Ba thông điệp trong tám năm Giáo hoàng : hai trong số đó về nhân đức đối thần, thông điệp thứ ba về học thuyết xã hội. Trong khuôn khổ này, huấn quyền của Đức Bênêđíctô XVI đã nêu bật điều chính yếu và đồng thời chiều sâu.

Ngày 21/9/2000, tại Nhà hát Quirino , ĐHY Josef Ratzinger, Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI tương lai, đã tranh luận với Paolo Flores d’Arcais, triết gia duy lý và là giám đốc tạp chí « MicroMega ». Đề tài : Đức tin có tương thích với lý trí không ?

Đức Bênêđictô XVI sẽ không để lại hình ảnh về một Giáo Hoàng xã hội. Tuy nhiên, ta sẽ giữ lại những lập trường của ngài về môi trường sinh thái hay tài chính thế giới. Và, nhất là, Thông điệp « Caritas in veritate », qua đó ngài để lại dấu ấn thần học cho tư tưởng xã hội của Giáo Hội.

Trong suốt triều đại Giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha đã rộng rãi đề cập các chủ đề liên quan đến học thuyết xã hội của Giáo Hội. Với thông điệp Caritas in veritate, năm 2009, ngài đã đề nghị một suy tư thần học mới mẻ, biến đức ái thành một khái niệm trung tâm.

Trong sứ điệp video gởi cho các tham dự viên của cuộc Gặp gỡ giới trẻ thế giới do tổ chức « Scholas Occurentes » tài trợ, diễn ra ở Buenos Aires, Argentina, từ ngày 29/10 đến 1/11/2018, Đức Phanxicô đã đưa ra một giáo huấn về sự gắn bó với « căn tính », với « sự thuộc về » (tư cách thành viên), với « gốc rễ »…như là điều kiện của « sự tăng trưởng » và mở ra cho tha nhân, cho sự khác biệt, và như là điều kiện của « cuộc gặp gỡ », của « sự đối thoại » đích thực và của hòa bình.

Tại Vương cung thánh đường thánh Phêrô, nơi ngài chủ tế Thánh lễ Đêm Giáng Sinh 2022, trong bài giảng của mình, Đức Phanxicô đã khuyến khích các tín hữu « đừng để trôi qua lễ Giáng Sinh này mà không làm điều gì đó tốt lành ». Ngài khẳng định : « Chúng ta biết nhiều thứ về lễ Giáng Sinh, nhưng chúng ta quên đi ý nghĩa của nó ». Vì “vào lễ Giáng Sinh, Thiên Chúa là người nghèo” và “không có người nghèo, thì đó không phải là lễ Giáng Sinh thực sự”.

Trong sứ điệp Phép lành Giáng Sinh cho thành Rôma và toàn thế giới, Đức Phanxicô đã yêu cầu chấm dứt « ngay lập tức » cuộc chiến tranh ở Ucraina. Ngài thất vọng vì « thật không may, người ta thích nghe những lý luận khác do những lôgíc của thế gian thúc đẩy ».

Hôm 16/12/2022, Tòa Thánh đã công bố Sứ điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô cho Ngày thế giới hòa bình lần thứ 56, được cử hành vào ngày 1/1/2023. Đức Thánh Cha đề cập đến đại dịch Covid-19 và cuộc chiến ở Ucraina, một cuộc chiến « do chọn lựa tội lỗi của con người », hai cuộc khủng hoảng lớn làm cho nhân loại phải tự vấn và phải vượt qua. Đối với ngài, chỉ tình huynh đệ và lòng trắc ẩn, được thúc đẩy bởi tình yêu thương của Thiên Chúa, mới có thể giúp nhân loại vạch ra những nẻo đường hòa bình.

Trong bài diễn văn nói với các bạn trẻ của phong trào Công giáo Tiến hành Ý, được tiếp kiến hôm 15/12/2022, Đức Phanxicô đã khích lệ họ truyền giáo, gặp gỡ và tin tưởng vào Chúa Kitô. « Chúng ta không được sợ hãi khi xuống thực địa, nhập  cuộc », Đức Thánh Cha nhấn mạnh và đồng thời kêu gọi đến thực tại hơn là ảo.

Trong một thông cáo ngày 13/12/2022, ĐHY Marc Ouellet, Tổng trưởng Bộ Giám mục, thông báo kiện vì tội vu khống, tuyên bố phản đối những cáo buộc « vô căn cứ » về hành vi tấn công tình dục chống lại ngài vào ngày 16/8/2022.

Hôm 8/12/2022, ngày lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, Đức Phanxicô đã đến quảng trường Tây Ban Nha để tôn kính Đức Maria như truyền thống mọi năm. Trong lời cầu nguyện đầy xúc động, ngài đặc biệt cầu xin ơn bình an cho Ucraina đang bị chiến tranh xâu xé.

