LIÊN TU SĨ HUẾ CỬ HÀNH NGÀY QUỐC TẾ ĐỜI SỐNG THÁNH HIẾN

 LIÊN TU SĨ HUẾ CỬ HÀNH  NGÀY QUỐC TẾ ĐỜI SỐNG THÁNH HIẾN   

Ngày 2/2/2015 tại Nhà Thờ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp Huế

dưới Ánh Sáng Giáo Huấn của ĐTC Phanxicô

            Kính thưa Quý Bề Trên, Quý Cha Giáo, Quý Chị Giáo, Quý Cha, Quý Thầy, Quý Chị và Toàn Thể Anh Chị Em sống đời thánh hiến,

Trước hết tôi xin cám ơn Ban Đại Diện đã cho tôi được cùng Liên Tu Sĩ Huế cử hành Ngày Quốc Tế Đời Sống Thánh Hiến hôm nay. Ngày Quốc Tế Đời Sống Thánh Hiến đã được thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II thành lập và cử hành lần đầu tiên năm 1997, nhằm mục đích cảm tạ Chúa vì ơn gọi thánh hiến, đánh giá cao chứng tá sống ba lời khuyên Phúc âm, và là dịp để mọi người sống đời thánh hiến canh tân quyết tâm tận hiến cho Chúa. Ngày Quốc Tế Đời Sống Thánh Hiến năm nay đặc biệt hơn, vì diễn ra trong bối cảnh Năm Đời Sống Thánh Hiến do ĐTC Phanxicô thiết lập mà chúng ta đã long trọng khai mạc tại Nhà thờ Chính Tòa Phủ Cam ngày 13/12/2014 vừa qua. Xin Chúa chúc lành cho tất cả chúng ta.

            Bài trình bày của tôi hôm nay có hai phần. Phần một giới thiệu tổng quát, phần hai đào sâu và quảng diễn các giáo huấn, cùng các tài liệu liên quan đến đời sống thánh hiến của chúng ta, đặc biệt Tông Thư của ĐTC Phanxicô gửi các người thánh hiến dịp Năm Đời Sống Thánh Hiến.

I.       GIỚI THIỆU TỔNG QUÁT

Trước khi đào sâu và quảng diễn, tôi xin lược qua các điểm chính của Tông Thư để Anh Chị Em dễ nắm bắt. ĐTC nhắc lại số 110 Tông Huấn Đời Sống Thánh Hiến của thánh Giáo hoàng Gioan-Phaolô II để nói lên con đường đi tới hôm nay của chúng ta: “Các con không chỉ có một lịch sử huy hoàng để nhớ lại và tường thuật, mà còn có một lịch sử oai hùng cần viết nên! Hãy nhìn về tương lai, nơi mà Chúa Thánh Linh đã dự định thực hiện cùng với các con những điều trọng đại hơn nữa”^[1]. Nội dung con đường Tông Thư mở ra cho chúng ta gồm ba điểm chính:

1. Ba Mục Tiêu của Năm Đời Sống Thánh Hiến

a.   Nhìn về quá khứ với niềm tri ân.

b.   Sống hiện tại cách say mê.

c.   Ôm ấp tương lai với niềm hy vọng.

2. Năm Mong Đợi cho Năm Đời Sống Thánh Hiến

1. Luôn luôn thể hiện được niềm vui
2. Sống tính ngôn sứ để “đánh thức thế giới”
3. Trở nên những “chuyên viên hiệp thông”
4. Ra khỏi chính mình và đi về những vùng ngoại biên của cuộc đời
5. Tự vấn về điều Thiên Chúa và nhân loại đang đòi hỏi.

 3. Năm Chân Trời của Năm Đời Sống Thánh Hiến

1. Các giáo dân chia sẻ lý tưởng, tinh thần và sứ vụ với người sống đời thánh hiến (các Dòng Ba hay các Hội Cựu Tu sĩ của các Dòng)
2. Toàn thể Giáo Hội Công giáo.
3. Những người tận hiến, những huynh đoàn và cộng đoàn thuộc các Giáo hội ngoài Công giáo.
4. Những người tu trì trong tất cả các tôn giáo lớn.
5. Đặc biệt các Giám Mục và các linh mục qua các ngài.

 Qua nội dung Tông Thư, các giáo huấn và việc cử hành Năm Đời Sống Thánh Hiến này, chúng ta cảm nhận được ba điều rất quan trọng, cần phải tỏ lòng biết ơn: đối với Chúa, đối với ĐTC và đối với các lãnh đạo Giáo Hội địa phương liên hệ.

1) Thứ nhất, ngoài tư cách là người kế vị thánh Phêrô lãnh đạo và củng cố đức tin của toàn thể Giáo Hội, ĐTC Phanxicô là một tu sĩ như chúng ta. Ngài đã kinh qua vai trò và trách nhiệm của một linh mục, Giám mục, Tổng Giám Mục, Hồng Y và tột đỉnh là Giáo Hoàng. Ngài đã hiểu rất rõ vai trò, sự hiện diện và đóng góp của giới tu sĩ trong đời sống và sứ mệnh của Giáo Hội với những cái được và cái mất, những thuận lợi và khó khăn, những niềm vui và nỗi buồn, những hạnh phúc và đau khổ, những thánh thiện và tội lụy, nên Ngài rất yêu thương, rất tin tưởng và kỳ vọng nhiều ở anh chị em tu sĩ chúng ta cho sứ mệnh của Giáo Hội. Ngài mong Năm Đời Sống Thánh Hiến là thời điểm đầy hồng ân giúp chúng ta biến đổi, tân Phúc Âm hóa bản thân và cộng đoàn, để đáp ứng kỳ vọng mà Giáo Hội và Thế giới đang mong đợi ở chúng ta.

