Đức Thánh Cha Phanxicô đã gặp gỡ các Giám mục, Linh mục, Phó tế, Tu sĩ nam nữ và chủng sinh của Nam Sudan tại nhà thờ Chánh tòa Thánh Têrêsa, ở Juba, hôm 4/1/2023. Ngài khuyến khích họ trở nên ngoan ngoãn trong bàn tay Thiên Chúa và chuyển cầu cho dân chúng, mời gọi họ « lên tiếng chống lại bất công ».

Trong ngày đầu tiên của chuyến tông du Nam Sudan, ngày 3/2/2023, Đức Phanxicô đã mạnh mẽ thúc giục các nhà lãnh đạo của đất nước thi hành các thỏa thuận hòa bình, trong một bài phát biểu mà ngài không che giấu sự sốt ruột.

Kết thúc chặng Congo của chuyến tông du châu Phi của mình, hôm 3/2/2023, Đức Thánh Cha Phanxicô đã yêu cầu các Giám mục Congo đừng giới hạn hành động của họ vào việc dấn thân chính trị.

Trong một thánh lễ khổng lồ được cử hành hôm 1/2/2023, Đức Phanxicô đã tha thiết cầu xin cho hòa bình, trong một đất nước bị bạo lực xâu xé. Trước mặt ngài, bóng ma chiến tranh dường như hiện hữu trong tâm trí của hàng triệu người đến tham dự thánh lễ.

Vào ngày đầu tiên của chuyến tông du Châu Phi, 31/1/2023, Đức Phanxicô đã kêu gọi các nhà lãnh đạo Congo về trách nhiệm, khước từ đề cập cách minh nhiên vai trò của Rwanda trong tình trạng bất ổn đang diễn ra ở phía đông của đất nước.

Một đoạn trong cuộc phỏng vấn của Đức Phanxicô với hãng thông tấn Associated Press, được công bố hôm 25/1/2023, đã tạo ra sự lẫn lộn. Trong một lá thư gởi cho trang web Outreach của Mỹ, hôm 27/1, ngài đã làm rõ lời nói của ngài và lặp lại rằng cần phải xóa bỏ những luật lệ hình sự hóa đồng tính luyến ái.

Tái khám phá ý nghĩa và giá trị của hôn nhân : đó là mục tiêu chính của bài phát biểu của Đức Phanxicô hôm 27/1/2023 cho các thỉnh giả của Tòa Thượng thẩm Rôma, tòa án này của Tòa Thánh đặc biệt quy định về các đơn xin hủy bỏ hôn nhân. Đức Thánh Cha cho rằng cuộc khủng hoảng đang tác động đến rất nhiều gia đình đến từ sự thiếu hiểu biết thực tế, cá nhân và tập thể, về hôn nhân là gì.

 « Đồng tính luyến ái không phải là một tội ác », Đức Thánh Cha Phanxicô đã tuyên bố như thế trong cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Associated Press được phát sóng vào ngày 25/1/2023. « Đó là một tội, đồng ý, nhưng chúng ta hãy phân biệt rõ giữa hai điều này ». Và ngài nói tiếp : « Thiếu bác ái với người thân cận cũng là một tội ».

« Chúng ta có thể tưởng tượng Chúa phải đau đớn thế nào khi chứng kiến các cuộc chiến tranh và hành động bạo lực do những người tự xưng là Kitô hữu thực hiện ». Hôm 25/1/2023 tại Vương cung thánh đường thánh Phaolô Ngoại Thành, Đức Phanxicô đã tố giác những ai cảm thấy « được đức tin của họ cho phép ủng hộ các hình thức khác nhau của chủ nghĩa dân tộc đần độn và bạo lực » trong buổi đọc Kinh Chiều kết thúc Tuần cầu nguyện cho sự hiệp nhất Kitô hữu. Ngài kêu gọi các Kitô hữu hoán cải để bước đi hướng đến sự hiệp nhất.

Trong cuộc sống hằng ngày, làm thế nào thực hiện chọn lựa tốt và đưa ra quyết định đúng đắn ? Với tư cách là tu sĩ dòng Tên, Đức Thánh Cha Phanxicô trả lời bằng cách kín múc trong kho tàng của linh đạo Inhaxiô. Ngài đưa ra 10 chìa khóa để giúp phân định.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật Lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa, 8/1/2023, Đức Phanxicô cảnh giác chúng ta thường “có một ý tưởng hạn chế về công lý” và đồng thời mời gọi  thực thi công lý theo cách của Chúa Giêsu với lòng thương xót và chia sẻ những vết thương và sự yếu đuối của người khác, chứ không phải xét đoán và kết án hay chia rẽ người ta thành tốt và xấu.