Trong cuộc phỏng vấn dành cho « America Magazine », Đức Phanxicô đã đề cập đến các chủ đề khác nhau : phá thai, lạm dụng tính dục, vai trò của nữ giới trong Giáo hội hay sự thỏa thuận giữa Tòa Thánh và Trung quốc. Gợi lên cuộc chiến tranh ở Ucraina, Đức Thánh Cha đảm bảo rằng « Tòa Thánh sẵn sàng làm trung gian cho hòa bình ».

Trong cuộc phỏng vấn dành cho « America Magazine », Đức Phanxicô đã đề cập đến các chủ đề khác nhau : phá thai, lạm dụng tính dục, vai trò của nữ giới trong Giáo hội hay sự thỏa thuận giữa Tòa Thánh và Trung quốc. Gợi lên cuộc chiến tranh ở Ucraina, Đức Thánh Cha đảm bảo rằng « Tòa Thánh sẵn sàng làm trung gian cho hòa bình ».

Hôm 24/11/2022, Đức Phanxicô đã gởi thư cho người dân Ucraina, để an ủi và khích lệ họ trước sự dã man mà quân xâm lược Nga gây ra cho đất nước này. Ngài cho thấy nỗi đau đớn của họ là nỗi đau đớn của ngài và bày tỏ « sự gần gũi …, trong tâm hồn và trong lời cầu nguyện, với sự quan tâm nhân đạo, để anh chị em cảm thấy được đồng hành, để anh chị em không quen với chiến tranh, để anh chị em không bị bỏ rơi một mình hôm nay và nhất là mai ngày, khi cám dỗ có thể đến là quên đi nỗi đau khổ của anh chị em ».

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha:

Anh  chị em thân mến,

Lấy lại loạt bài giáo lý về chủ đề phân định, hôm nay chúng ta bàn về sự phiền muộn, một tình trạng tinh thần có thể là một cơ hội tăng trưởng. Không có sự bất mãn, sự buồn phiền bổ ích, một khả năng lành mạnh sống trong cô tịch, thì sẽ có nguy cơ ở lại trên bề mặt và mất đi sự tiếp xúc với trung tâm của cuộc sống. Sự phiền muộn gây nên một “sự rung động của tâm hồn”, thúc đẩy sự tỉnh thức và lòng khiêm tốn và bảo vệ chúng ta khỏi cơn gió của sự thay đổi thất thường.

Cử hành Ngày Thế giới người nghèo lần thứ VI hôm Chúa Nhật 13/11, Đức Phanxicô đã kêu gọi « đừng để mình bị mê hoặc bởi tiếng còi của chủ nghĩa dân túy ». Lo lắng về « nỗi sợ hãi » và « chủ nghĩa chủ bại », ngài khích lệ « đừng chạy trốn để bảo vệ mình khỏi lịch sử, nhưng mang lại cho lịch sử một khuôn mặt khác ».

Gặp gỡ các nhân viên và các tham dự viên khóa họp khoáng đại của Bộ Truyền thông, Đức Phanxicô đã đưa ra những chìa khóa cho một sự truyền thông tốt : nó phải làm cho tính đa dạng các quan điểm được khả thi, tìm cách bảo vệ sự hiệp nhất và sự thật, chống lại sự vu khống, bạo lực bằng lời nói, chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa chính thống quá khích.

« Ước gì Ngày Thế giới người nghèo lần thứ VI này trở nên cơ hội ân sủng để kiểm điểm lương tâm cá nhân và cộng đồng và là cơ hội để chúng ta tự hỏi liệu sự nghèo khó của Chúa Giêsu Kitô là nguời bạn đời trung thành của chúng ta hay không ». Đức Phanxicô mời gọi các Kitô hữu như thế khi kết thúc sứ điệp Ngày Thế giới người nghèo lần thứ VI, diễn ra vào ngày 13/11/2022.

Đức cha Olivier Leborgne, phó chủ tịch HĐGM Pháp, đã cho biết cảm nghĩ của mình liên quan đến các vụ lạm dụng do một số Giám mục phạm phải khi còn là linh mục, và nêu chi tiết các biện pháp được thông qua trong đại hội khoáng đại của HĐGM Pháp.

Hôm 7/11/2022, Đức Phanxicô đã tiếp kiến cộng đoàn các tu sĩ dòng thánh Claret, nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập viện thần học của mình. Ngài mời họ đừng để mình bị cám dỗ bởi « tinh thần bại trận », nhưng bước theo Chúa Thánh Thần, sống sự hiệp thông và thực hành đức ái đối với người nghèo và tình liên đới, tình huynh đệ không biên giới và sứ mạng đi ra luôn mãi.