 2) Thứ hai là Năm Đời Sống Thánh Hiến tuy đặc biệt dành cho những người thánh hiến, nhưng không chỉ cho chúng ta, mà còn cho toàn thể Giáo Hội Công giáo (giáo dân, Giám Mục, Linh mục), toàn thể dân Kitô giáo (bao gồm những người tận hiến, những huynh đoàn và cộng đoàn thuộc các Giáo hội ngoài Công giáo), và cho toàn thể nhân loại qua những người tu trì trong tất cả các tôn giáo lớn. Đó cũng là Năm Chân Trời, năm đối tượng khác mà ĐTC Phanxicô muốn nói với. Như thế, chúng ta có thể nói rộng ra rằng toàn thể Dân Thiên Chúa phải cùng nhau và giúp nhau tích cực sống Năm Đời Sống Thánh Hiền này.

 3) Ngoài ra, còn một điểm nổi bật của tình thương ĐTC dành cho công cuộc canh tân đời sống nội tâm thiêng liêng của chúng ta trong Năm Đời Sống Thánh Hiến này, là qua Tòa Ân Giải Tối Cao, ĐTC ban Ơn Toàn Xá với những điều kiện thông thường (xưng tội, rước lễ và cầu nguyện theo ý ĐTC) cho tất cả những ai có lòng ăn năn sám hối thật sự, khi đi viếng Nhà thờ Chính Toà hay một thánh đường giáo xứ, một nhà nguyện của tu viện hoặc đan viện. Đức TGM Phanxicô Xavie của chúng ta cũng rộng rãi chỉ định cho chúng ta nhiều địa điểm thuận tiện cho việc kính viếng để lãnh nhận ơn toàn xá. Thật an ủi là các Anh Chị Em Tu sĩ vì lý do đau ốm hay những lý do nghiêm trọng nào khác không thể đi viếng các nơi đã được chỉ định cũng có thể nhận được Ơn Toàn Xá, miễn là sạch tội và có ý thi hành 3 điều kiện thông thường, viếng các nơi ấy trong tinh thần, đọc các kinh đã chỉ định, dâng bệnh tật và các đau khổ mình phải chịu lên Thiên Chúa là Đấng giàu lòng thương xót, qua Đức Trinh nữ Maria.

Ân xá này có thể nhường lại cho các linh hồn nơi luyện ngục. Đây là một việc bác ái cao độ và thiết thực cho những người đã khuất của chúng ta, vừa trong tương quan máu mủ huyết thống, vừa trong tương quan gia đình thiêng liêng của đời sống thánh hiến, trong đó có những người chúng ta phải mang ơn, cũng như những người chúng ta phải chịu trách nhiệm đền trả, do những thiếu sót hay gương mù gương xấu của chúng ta. Quả vậy, các linh hồn không thể làm chi thêm công phúc, nhưng cũng may mắn là họ không còn làm chi thêm tội, mà chỉ lo phải đền trả những gì đã làm khi còn sống và trông nhờ ở lời cầu nguyện cùng ơn phúc của chúng ta cho các ngài.

II.   ĐÀO SÂU VÀ QUẢNG DIỄN TÔNG THƯ

A.    Ba Mục Tiêu của Năm Đời Sống Thánh Hiến

Trong bài giảng lễ hôm kia^[2], ĐTC Phanxicô nói về  hai biểu kế của người kitô hữu là ký ức và hi vọng: “phải luôn giữ ký ức về cuộc gặp gỡ đầu tiên của mình với Chúa Kitô, cũng như niềm hy vọng nơi Ngài để tiến về phía trước với lòng can đảm của đức tin… Nhiều khi hi vọng đó chìm trong tăm tối, nhưng vẫn tin tưởng tiến tới bởi vì biết rằng khi tìm kiếm Chúa Giêsu, thì hi vọng đó không bao giờ khiến chúng ta thất vọng.”

1. nhìn vỀ quá khỨ vỚi niỀm tri ân

            a) Tâm tình Tri ân

Đây là mục tiêu thứ nhất trong ba mục tiêu mà Tông Thư của ĐTC Phanxicô đã đề ra. Trước hết là tri ân Thiên Chúa đã nhờ Chúa Thánh Thần mà đi bước trước kêu gọi chúng ta theo sát Đức Kitô, để chuyển dịch Tin Mừng bằng chính cuộc sống của chúng ta, nhận ra các dấu chỉ thời đại và đáp ứng các nhu cầu của Giáo Hội. Từ đó, cộng đoàn Dòng chúng ta được tăng tiến và phát triển, lôi cuốn thêm nhiều phần tử sống trong những khung cảnh địa lý và văn hóa khác biệt, tạo ra những thể thức, những sáng kiến và những lối diễn tả mới về lòng bác ái tông đồ thể hiện đặc sủng của mình, tựa như hạt giống trổ thành một cây lớn cành lá sum sê. Đây là dịp thuận lợi để mỗi gia đình đặc sủng nhớ lại cội nguồn và sự phát triển lịch sử của mình để tạ ơn Thiên Chúa là Đấng đã cống hiến cho Giáo Hội biết bao nhiêu hồng ân làm đẹp Giáo Hội và làm cho Giáo Hội được trang bị với bao nhiêu việc lành thánh thiện^[3].

             Tiếp đến, chúng ta cám ơn các bậc tiền bối, nhất là các đấng sáng lập Dòng. Mỗi gia đình đặc sủng của chúng ta hãy nhớ lại buổi khởi đầu và những chặng đường phát triển trải qua dòng lịch sử của mình. Thuật lại lịch sử của Dòng là điều cần thiết để duy trì căn tính cũng như để siết chặt mối hợp nhất gia đình và tăng thêm ý thức thuộc về Dòng cho các phần tử. Chúng ta đi lại con đường của các thế hệ quá khứ để nắm bắt được tia sáng gợi hứng, những lý tưởng, những dự phóng, những giá trị đã thúc đẩy vị sáng lập và các cộng đoàn tiên khởi, ý thức được cách thức mà tiền nhân đã sống đặc sủng, với những bước đột phá, những khó khăn đã phải đương đầu và vượt qua.

