THƯỢNG HỘI ĐỒNG : MỘT GIÁO HỘI VỚI NGƯỜI NGHÈO, CHỐNG CHỦ NGHĨA GIÁO SĨ TRỊ VÀ CÁC VỤ LẠM DỤNG

Trong cuộc họp báo vào thứ Bảy, ngày 21/10/2023, tại phòng họp báo của Tòa thánh, các chủ đề của các cuộc thảo luận đã được đề cập: từ vai trò của phụ nữ đến việc bảo vệ trẻ vị thành niên và những người dễ bị tổn thương. Paolo Ruffini cũng đưa ra “những chứng từ rất mạnh mẽ về thảm kịch chiến tranh trên thế giới”.

Trước cuộc họp hàng tuần về cuộc rước đèn tại Quảng trường Thánh Phêrô, Thượng hội đồng báo hiệu mối quan ngại ngày càng tăng của mình về tình hình thế giới ngày càng xấu đi. Một lời kêu gọi đã được đưa ra hôm thứ Sáu trong Đại hội lần thứ 15 “nhằm giúp những người trẻ, ở một Trung Đông đang chảy máu, không đánh mất hy vọng và không có viễn cảnh duy nhất về tương lai là đau đớn hoặc rời bỏ đất nước của họ”, và “để trao cho những người trẻ này, với tư cách là một Giáo hội và với tư cách là các mục tử, những công cụ để đạt được hòa bình”. Chiều ngày 20 tháng 10 thực sự được đặc trưng bởi “những chứng từ rất mạnh mẽ, đầy nhiệt huyết và sâu sắc đến từ những nơi có chiến tranh hoặc đau khổ như Trung Đông, Ucraina, Amazon và xa hơn nữa”.

Liên quan đến tiến độ công việc, mối quan hệ của 35 nhóm nhỏ liên quan đến phần B3 của Tài liệu làm việc đã được đệ trình lên Ban Tổng Thư ký vào sáng thứ Bảy. Vào thứ Hai, các tham dự viên Thượng Hội đồng sẽ gặp nhau tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô để cử hành Thánh Lễ do Đức Hồng Y Charles Maung Bo, Tổng Giám mục của Rangoon, Miến Điện, chủ trì, trước tuần trao đổi cuối cùng của họ.

Hiệp thông với Đức Thánh Cha

Chủ tịch ủy ban thông tin, ông Paolo Ruffini, tuyên bố: “Vấn đề về phân định các mối quan hệ quyết định trong mối quan hệ giữa quyền bính và đồng trách nhiệm” đã được đề cập tại Đại hội. Tính hiệp hành, được nhấn mạnh, “không loại bỏ quyền bính nhưng bối cảnh hóa nó”, nhắc nhở rằng “quyền bính là cần thiết” và “chúng ta không sợ tìm kiếm sự đối chất hoặc bất đồng”. Cần phải tiến bước trong sự đối thoại, dựa vào “Chúa Thánh Thần, Đấng biến đổi những nơi chiến đấu thành những nơi vượt qua”.

Ưu tiên là sự lắng nghe lẫn nhau của tất cả mọi người, “bắt đầu từ những người không cảm thấy được đón tiếp trong Giáo hội hoặc những người được cho biết rằng họ không thuộc về Giáo hội”, chẳng hạn như “những người di cư thuộc các tôn giáo khác” , người nghèo, những người bị phân biệt đối xử, người khuyết tật hay thậm chí là người bản địa. Đặc biệt, đối với những người LGBTQ, Paolo Ruffini chỉ ra rằng nghĩa vụ chào đón họ và “từ chối mọi hình thức bạo lực đối với họ” đã được nhắc lại. Một điểm quan trọng khác được đề cập trong các bài phát biểu là “sự hiệp thông với Đức Thánh Cha”: bất cứ ai không hiệp thông căn bản với Phêrô đều “làm tổn thương thân thể của Chúa Kitô là Giáo hội”. Và Tổng trưởng Bộ Truyền thông kết luận, sự hiệp thông là thông điệp tốt nhất mà chúng ta có thể đưa ra trong một thế giới bị kẹt giữa sự phân cực, bài ngoại và chiến tranh.

