầu chọn của Ủy ban soạn thảo tài liệu cuối cùng, giải thích. Ngài giải thích rằng đó là vấn đề “cố gắng chuyển đổi cộng đồng giáo hội sang một cách làm việc mới mẻ”. “Đó là con đường cam kết đồng trách nhiệm và phân định, vốn dẫn chúng tôi đến việc cùng nhau đưa ra những quyết định hiệu quả nhất có thể”.

Cuộc gặp gỡ với Đức Thánh Cha Phanxicô

Như thường lệ, các nhà báo có mặt tại Văn phòng Báo chí được đặt câu hỏi. Đức Hồng y Tobin đã báo cáo về cuộc gặp sáng thứ Năm với Đức Thánh Cha Phanxicô cùng với hai vị Hồng y người Mỹ khác. “Chúng tôi phải gặp nhau lúc 7h30 và chúng tôi thậm chí không phải là người đầu tiên gặp ngài. Tôi nghĩ ngài thức dậy lúc 4 giờ sáng,” Đức Hồng Y lưu ý và đồng thời cho biết rằng ngài yêu cầu một cuộc trao đổi vì “Giáo hội luôn tìm cách để làm tốt hơn những gì chúng ta được mời gọi làm”. “Giống như bạn có những đồng nghiệp mà các bạn thân thiết hơn,” Đức Hồng y Tobin nói, đề cập trực tiếp đến các nhà báo, “chúng tôi cũng vậy”. Đức Tổng Giám mục giáo phận Newark sau đó đã được hỏi về vấn đề lạm dụng. Như ngài đã nhắc lại, một số sự cố xảy ra trong giáo phận của ngài là nguyên nhân khiến ngài vắng mặt trong Thượng hội đồng năm 2018 dành cho giới trẻ. “Tôi nghĩ Đức Thánh Cha muốn làm những gì tốt nhất cho Giáo hội và những người bị ảnh hưởng. Các giải pháp được đề xuất là vì lợi ích của tất cả mọi người”, ĐHY tuyên bố và đồng thời đề cập đến các sự kiện mà ngài chịu trách nhiệm với tư cách là Khâm sứ Tòa Thánh vào năm 2016, liên quan đến Hiệp hội đời sống tông đồ Sodalitium Christianae Vitae ở Peru.

Một Thượng hội đồng ít lấy châu Âu làm trung tâm hơn

Các câu hỏi sau đó tập trung vào Thượng Hội đồng hiện tại. Đức cha Mackinlay, người sẽ đại diện cho Châu Đại Dương trong ủy ban được chỉ định soạn thảo tài liệu cuối cùng, đã lưu ý đến một tầm nhìn ít lấy Châu Âu làm trung tâm hơn và sự hội nhập của các “chiều kích văn hóa khác nhau, đặc biệt là Nam Mỹ và Châu Phi”, trong cuộc đối thoại tại Thượng hội đồng Giám mục. Ngài nói thêm: “Chúng tôi nghe nói về trách nhiệm chung trong cuộc sống và những quyết định của cộng đồng”. Đức Cha nhắc lại trường hợp cụ thể của mình: việc chuẩn bị các cuộc họp cũng có sự tham gia của các dân tộc bản địa địa phương, thông qua các quá trình kéo dài “thậm chí hai hoặc ba năm”, nhưng “cho phép chúng tôi tiến bộ trong công lý và hòa giải” giữa các cộng đồng khác nhau.

Quan tâm đến các nhạy cảm văn hóa khác nhau

Sau đó, một câu hỏi đã được đặt ra về cách tiếp cận của Thượng hội đồng liên quan đến các vấn đề LGBT+. Đức Hồng y Tobin nhấn mạnh cách giải quyết những vấn đề này, ngay cả khi “nó không rõ ràng như một số người mong muốn”, đồng thời nhắc lại một đoạn trong bài suy niệm được viết bởi Cha Timothy Radcliffe, mà theo Cha “nếu người ta không hài lòng với câu trả lời người ta nhận được, thì không được rời khỏi bàn. Luôn luôn có khả năng đối thoại.” Giáo sư De Simone nhấn mạnh nguyên tắc cơ bản rằng không được mong đợi “các giải pháp độc nhất” về chủ đề này, đồng thời kêu gọi “sự hiểu biết về những nhạy cảm văn hóa khác nhau”.

Với phụ nữ, diễn ngôn thay đổi

Khái niệm này được Đức cha Mackinlay ủng hộ.  Ngài nhấn mạnh rằng về chủ đề này, chúng ta không bắt đầu “từ số không” vì các cuộc thảo luận trước đây, và các vấn đề “tế nhị” khác cũng đang được đề cập trong Thượng hội đồng Giám mục. Đức Cha tuyên bố: “Tôi không nghĩ rằng chế độ đa thê lại có nhiều chỗ đứng đến vậy”. Xác tín về hiệu quả của tính hiệp hành như một công cụ để đối diện với bối cảnh hiện tại, Đức Hồng y Tobin lưu ý hai yếu tố chính để hoạt động vì hòa bình: “Đặt mọi người vào bàn đàm phán và bao gồm các phụ nữ”. Giáo sư De Simone mở rộng quan điểm của mình hơn nữa: “Với phụ nữ, diễn ngôn thay đổi. Tôi có thể nói rằng đây là trường hợp khi có một chiều kích cảm xúc và quan hệ. Khi bạn nhìn vào mắt mình và những từ ngữ, ngay cả khi chúng trừu tượng, cũng kể lại cuộc sống. Lúc đó, đó là một câu chuyện khác.”

Tý Linh

(theo Roberto Paglialonga và Edoardo Giribaldi – Vatican News)