 Khi nhìn lại quá khứ, chúng ta cũng có thể nhận ra những sự bất nhất do tính yếu đuối của con người, thậm chí có lúc quên mất những khía cạnh cốt yếu của đặc sủng. Nhưng tất cả các khía cạnh ấy đều là những giáo huấn và lời kêu gọi hoán cải. Không đào sâu và sống nền tảng thiêng liêng này là mất gốc – trệch đường – mất hướng, vì chưa được đâm rễ sâu vững chắc vào đặc sủng và linh đạo của Dòng, vốn là những yếu tố làm cho mình ngày càng gắn bó với Dòng, và Dòng ngày càng tăng trưởng đầy sức sống như hiện nay, và ước mong mai ngày còn nhiều hơn thế nữa. Chúa Giêsu đã rất coi trọng việc xây nhà trên móng đá vững chắc. Đời Sống Thánh Hiến đã trải qua một hành trình rất phong phú của việc canh tân, dù không thiếu các khó khăn và cực nhọc, cả ánh sáng và bóng tối, trong sự dấn thân tuân theo những gì Công Đồng yêu cầu: trung thành với Chúa Kitô, với Giáo Hội, với đặc sủng riêng của mình và với con người thời nay^[4], để trở nên thời điểm của ơn thánh, được đánh dấu bởi sự hiện diện của Chúa Thánh Thần.

 Trong tinh thần này, lòng biết ơn của chúng ta cũng hướng tới tổ tiên ông bà cha mẹ và gia đình huyết tộc đã sinh thành dưỡng dục chúng ta nên người, rồi quảng đại hiến dâng cho Chúa; cám ơn Mẹ Hội Thánh và Mẹ Hội Dòng, qua các Bề trên hữu trách và các anh chị em, là gia đình thiêng liêng của chúng ta, đã đón nhận, chọn gọi và đào tạo chúng ta nên người và nên tu sĩ, với rất nhiều lo toan và hy sinh; cám ơn tất cả mọi người đã, đang và sẽ tiếp tục cảm thông, thương yêu nâng đỡ chúng ta cho đến cuối cuộc đời trần thế; cám ơn tất cả những ai vì vô tình hay hữu ý, kể cả các hoàn cảnh xã hội thăng trầm, đã gây nên những thử thách đau khổ, hầu nung đúc cho cuộc đời làm người, làm con Chúa và làm người tu sĩ của chúng ta được như ngày hôm nay.

 Chính ĐTC Phanxicô đã nêu gương cho chúng ta. Ngài đã nói với các Bề Trên Tổng Quyền Dòng Nữ rằng “Tôi cám ơn chị em về những gì chị em làm để đời sống thánh hiến luôn là một ánh sáng trên con đường của Giáo Hội… Giáo Hội biết ơn đối với công việc vốn không luôn dễ dàng của chị em. Giáo Hội sẽ là thế nào nếu không có chị em? Giáo Hội sẽ thiếu tính hiền mẫu, sự trìu mến, lòng hiền lành và trực giác của người mẹ”^[5]. Còn đối với các Bề Trên Tổng Quyền Dòng Nam thì Ngài nói “Cám ơn anh em, tôi cám ơn vì hành động đức tin mà anh em đã thể hiện… Xin cám ơn vì những gì anh em đã làm, về tinh thần đức tin và lòng nhiệt tâm phục vụ. Cám ơn vì chứng tá của anh em, vì những chứng nhân tử đạo vẫn tiếp tục được dâng hiến cho Giáo Hội, cũng như những tủi hổ cay đắng mà anh em phải chịu. Đây chính là con đường của Thập giá. Xin hết lòng cám ơn anh em”^[6]. ĐHY Tổng Trưởng Bộ Tu Sĩ, Joao Braz De Aviz, cũng lên tiếng “Chúng tôi mời gọi các Mục tử, các linh mục và giáo dân, hợp với lời cám ơn của chúng tôi vì ân huệ Đời Sống Thánh Hiến ban cho thế giới và cho chính Giáo Hội”^[7].

 b) Tâm tình xin lỗi

Tuy không đích thị dùng tới từ ngữ chính xác, nhưng một tâm tình tất yếu đi kèm theo tâm tình biết ơn này là tâm tình xin lỗi. ĐTC nói “Chớ gì Năm Đời Sống Thánh Hiến cũng là dịp để xưng thú sự yếu đuối riêng của mình, với tâm tình khiêm nhường và lòng tín thác nơi Thiên Chúa Tình Yêu, để sống đời sống này như một cảm nghiệm về tình yêu nhân từ thương xót của Chúa; đồng thời là một dịp để kêu lên cho thế giới biết sức mạnh, niềm hân hoan, chứng tá sự thánh thiện và sức sống của phần lớn những người được kêu gọi theo Đức Kitô trong đời sống thánh hiến”. Ngài còn nói mạnh mẽ hơn: “Cuộc sống thật phức tạp, nó bao gồm cả ân sủng lẫn tội lỗi. Ai không phạm tội thì không phải là một con người. Chúng ta ai cũng mắc lỗi lầm và cần nhận ra sự yếu đuối của mình. Một tu sĩ nhận ra mình yếu đuối và là một tội nhân không làm mờ nhạt đi lời chứng rằng người ấy được mời gọi để cho đi, chính xác hơn người ấy còn làm mạnh mẽ thêm cho lời chứng; và điều này có ích cho mọi người”. Thậm chí Ngài còn can đảm nêu ra 15 căn bệnh và cám dỗ của giáo triều, cũng là những căn bệnh và cám dỗ của mỗi Kitô hữu, mỗi giáo xứ, mỗi cộng đoàn, mỗi Dòng Tu, các phong trào Giáo Hội, trên bình diện cá nhân và cộng đoàn.