Hội nhập nữ giới

Tiếp đến, Sheila Pires, thư ký ủy ban thông tin, nhấn mạnh thực tế là trong số các chủ đề được Đại hội đề cập có vai trò của phụ nữ và các phụ nữ thánh hiến, đặc biệt nhấn mạnh sự cần thiết phải làm cho tiếng nói của họ được lắng nghe khi đưa ra các quyết định. Đức cha Jean Marc Eychenne cũng đã phát biểu về vấn đề này trong cuộc họp báo. Nói về kinh nghiệm của mình, ngài giải thích rằng một số phụ nữ đã được trao trách nhiệm trong giáo phận của ngài, một trong số họ giữ chức tổng thư ký, người hỗ trợ việc đưa ra quyết định. Đức Giám mục giáo phận Grenoble cũng nói về những trải nghiệm khác của ngài trong môi trường nghèo khổ và nhà tù, nơi ngài nói rằng ngài đã gặp phải “sự nghèo đói to lớn nhưng lại thúc đẩy việc tìm kiếm tâm linh đối với Chúa Kitô và Tin Mừng”. Trên hành trình của mình, Đức cha Eychenne lưu ý rằng thách thức chính cần vượt qua là thách thức đồng trách nhiệm. Về vấn đề này, “Thượng hội đồng về tính hiệp hành có nghĩa là cùng nhau suy nghĩ và xem Giáo hội có thể thích hợp với khái niệm này như thế nào”, chuyển “từ một Giáo hội gồm một số người đồng trách nhiệm sang một Giáo hội trong đó tất cả đều đồng chịu trách nhiệm về việc loan báo Chúa Kitô và Tin Mừng, một Giáo hội thực sự là thân thể của Chúa Kitô, nơi mọi người bày tỏ ý kiến ​​của mình về một quyết định cuối cùng liên quan đến mọi người”. Ngài lưu ý, đồng trách nhiệm có nghĩa là sống “một kinh nghiệm hiệp hành thực sự”. Ngài giải thích, giống như trải nghiệm “mà chúng tôi thực hành khi cha sở mới đến giáo phận của chúng tôi: nhân dịp này, chúng tôi thực hiện nghi thức rửa chân, để nhấn mạnh rằng ngài là tôi tớ.” Quả thế, Đức Cha nhấn mạnh, trong cộng đồng, “không phải ‘một’ là người ra lệnh, mà là một ‘chúng ta’ gồm những người trẻ, người già, người khuyết tật, để nói một cách tượng trưng rằng có một trách nhiệm chung.” Ngài nêu rõ, một “chúng ta”, bao gồm cả nữ giới.

Hiệp nhất trong đa dạng

Đức Hồng y Pedro Ricardo Barreto Jimeno, Dòng Tên, người Pêru, Tổng Giám mục Huancayo và chủ tịch Hội đồng Giáo hội Amazon, bắt đầu bằng cách nhắc lại rằng Thượng hội đồng “đã được chuẩn bị trong hai năm, đầu tiên ở các giáo xứ, rồi ở các giáo phận, sau đó ở cấp quốc gia và cuối cùng ở cấp độ lục địa. Chúng ta không phát minh ra bất cứ điều gì, nhưng chúng ta thu thập những gì Chúa Thánh Thần đã nói với Giáo hội. Và chúng tôi, những giám mục, chịu trách nhiệm về một lãnh thổ, đồng thời đồng chịu trách nhiệm với Đức Thánh Cha Phanxicô về toàn thể Giáo hội hoàn vũ, chúng tôi tham gia với tư cách là đại diện của đa số các Giám mục. Trên thực tế, chúng ta đang trải qua một Thượng hội đồng giám mục. Nhưng cũng có các nữ tu, tu sĩ, giáo dân và linh mục.”

Do đó, Đức Hồng y Barreto hoan nghênh cơ hội này “để thu thập kinh nghiệm, nhưng cũng để sống một cách khiêm tốn kinh nghiệm của Giáo hội hoàn vũ: sự đa dạng về chủng tộc, văn hóa, ngôn ngữ, nhưng tất cả đều hiệp nhất trong một Thánh Thần, Thánh Thần này có nguồn gốc là Chúa Ba Ngôi Chí Thánh. Thiên Chúa là hiệp thông, sứ mạng và tham gia. Kinh nghiệm hiệp hành này mở ra cho chúng ta chân trời đa dạng trong sự hiệp nhất của Thiên Chúa”. Và, dựa trên kinh nghiệm cá nhân của mình trong 52 năm làm linh mục và 23 năm làm giám mục, ngài kết luận với sự lạc quan rằng “Giáo hội, giữa những khó khăn mà Giáo hội gặp phải, cả bên trong lẫn bên ngoài, vẫn tự chuyển động, tiến bước, để chỉ phục vụ Chúa Kitô và nhân loại”.