Hôm 6/1/2023, Đức Phanxicô đã chủ tế trọng thể Lễ Hiển Linh. Trong bài giảng của mình, khởi từ kinh nghiệm của các Nhà Chiêm tinh, ngài đã chỉ ra ba nơi « mà Chúa Kitô muốn được tìm kiếm, và mời gọi các tín hữu đến đó : nỗi khắc khoải tự vấn, rủi ro của cuộc hành trình và sự ngỡ ngàng thán phục tôn thờ.

Tóm tắt bài giáo lý:

Anh chị em thân mến,

Tôi muốn bày tỏ lòng kính trọng đối với Đức Giáo hoàng Bênêđíctô XVI, một bậc thầy tuyệt vời về dạy giáo lý. Xin cho giáo huấn của ngài giúp chúng ta tái khám phá nơi Chúa Kitô niềm vui tin tưởng và niềm hy vọng được sống.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã chủ sự thánh lễ trọng thể Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, hôm 1/1/2023. Trong bài giảng, với niềm xác tín « Thiên Chúa có một người Mẹ », ngài đã khích lệ khởi đầu năm mới dưới cái nhìn của Mẹ Thiên Chúa và đồng thời mời gọi các tín hữu hướng về Đức Maria để giữ vững niềm hy vọng, và bắt chước những người chăn chiên ra đi và gặp gỡ tha nhân.

Nhân Ngày thế giới phòng chống bệnh Sida (1/12) vừa qua, chúng tôi đăng lại bài viết sau đây, được viết trong giai đoạn “dầu sôi lửa bỏng”, tranh cãi xung quanh lời phát biểu của Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI, khi ngài tông du đến Camerun (16/03/2009). Bài viết này cũng góp phần làm sáng tỏ thái độ và lập trường của Giáo hội Công giáo trong cuộc chiến đấu phòng chống bệnh Sida, và vào thời điểm đó chúng tôi muốn giúp độc giả Việt Nam hiểu đúng về lời phát biểu của ngài khi có quá nhiều sự bóp méo và hiểu sai trên các phương tiện truyền thông.

« Nếu chúng ta muốn xây dựng lại hy vọng, thì chúng ta cần từ bỏ ngôn ngữ, những hành động và chọn lựa do tính ích kỷ khởi xướng và học biết ngôn ngữ yêu thương, vốn là ngôn ngữ chăm sóc ». Đức Phanxicô nhắc nhở như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin ngày lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa, 1/1/2023, và đồng thời nhấn mạnh « chăm sóc là một ngôn ngữ mới chống lại những ngôn ngữ của tính ích kỷ ». Ngài mời gọi : « Cử hành Ngày Thế giới Hòa bình hôm nay, chúng ta hãy ý thức lại trách nhiệm đã được giao phó cho chúng ta để xây dựng tương lai ».

Ba thông điệp trong tám năm Giáo hoàng : hai trong số đó về nhân đức đối thần, thông điệp thứ ba về học thuyết xã hội. Trong khuôn khổ này, huấn quyền của Đức Bênêđíctô XVI đã nêu bật điều chính yếu và đồng thời chiều sâu.

Trong sứ điệp video gởi cho các tham dự viên của cuộc Gặp gỡ giới trẻ thế giới do tổ chức « Scholas Occurentes » tài trợ, diễn ra ở Buenos Aires, Argentina, từ ngày 29/10 đến 1/11/2018, Đức Phanxicô đã đưa ra một giáo huấn về sự gắn bó với « căn tính », với « sự thuộc về » (tư cách thành viên), với « gốc rễ »…như là điều kiện của « sự tăng trưởng » và mở ra cho tha nhân, cho sự khác biệt, và như là điều kiện của « cuộc gặp gỡ », của « sự đối thoại » đích thực và của hòa bình.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm 26/12/2022, Đức Phanxicô đã nói với các tín hữu về thánh Têphanô, vị tuẫn đạo đầu tiên của Giáo hội, người nêu gương cho chúng ta qua “lòng bác ái đối với anh chị em chúng ta, qua sự trung thành với Lời Chúa, và sự tha thứ”. Chứng tá của ngài cho thấy rằng “Lễ Giáng Sinh không phải là câu chuyện cổ tích”.

Tại Vương cung thánh đường thánh Phêrô, nơi ngài chủ tế Thánh lễ Đêm Giáng Sinh 2022, trong bài giảng của mình, Đức Phanxicô đã khuyến khích các tín hữu « đừng để trôi qua lễ Giáng Sinh này mà không làm điều gì đó tốt lành ». Ngài khẳng định : « Chúng ta biết nhiều thứ về lễ Giáng Sinh, nhưng chúng ta quên đi ý nghĩa của nó ». Vì “vào lễ Giáng Sinh, Thiên Chúa là người nghèo” và “không có người nghèo, thì đó không phải là lễ Giáng Sinh thực sự”.