 Đúng vậy, chúng ta cần xin lỗi Chúa vì chúng ta đã nhận lãnh bao nhiêu hồng ân của Chúa, ơn phần hồn ơn phần xác, nhất là ơn được chọn gọi làm môn đệ Chúa, mà có khi chúng ta đã không sử dụng hết và cho nên, lại có khi chúng ta còn có thể phá hư ơn Chúa nữa. Xin lỗi cha mẹ và gia đình huyết tộc vì có khi chúng ta đã không làm chi đền đáp được hoài bảo và công ơn, mà lời cầu nguyện có khi cũng còn thiếu sót hoặc lơ là, thậm chí còn làm cho các ngài buồn lòng vì những tiêu cực sai sót trong đời tu của chúng ta. Xin lỗi mọi người thân yêu trong gia đình thiêng liêng, là Mẹ Hội Dòng, Bề Trên và Anh Chị Em về những thiếu sót trong bổn phận, dèm pha nói xấu, ghen tương đố kỵ trong ứng xử, có khi chúng ta đã trở nên thánh giá nặng hơn bắt người khác phải vác, nhất là trong việc nêu gương sống cao độ ba lời khuyên Phúc Âm vâng lời, khó nghèo và khiết tịnh. Xin lỗi tất cả những ai mà chúng ta đã không làm gương sáng, lại có khi còn gây gương mù gương xấu. Xin lỗi tất cả những ai mà bản thân chúng ta vì yếu đuối hoặc vì tính tình hay thiếu hiểu biết và khả năng nên đã lỗi bác ái cảm thông và công bằng, khiến họ phải mắc lỗi hay phải đau khổ, có khi mất cả ơn gọi, vì linh mục và tu sĩ không lên thiên đàng hay xuống hỏa ngục một mình, mà còn kéo theo nhiều người khác nữa.

2. SỐNG HIỆN TẠI CÁCH SAY MÊ

Trong sứ điệp cho lễ khai mạc Năm Đời Sống Thánh Hiến, ĐTC Phanxicô đưa ra ba từ mấu chốt là vui tươi, can đảm và hiệp thông: “Vui tươi để cho thấy sự theo Chúa và thực hành Tin Mừng của Người tràn ngập tâm hồn. Can đảm trong việc yêu mến Chúa và gửi gắm nơi Ngài tất cả niềm tin tưởng của mình, giống như các Đấng sáng lập Dòng đã làm. Hiệp thông trước hết phải được bén rễ trong mối tương quan giữa cá nhân với Thiên Chúa để trở nên những người xây dựng tình huynh đệ qua việc thực hành tình bác ái tương trợ phát xuất từ Tin Mừng đối với người nghèo khó”^[8].

Đối với ĐTC, sống đời sống hiện tại cách say mê là sống Phúc Âm như các vị sáng lập Dòng đã sống: Chúa Kitô là lý tưởng, Phúc Âm là luật tuyệt đối, mọi luật khác chỉ là cách diễn tả và phương thế sống Phúc Âm, các lời khấn khiết tịnh, khó nghèo, vâng lời là biểu lộ tình yêu say mê của các ngài. Vậy chúng ta có để cho Phúc Âm cật vấn và Phúc Âm có là sách gối đầu giường, là điểm qui chiếu và chuẩn mực cho cuộc sống hằng ngày, cùng các chọn lựa của chúng ta không? Chỉ đọc và suy niệm Phúc Âm thôi không đủ, Chúa Giêsu đòi chúng ta phải thực hiện Phúc Âm, phải sống các lời của Ngài. Vậy Chúa Giêsu có thực sự là tình yêu trước hết, trên hết và sau hết của chúng ta không? Nếu được như vậy thì chúng ta mới hiểu được tình yêu là gì và mới thực sự yêu thương mọi người chúng ta gặp trên hành trình của mình, vì chúng ta có được trái tim của Chúa Giêsu.

Các vị sáng lập Dòng đã cảm nghiệm lòng cảm thương của Chúa Giêsu trước đám đông bơ vơ như chiên không người chăn, mà Ngài đã ban lời của Ngài, chữa lành các bệnh nhân, ban bánh cho họ ăn, ban cả chính mạng sống của Ngài. Và các vị sáng lập Dòng đã phục vụ nhân loại này với những cách thế rất khác nhau, như cầu bầu, rao giảng Phúc Âm, dạy giáo lý, giáo dục, săn sóc người nghèo, người bệnh. Lòng bác ái của các ngài là vô giới hạn và mở ra vô số con đường để mang hơi thở Phúc Âm vào các nền văn hóa và các môi trường xã hội đa dạng.

Còn chúng ta? Chúng ta có trung thành với sứ mệnh đã được trao phó cho chúng ta không? Các tác vụ, các hoạt động và sự hiện diện của chúng ta có đáp lại những đòi hỏi của Chúa Thánh Thần không? Chúng ta có theo sát các mục đích của sứ mệnh chúng ta trong xã hội và Giáo Hội không? Chúng ta phải thay đổi điều gì? Chúng ta có cùng ước vọng đam mê với dân chúng không? Chúng ta có gần gũi họ đến độ cùng chia sẻ các niềm vui các đau khổ của họ, thực sự hiểu được và có thể đáp ứng các nhu cầu của họ không? Sự đam mê này liên quan tới tình yêu thương, tình bạn chân thực, sự hiệp thông sâu xa làm nên vẻ đẹp cho đời sống của người khấn giữ các lời khuyên Phúc âm để bước theo thật gần hơn nữa với Chúa Kitô.

Lòng quảng đại và tinh thần từ bỏ do Chúa Thánh Thần thúc đẩy của các vị sáng lập Dòng phải đánh động chúng ta, giúp chúng ta giữ sống động các đặc sủng, tiếp tục làm phong phú và thích nghi với thời đại, mà không đánh mất đặc tính nguyên tuyền của Dòng mình, hầu phục vụ Giáo Hội và xây dựng Nước Trời. Các ngài đã say mê sự hiệp nhất của nhóm 12 Tông đồ vầy quanh Chúa Giêsu và sự hiệp thông của cộng đoàn tín hữu đầu tiên tại Giêrusalem, để rồi các ngài họa lại các mẫu Phúc Âm đó nơi cộng đoàn riêng của mình cho nó được sống động, là chỉ có một con tim, một linh hồn tràn ngập sự hiện diện của Chúa^[9].