Sám hối và canh tân

Đức cha Franz-Josef Overbeck, Giám mục giáo phận Essen và tuyên úy của Đức, đã nói về kinh nghiệm của hành trình hiệp hành của Giáo hội Công giáo ở Đức, bắt đầu vào năm 2018 và kết thúc vào năm ngoái. Ngài giải thích: “Lý do tại sao chúng tôi bắt đầu con đường này là do số lượng lớn các trường hợp lạm dụng được quan sát thấy trong nước”. Công việc được thực hiện với ủy ban trung ương của người Công giáo Đức, nơi tập hợp đại diện từ các nhóm chuyên môn khác nhau trong Giáo hội. Đức Cha nói: “Con đường sám hối và canh tân này bao gồm sự cần thiết phải “tiến hành cuộc kiểm điểm tự phê về công việc của Giáo hội, chỉ ra điểm nhạy cảm, tự hỏi xem những thay đổi nào là cần thiết và cấp bách để canh tân đời sống Giáo Hội”. Do đó, cần phải “trở lại những nơi của tri thức thần học, bắt đầu từ chứng từ của Thánh Kinh và truyền thống Công giáo, của những khám phá về thần học khoa học, về đức tin của các tín hữu và những dấu chỉ thời đại cần được giải thích dưới ánh sáng Tin Mừng”, để làm cho thông điệp Kitô giáo trở nên đáng tin cậy. “Nếu thần học, Huấn quyền hay truyền thống và các dấu hiệu của thời đại có những mâu thuẫn không thể giảm thiểu và không thể hòa giải, thì điều này sẽ không thuyết phục được ai và thậm chí sẽ không đưa ra được hướng dẫn nào cho người Công giáo”, những người chỉ chiếm 30% ở Đức, so với 30% người Tin Lành và 40% người không tin.

Bốn lĩnh vực suy tư được giữ lại: quyền bính, chức linh mục, vai trò của nữ giới và luân lý tính dục. Năm hội nghị lớn đã được tổ chức tại Frankfurt để nghiên cứu những chủ đề này và đưa ra danh sách việc cần làm. Các kết quả được nêu trong một loạt các tờ thông tin do Hội đồng Giám mục Đức công bố. “Do đó, chúng tôi đã chọn một hình thức làm việc mà đối với chúng tôi là một cách thức mới để ở bên nhau, gần như một kiểu hiệp hành được trải nghiệm ở cấp độ Giáo hội Đức,” ngài lưu ý và đồng thời nói thêm rằng dù sao đi nữa “đó không phải là những quyết định công nghị có tính ràng buộc về mặt giáo luật”, ngay cả khi để tạo thêm sức nặng cho chúng, người ta đã quyết định chỉ thông qua những quyết định được ít nhất 2/3 số Giám mục bỏ phiếu. Trong hơn ba năm, đã có 15 quyết định được thông qua theo cách này. Đức cha Overbeck nói tiếp : “Hành trình này luôn là thời gian học hỏi và thực hành tính hiệp hành. Không phải lúc nào mọi việc cũng diễn ra tốt đẹp”, nhưng cuối cùng chúng tôi đã cam kết “phát triển khái niệm Đại hội Giáo hội vốn tiếp tục công việc của các đại hội Thượng hội đồng”.

Cuối cùng, vị giám mục người Đức – đồng thời là chủ tịch Adveniat – đã nhấn mạnh giá trị kinh nghiệm của Hội đồng Giáo hội Amazon, nơi các giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân cùng nhau làm việc về các vấn đề công trình tạo dựng và bảo vệ người dân địa phương. Ngài kết luận, điều cơ bản vẫn là “luôn đặt Chúa Giêsu vào trung tâm đức tin, không bám vào những thói quen và chủ nghĩa truyền thống, những thứ, phải chịu sự xem xét phê bình, không có ưu tiên trong phẩm trật của chân lý”.

Một « hành trình » tiếp diễn

Nữ tu Maria Nirmalini, người Ấn Độ, bề trên tổng quyền của Dòng Nữ tu Cát Minh Tông đồ và là chủ tịch Hội đồng Tu sĩ Ấn Độ, nhóm tu sĩ Công giáo lớn nhất thế giới, với hơn 130.000 thành viên, đã nhấn mạnh sự gần gũi trong lời cầu nguyện của những người đồng hương tận hiến của sơ, những người đồng hành cùng sơ trong “trải nghiệm tốt đẹp và hành trình tuyệt vời này” tức là Thượng hội đồng, nơi “mỗi người tham gia, ngay cả khi không biết nhau và bất chấp các nền văn hóa và bối cảnh khác nhau, đều được chia sẻ hoàn toàn tự do với các Hồng y, Giám mục, các nhà thần học, các tu sĩ nam nữ trẻ, giáo dân, với một người đơn giản như tôi, những kinh nghiệm và ý tưởng của mình, mà không hề sợ hãi hay áp lực.” Vì vậy, khi trở lại Ấn Độ, Sơ ​​Nirmalini đảm bảo rằng sơ sẽ mang theo “điều chưa được kết thúc ở Rôma: con đường hiệp hành là một tiến trình liên lỉ sẽ được tiếp tục” và “sẽ bao gồm tất cả các thành viên trong cộng đồng”. Sau đó, nữ tu thu hút sự chú ý đến tầm quan trọng của từng khoảnh khắc chia sẻ, cầu nguyện cho hòa bình, cho người di cư và người tị nạn. Sơ kết luận: “Bất kể nguồn gốc của chúng ta là gì, chúng ta đều là thành viên của gia đình Chúa”.

Hoàn cảnh các ơn gọi

Trả lời câu hỏi về chức phó tế nữ và khả năng các phó tế đã kết hôn có vai trò “linh mục”, Đức Hồng y Barretto Jimeno nhắc lại rằng Thượng hội đồng này là kết quả của kinh nghiệm lên đến đỉnh điểm với Thượng hội đồng về Amazon, một khu vực rộng 7.500 km2 , 33 triệu dân, trong đó có 3 triệu người bản địa, trải rộng trên 9 quốc gia. Một trong những khía cạnh quan trọng là việc thành lập Hội đồng Giáo hội Amazon (Ceama), bao gồm tất cả những người đã được rửa tội: đó là lý do tại sao kinh nghiệm này, kinh nghiệm đầu tiên trong lịch sử của Giáo hội, phải được lấy lại. Đức Giám mục của Essen, Đức cha Overbeck, vang vọng lại với ĐHY bằng cách nhắc lại rằng tất cả các vấn đề trong tiến trình công nghị ở Đức, bao gồm cả vấn đề lạm dụng, đều được đặt ra trong bối cảnh một quốc gia hiện nay hậu thế tục, nơi mọi người không còn biết Chúa Giêsu Kitô là ai nữa và ở đó không còn nhắc đến tôn giáo trong cuộc sống hàng ngày nữa. Ngài nói thêm ở Đức, một nửa số mục sư Tin Lành là phụ nữ. Chức phó tế vĩnh viễn đã có từ năm 1968. Và có nhiều vấn đề được đặt ra về vai trò của phụ nữ trong chức phó tế và sự hiện diện của họ trong tương lai. Ngài nói: “Chức phó tế vĩnh viễn rất quan trọng và tạo thành một ơn gọi chứ không chỉ là một quyền lợi”.

Đức Giám mục giáo phận Essen cũng được hỏi về tác động của con đường của Công nghị Đức đối với Thượng hội đồng hiện tại và ảnh hưởng của nó ở Đức. Đức Giám mục Overbeck trả lời, ấn tượng là mọi thứ đã được thực hiện trong hành trình công nghị của Giáo hội ở Đức đều có ảnh hưởng trong xã hội. Về vấn đề này, ngài lưu ý, chúng ta phải suy nghĩ về việc hội nhập văn hóa và vai trò của thần học trước những vấn đề được đặt ra. Liên quan đến tính khả thi của việc phong chức cho những người nam đã lập gia đình, Đức Giám mục giáo phận Essen giải thích rằng một số bước đã được thực hiện trong nhiều năm. Ngài giải thích, hầu như không còn chủng sinh nào ở Đức, và vấn đề không chỉ là làm thế nào để cứu vãn đời sống bí tích của Giáo hội, mà còn là sống nó như thế nào.

Tý Linh

(theo Vatican News)