Trong một xã hội có sự chống đối nhau, có sự khó chung sống giữa các nền văn hóa khác biệt, có sự bất bình đẳng và người yếu thế bị chèn ép, thì người thánh hiến được kêu gọi cống hiến một gương mẫu cụ thể về đời sống cộng đoàn huynh đệ, nơi địa vị của mỗi người được nhìn nhận và ân huệ của mỗi người được chia sẻ, nhờ vậy mà chúng ta trở nên những con người của tình hiệp thông: can đảm hiện diện ở đâu có khác biệt và căng thẳng, để trở nên dấu chỉ đáng tin về sự hiện diện của Chúa Thánh Thần, Đấng đổ đầy sự đam mê vào các con tim khiến tất cả nên một^[10]. Chúng ta hãy sống tính nhiệm hiệp của sự gặp gỡ, tức phải có khả năng cảm thấy và lắng nghe người khác, khả năng cùng đi tìm con đường, cùng đi tìm phương pháp, dõi theo ánh sáng mối liên hệ giữa Ba Ngôi Thiên Chúa, là mẫu gương của mọi mối tương quan giữa người với người.

3. Ôm Ấp tương lai vỚi niỀm hy vỌng

Trong cuộc họp báo trình bày Năm Đời Sống Thánh Hiến, ĐHY Tổng trưởng Bộ Tu sĩ nhắc lại rằng thời điểm hiện tại thật tế nhị, khó nhọc^[11], và cơn khủng hoảng đụng chạm trọn vẹn đến đời sống thánh hiến chúng ta. Còn Tông Thư của ĐTC nói rằng trước những khó khăn đa dạng mà chúng ta phải đối mặt như sự giảm bớt ơn gọi, nhân sự trở nên già nua, vấn đề kinh tế đi theo khủng hoảng tài chánh thế giới, các thách đố toàn cầu hóa, âm mưu của thuyết tương đối hóa, bị loại ra bên lề, bị đánh giá thấp… thì niềm hy vọng của chúng ta quả thật là kết quả của niềm tin vào Chúa của lịch sử, Đấng đã bảo “Đừng sợ, vì Ta ở cùng con”^[12].

Niềm hy vọng của chúng ta không đặt nền tảng trên các con số hoặc công việc, nhưng dựa vào Chúa mà chúng ta tín thác, vì đối với Ngài “không gì là không thể”^[13]. Niềm hy vọng đó không làm chúng ta thất vọng và sẽ giúp chúng ta tiếp tục viết ra một lịch sử vĩ đại trong tương lai, khi chúng ta hướng con mắt về Chúa Thánh Thần, Đấng thúc đẩy chúng ta và tiếp tục cùng chúng ta làm nên những điều cao cả. Chúng ta đừng để bị cám dỗ về con số và tính hiệu quả, và tệ hại hơn nữa là chỉ tin tưởng nơi sức riêng mình. Hãy cẩn mật canh chừng đi tìm các chân trời của cuộc sống. Đừng vào hùa với các ngôn sứ giả chỉ loan báo sự kết thúc hay sự vô nghĩa của đời sống thánh hiến trong thời đại chúng ta, song hãy mặc lấy Chúa Giêsu Kitô và mang lấy khí giới sự sáng^[14], lòng tỉnh thức và canh chừng”^[15], biết chắc chắn rằng đời sống thánh hiến không bao giờ có thể biến mất, vì “đời sống này được chính Chúa Giêsu muốn như một phần không thể lấy đi khỏi Giáo Hội của Ngài”^[16]. Hãy luôn tiếp tục hành trình với niềm tín thác nơi Chúa. Trong Ngài, không ai lấy đi được niềm hy vọng của chúng ta.

 Hướng về các thế hệ tương lai, ĐTC nói: Hỡi những người trẻ, các con là hiện tại, vì các con sống tích cực, cống hiến một sự đóng góp quyết định và quảng đại bởi sự lựa chọn của các con trong Hội Dòng; đồng thời các con cũng là tương lai, vì sắp tới các con sẽ được mời gọi nắm giữ việc hướng dẫn linh hoạt, huấn luyện, phục vụ, và công tác truyền giáo. Các con sẽ đi đầu trong việc đối thoại với thế hệ các con. Trong tình hiệp thông huynh đệ, các con sẽ làm cho mình nên phong phú về kinh nghiệm và khôn ngoan, để tái đề nghị cho thế hệ này lý tưởng mà từ đầu họ đã biết, góp phần mở tung ra sự tươi mát và hăng say của các con, cùng nhau đưa ra các hình thức mới để sống Phúc Âm và các câu trả lời thích hợp cho việc chứng tá và loan báo Tin Mừng.

Như thế, ngoài việc kể lại lịch sử vĩ đại đã có trong quá khứ, chúng ta còn được mời gọi viết ra một lịch sử không kém đẹp đẽ và lớn lao về tương lai^[17], tiếp tục việc canh tân mà Công Đồng Vaticanô II đã đề ra, đặc biệt qua Sắc Lệnh Đức Ái Trọn Hảo và Hiến Chế Tín Lý Ánh Sáng Muôn Dân, chương VI nói về đời sống thánh hiến, là những điểm quy chiếu bắt buộc phải hướng tới, làm mạnh mẽ mối liên hệ với Chúa Kitô và đời sống huynh đệ trong cộng đoàn, trong sứ mệnh, đồng thời lưu tâm đến việc huấn luyện xứng hợp với các thách đố của thời đại, dõi theo kinh nghiệm của các Vị sáng lập cách can đảm và trung tín, nhưng cũng đầy năng động sáng tạo^[18]. Bộ Tu Sĩ nhấn mạnh khâu huấn luyện, vì biết rằng việc huấn luyện giữ vai trò quan trọng trong hiện tại và tương lai của đời sống thánh hiến. Cần trân trọng giữ hài hòa một chuyển tiếp truyền thống giữa các thế hệ như cha ông chúng ta thường nói “khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già hay bảy mươi học bảy mươi mốt” và ĐTC lại bảo rằng nếu không có người già thì không có ký ức và kinh nghiệm khôn ngoan, còn nếu thiếu người trẻ thì thiếu sức sống đầy hy vọng hướng về tương lai. Nhiều người trong chúng ta rất dễ quên điều đó lắm, để rồi bị mất cân bằng và thiếu tính liên tục giữa cũ và mới!

Thật cảm động khi nhìn thấy hình ảnh và tấm gương mối liên hệ của ĐTC Phanxicô và ĐGH hưu trí Biển Đức XVI. Chính ĐTC Phanxicô chia sẻ: “Chúng tôi gặp gỡ nhau luôn. Trước khi tôi lên đường đi Hàn quốc, tôi đã đến thăm ngài. Hai tuần trước đó, ngài đã gửi cho tôi một bản văn đặc biệt và hỏi ý kiến của tôi. Chúng tôi vốn liên hệ bình thường với nhau… Mối liên hệ của chúng tôi thực sự là mối liên hệ anh em. Tôi cũng đã nói rằng tôi cảm thấy như thể tôi có một người ông trong nhà bởi đức khôn ngoan của ngài. Ngài là một con người khôn ngoan, cảm nhận đáng tôi nghe ngài. Và ngài phấn khích tôi khi cần thiết nữa”^[19].

Trong bối cảnh hướng về tương lai này, ĐTC Phanxicô cũng đã thông báo quyết định duyệt lại qui luật về tương quan giữa các Dòng Tu và Giám Mục địa phương để thăng tiến sự quí chuộng hơn đối với đoàn sủng của mỗi Dòng. Ngài nói: “Văn kiện “Liên hệ hỗ tương”^[20] hồi đó là hữu ích, nhưng nay đã lỗi thời rồi… Do kinh nghiệm, tôi biết những vấn đề có thể nảy sinh giữa một Giám Mục và các cộng đồng dòng tu… Tôi cũng biết rằng các Giám Mục không luôn luôn biết rõ những đoàn sủng và công việc của các tu sĩ… Cần phải duy trì sự đối thoại giữa Giám Mục và các tu sĩ, để các Giám Mục đừng coi các tu sĩ như những dụng cụ hữu ích chỉ vì thiếu hiểu biết về các đoàn sủng của các tu sĩ”^[21]. Với các linh mục triều thì tình trạng thiếu hiểu biết và cảm thông lắm khi còn đáng lo ngại hơn nữa, như nhiều chị em đã nếm trải khi làm mục vụ giáo xứ. Điều đáng mừng là Đức Cha Tổng Thư Ký Bộ Tu sĩ cho biết theo chỉ thị của ĐTC, sự cộng tác chặt chẽ và khẩn thiết giữa Bộ Tu sĩ và Bộ Giám Mục đang có những bước tiến đầu tiên trong việc xét lại văn kiện Các mối liên hệ hỗ tương giữa Giám Mục và các Tu Sĩ.

            Ngoài ra, ĐTC Phanxicô mở ra tầm nhìn tương lai còn triển vọng hơn nữa khi Ngài nói: “Cha hài lòng vì biết rằng các Tu sĩ trẻ của các Hội Dòng khác nhau sẽ có nhiều dịp gặp nhau. Chớ gì cuộc gặp gỡ này trở nên thường xuyên để hiệp thông, nâng đỡ lẫn nhau và hiệp nhất với nhau”. Qủa thật các cuộc gặp gỡ như thế giúp tu sĩ các Dòng khác nhau trở nên hòa đồng, thân thiện và cộng tác với nhau dễ dàng hơn trong các công việc chung của Giáo phận và Giáo Hội. Phẩm chất của các tu sĩ cũng được nâng cao và thăng tiến hơn, nhờ vừa học được cái hay cái tốt của người vừa nỗ lực rèn luyện phát huy cái hay cái tốt và thanh danh của Dòng mình.

            Tuy nhiên để đạt tới điều đó, các thành phần trẻ của Hội Dòng (Thanh Tuyển, Nhà Thử, Nhà Tập) cần được huấn luyện chiều sâu của những nét độc đáo riêng biệt, cũng như thực hành đặc sủng và linh đạo của Dòng, hầu được đâm rễ sâu vững chắc vào đặc sủng và linh đạo của Dòng, vốn là những yếu tố làm nên căn tính cá biệt người tu sĩ của mỗi Hội Dòng, khiến họ càng gắn bó vững chắc với Dòng. Công việc này là bổn phận và trách nhiệm của mỗi Dòng, đặc biệt là của các Bề trên và những người phụ trách việc đào tạo ở trong Dòng. Người khác có thể dạy chuyên môn hơn và hay hơn, nhưng vẫn là chung chung của đời sống thánh hiến thôi, cách dạy bằng chính gương sống, bối cảnh và bầu khí của Dòng sẽ tác động mạnh và tích cực cho các thành viên của mình. Các ứng sinh và những thành phần còn non trẻ của Dòng có quyền đòi hỏi và chờ đợi, không những được học về đặc sủng và linh đạo của Dòng, mà còn được thấy gương sáng thúc đẩy từ các thành viên lớn tuổi khác trong việc thực hành sống đặc sủng và linh đạo của Dòng. Hy vọng chúng ta luôn quan tâm tầm quan trọng đó.

B. Năm Mong Đợi của Năm Đời Sống Thánh Hiến

1. Luôn luôn thỂ hiỆn đưỢc niỀm vui

Trong lời mở đầu Tông Thư, ĐTC đã nhấn mạnh tới niềm vui: “Chúng ta cùng nhau tạ ơn Chúa Cha đã đổ tràn đầy con tim chúng ta Thánh Thần của Ngài, Đấng ban cho chúng ta niềm vui”. Phải, “ở đâu có các Tu Sĩ thì ở đó phải có niềm vui”, vì cảm nghiệm được Thiên Chúa làm đầy con tim mình khiến mình hạnh phúc khi sống tình huynh đệ cộng đoàn, và điều đó nuôi dưỡng niềm vui của tu sĩ. Việc dấn thân phục vụ Giáo Hội, các gia đình, các người trẻ, các người già, các người nghèo cũng đem lại niềm vui cho tu sĩ. ĐTC mong đợi chúng ta đừng tỏ ra cho nhau khuôn mặt buồn sầu, không hài lòng, không thỏa mãn, dù chúng ta cũng có các khó khăn, những đêm tối tinh thần, những thất vọng, những bệnh tật, tuổi già sức yếu. Nếu trong hoàn cảnh này mà chúng ta học nhận ra được nơi bản thân mình và anh chị em chân dung của Chúa Kitô, Đấng vì yêu thương chúng ta mà không từ chối thập giá, thì chúng ta sẽ cảm nghiệm được niềm vui và niềm vui của chúng ta sẽ trọn vẹn.

Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng trích lại lời ĐGH Biển Đức XVI “Hội Thánh phát triển không phải bằng việc chiêu dụ, nhưng bằng sức thu hút”^[22]. Đúng vậy, chính niềm vui và hạnh phúc của chúng ta sẽ lôi kéo các thanh thiếu niên nam nữ và làm cho đời sống thánh hiến được tăng triển, chứ không phải bằng những kế hoạch tranh đua tìm kiếm cổ vũ ơn gọi. Chúng ta nhớ lời nhận xét của lương dân về cộng đoàn tín hữu đầu tiên “xem kìa, họ thương yêu nhau là dường nào”, nhờ đó lương dân gia nhập Đạo làm Giáo Hội phát triển. Cũng thế, công việc tông đồ của chúng ta chỉ hữu hiệu nhờ đời sống tỏa chiếu niềm vui và hạnh phúc của chúng ta khi sống Phúc Âm và đi theo Chúa Giêsu, chứ không phải do các phương tiện mạnh mẽ và hiệu năng. Giá trị của Giáo Hội tự nền tảng là do sống Phúc Âm và làm chứng tá cho đức tin, thực sự là muối đất và ánh sáng trần gian. Giáo Hội được kêu gọi làm cho men Nước Chúa hiện diện trong xã hội, và Giáo Hội thực hiện được điều đó bằng chứng tá tình huynh đệ, sự liên đới và chia sẻ^[23].

 ĐTC Phanxicô đã liên hệ sự vui vẻ và sự thánh thiện: “Chúng ta chưa bao giờ nghe nói có một ông thánh buồn hay một bà thánh có bộ mặt đưa đám ma!  Tín hữu Kitô là người có tâm hồn chất chứa bình an vì họ biết để niềm vui của họ vào Chúa khi đi qua những lúc khó khăn trong cuộc đời. Có đức tin không có nghĩa là không gặp khó khăn, nhưng có đức tin là có sức mạnh để vượt lên khó khăn, biết rằng chúng ta không một mình trước các khó khăn này. Và đó là bình an của Chúa cho các con của Người”^[24].

 Đối với tu sĩ chúng ta, những con người đi tìm chính Chúa hơn là công việc của Chúa, thì niềm vui vừa là một khả thể vừa là một đòi hỏi cho sứ mệnh chứng tá. Quả thế, việc dấn thân vì chính Chúa giúp chúng ta nhận biết Chúa là tuyệt đối và có qui chiếu tối hậu nơi Ngài, đến đỗi ngay cả giữa những cơn thử thách lớn lao và ngờ vực của đêm tối đức tin, chúng ta cũng cảm nhận được Chúa Là Tất Cả. Xác tín này cổ vũ dấn thân sống bền đỗ đời sống và sứ vụ ơn gọi trong mọi hoàn cảnh cuộc đời. Nó đem lại bình an và kích hoạt sức mạnh cần thiết để chúng ta sống vui tươi cuộc đời ơn gọi của mình, như ĐTC Phanxicô mong muốn các nữ tu phải thể hiện niềm vui và một diện mạo nhân bản xuất phát từ việc nhận biết Chúa Giêsu: “Khi chị em bước vào cuộc hành trình suy niệm về Chúa Giêsu Kitô, cầu nguyện và sám hối với Ngài, lòng nhân bản của chị em phát triển. Làm thế nào để một nữ tu thể hiện lòng nhân bản của mình? Thông qua niềm vui, và ngày càng hân hoan hơn nữa! Tôi thật buồn khi nhìn thấy các nữ tu với khuôn mặt buồn rười rượi. Họ có thể mỉm cười, nhưng đó là một nụ cười giả tạo như những nụ cười của một tiếp viên hàng không. Không! Chị em hãy cho thấy nụ cười hân hoan đến từ niềm vui nội tâm nhé?”^[25].

 Quả thế, một con tim đầy Thiên Chúa là một con tim hạnh phúc, chiếu tỏa và làm lan rộng niềm vui cho tất cả những người quanh mình, người ta sẽ nhận thấy ngay điều đó. Chính niềm vui ngời lên trong nụ cười và ánh mắt này biểu lộ việc chúng ta sống cao độ ba lời khấn Dòng của chúng ta, như ĐTC Phanxicô nhắc nhở: “Đức khiết tịnh, nghèo khó, vâng lời trở thành một chứng tá vui vẻ của tình yêu Thiên Chúa trong cách chúng ta bám trụ vững vàng trên tảng đá của lòng thương xót… Chỉ khi nào chứng tá của chúng ta vui vẻ thì chúng ta mới lôi cuốn được giáo dân đến với Chúa Kitô; niềm vui này là ơn phúc được nuôi dưỡng bằng đời sống cầu nguyện, chiêm niệm Lời Chúa, cử hành các bí tích và sống đời sống huynh đệ cộng đoàn. Khi thiếu những chuyện này, thì lúc đó yếu đuối và khó khăn sẽ xuất hiện, làm đen tối niềm vui mà chúng ta đã từng biết một cách mật thiết ở buổi ban đầu con đường chúng ta đi”^[26].

2. SỐng tính ngôn sỨ đỂ đánh thỨc thẾ giỚi

Tính cách tận căn của Phúc Âm là đòi hỏi cho tất cả mọi người. Nhưng điều làm nên đặc tính của người thánh hiến là đặc tính ngôn sứ, như Chúa Giêsu đã sống trên trái đất này^[27]. Vị ngôn sứ nhận từ Thiên Chúa khả năng thấu hiểu và giải thích các biến cố lịch sử: như người tuần canh trong đêm tối biết lúc hừng đông xuất hiện^[28]. Ngôn sứ hiểu biết Thiên Chúa cũng như hiểu biết anh chị em mình, có khả năng phân định và tố cáo các sự dữ cùng các bất công, nhưng không phải trả lời cho ai khác ngoài Thiên Chúa; ngôn sứ sống tự do, vì chỉ quan tâm cái thuộc về Thiên Chúa, chứ không phải tư lợi nào khác. Ngôn sứ thường đứng về phía người nghèo, người cô thân cô thế, vì biết rằng Thiên Chúa đứng về phía mình.

Sứ vụ ngôn sứ bao gồm hai khía cạnh: Loan báo và sống tình yêu nồng cháy của Chúa Giêsu đối với Thiên Chúa, Nước Chúa, và dân chúng; đồng thời tố cáo thói giả hình, bất công, áp bức,… dù phải trả giá đắt của thập giá và cái chết. Tuy sứ vụ ngôn sứ là một nhiệm vụ khó khăn và nguy hiểm, vì phải đóng vai chỉnh sửa ở trong Giáo Hội cũng như ở ngoài Xã Hội, khi có quá nhiều áp bức bất công về xã hội, chính trị, kinh tế và tôn giáo cực đoan, nhưng trong mọi tình huống, đều phải theo nguyên tắc của thánh Phêrô: “Các ông nghĩ thế nào cho phải lẽ trước mặt Chúa, vâng lời các ông hay là vâng lời Chúa? Chúng tôi vâng lời Thiên Chúa hơn là vâng lời con người”^[29].

 Thật lắm khi chúng ta cảm thấy bị cám dỗ muốn bỏ trốn và thoái thác trách nhiệm như ngôn sứ Êlia và Giôna, vì thấy quá nặng nề, mệt mỏi, chán nản. Nhưng hãy biết rằng chúng ta không cô đơn, vì Chúa vẫn trấn an chúng ta như đã trấn an ông Giêrêmia: “Đừng sợ, Ta ở với con để che chở con”^[30]. Chính trong tinh thần ấy mà ĐTC Phanxicô đã nói: “Hãy đánh thức thế giới! Hãy trở nên những chứng tá của một lối cư xử, một lối hành động, một lối sống khác! Sống một lối sống khác biệt là điều có thể trong thế giới này. Chúng ta đang nói dưới viễn tượng cánh chung về các giá trị của Nước Trời đã nhập thể tại đây, trong thế giới này. Vấn đề ở đây là từ bỏ mọi sự mà bước theo thầy Giêsu bằng một cách thức đặc biệt, cách thức ngôn sứ. Đó chính là lời chứng mà tôi mong đợi nơi anh chị em. Các Tu sĩ cần trở thành những người nam và nữ có thể đánh thức thế giới”^[31].

 Vì thế, chúng ta đừng dừng lại ở ranh giới phàm trần, mà phải biết tạo ra “các nơi chốn khác”, ở đó người ta sống lý luận của Phúc Âm, của ơn tận hiến, của tình huynh đệ, của việc đón nhận các khác biệt, của tình yêu hỗ tương. Chúng ta phải làm cho những nơi mình đang sống và làm việc, cũng như những nơi mà đức ái và tính sáng tạo của đặc sủng làm nảy sinh, trở thành men bột Phúc Âm cho xã hội, có thể nói lên sự thật và quyền năng của lời Chúa. ĐTC coi sứ vụ ngôn sứ của Nước Trời là điều ưu tiên trong đời sống thánh hiến, nhưng phải là ngôn sứ thực sự, không được giả hình giả bộ. Ma quỉ sẽ cố gắng cám dỗ chúng ta tỏ ra giống ngôn sứ, chỉ đóng vai ngôn sứ mà thôi. Không, các tu sĩ phải là những người thắp sáng con đường đi vào tương lai. Nhưng có một điều quan trọng khác mà ĐTC nhắc chúng ta trong Sứ điệp Mùa Chay 2015 là chúng ta đừng nghĩ chúng ta là ngôn sứ đi đánh thức thế giới, hay đánh thức người khác, mà chúng ta còn cần thức tỉnh lương tâm chúng ta, khi nghe lại lời các ngôn sứ nữa, như Ca Dao Việt Nam thường nhắc “Nói người hãy nghĩ đến ta, thử sờ lên gáy xem xa hay gần”.

 Kính thưa Anh Chị Em,

Vì thời gian không cho phép, tôi xin dừng lại ở đây. Anh Chị Em có thể đọc các bài tiếp theo của tôi đăng trên blog www.cvlctt.net của tôi và hai trang mạng Xuanbichvietnam.net, conggiaovietnam.net, rồi một số trang mạng khác cũng có chia sẻ về trang của họ. Anh Chị Em cũng có thể vào Google đánh tên của tôi Micae-Phaolô Trần Minh Huy và bấm tìm kiếm, Google sẽ cho các đường dẫn đến các bài viết và sách vở của tôi. Xin chân thành cám ơn Anh Chị Em.

Và cũng nhân đây, xin cho phép tôi được mừng trước Năm Mới, Tuổi Mới các Bề Trên và tất cả Anh Chị Em. Xin Chúa ban cho chúng ta nhiều ơn mới. Cùng với ĐTC Phanxicô, chúng ta ký thác cuộc sống và sứ vụ chúng ta cho Đức Mẹ. Xin Chúa Thánh Thần tiếp tục cho đến kiện toàn viên mãn những gì Ngài đã thương khởi sự với chúng ta, cho chúng ta và qua chúng ta. Amen.

 Micae-Phaolô Trần Minh Huy, PSS