BÀI GIẢNG THÁNH LỄ AN TÁNG ĐỨC CỐ GIÁO HOÀNG PHANXICÔ : «LÒNG THƯƠNG XÓT VÀ NIỀM VUI CỦA TIN MỪNG LÀ HAI TỪ KHÓA CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ»

Trong Thánh lễ an táng của Đức Phanxicô, ngày 26/4/2025, trước sự hiện diện của 220 Hồng y, 750 Giám mục, 4000 linh mục và khoảng 250.000 tín hữu, ĐHY Giovanni Battista Re, chủ tế Thánh lễ, đã vạch lại những nét nổi bật trong cuộc đời của Đức Thánh Cha Phanxicô. Đặc biệt, ngài nhấn mạnh rằng « Lòng thương xót và niềm vui của Tin Mừng là hai từ khóa của Đức Giáo hoàng Phanxicô ». Và « việc quyết định lấy tông hiệu Phanxicô » được coi là « sự lựa chọn một chương trình và phong cách mà ngài muốn dựa triều đại giáo hoàng của mình vào đó, tìm kiếm nguồn cảm hứng từ tinh thần của thánh Phanxicô thành Assidi ».

Dưới đây là toàn văn bài giảng của Đức Thánh Cha :

Tại Quảng trường Thánh Phêrô uy nghiêm này, nơi Đức Giáo hoàng Phanxicô đã cử hành Thánh Thể nhiều lần và chủ trì các cuộc gặp gỡ lớn trong suốt 12 năm qua, chúng ta quy tụ cầu nguyện quanh thi hài của ngài, lòng buồn bã, nhưng được nâng đỡ bởi những xác tín trong đức tin, vốn bảo đảm với chúng ta rằng cuộc sống của con người không kết thúc trong ngôi mộ, nhưng trong nhà Cha, trong một cuộc sống hạnh phúc không bao giờ biết đến sự suy tàn.

Thay mặt Hồng y đoàn, tôi thân ái cảm ơn mỗi người trong quý vị vì sự hiện diện của quý vị. Với niềm xúc động sâu xa, tôi xin gửi lời chào trân trọng và lời cảm ơn chân thành tới các nguyên thủ quốc gia, tời những người đứng đầu chính phủ và các phái đoàn chính thức đã đến từ nhiều đất nước để bày tỏ tình cảm, sự tôn kính và lòng kính trọng đối với Đức Giáo hoàng đã rời xa chúng ta.

Sự biểu lộ dạt dào tình cảm và tham dự, mà chúng ta đã chứng kiến ​​trong những ngày gần đây sau khi ngài từ giã cõi đời này để về cõi vĩnh hằng, cho chúng ta thấy triều đại giáo hoàng sâu sắc của Đức Giáo hoàng Phanxicô đã chạm đến tâm trí và trái tim mọi người đến mức nào.

Hình ảnh cuối cùng của ngài, vốn sẽ in sâu trong mắt và trái tim chúng ta, là hình ảnh của Chúa Nhật vừa qua, ngày lễ trọng Phục Sinh, khi Đức Giáo hoàng Phanxicô, bất chấp những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng của mình, vẫn muốn ban phép lành cho chúng ta từ ban công Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, rồi bước xuống quảng trường này để từ trên chiếc xe giáo hoàng mui trần chào đón toàn thể đám đông đã đến tham dự Thánh lễ Phục Sinh.

Qua lời cầu nguyện, giờ đây chúng ta muốn phó thác linh hồn Đức Giáo hoàng kính yêu cho Thiên Chúa, để Người ban cho ngài hạnh phúc vĩnh cửu trong chân trời sáng ngời và vinh quang của tình yêu bao la của Người.

Trang Tin Mừng, nơi tiếng nói của Chúa Kitô vang lên, chất vấn vị đứng đầu các Tông đồ, soi sáng và hướng dẫn chúng ta: “Phêrô, con có yêu mến Thầy hơn những người này không?” Và câu trả lời của Phêrô thì ngay lập tức và chân thành: “Thưa Thầy, Thầy biết mọi sự, Thầy biết con yêu mến Thầy.” Và Chúa Giêsu đã trao cho ngài sứ mạng lớn lao: “Hãy chăn dắt chiên của Thầy.” Đây sẽ là nhiệm vụ liên lỉ của Phêrô và những người kế nhiệm ngài, một sự phục vụ yêu thương theo gương Thầy và Chúa Giêsu Kitô, Đấng “không đến để được phục vụ, nhưng là để phục vụ và hiến dâng mạng sống làm giá chuộc muôn người” (Mc 10, 45).

Bất chấp sự mong manh cuối cùng và nỗi đau khổ của mình, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã chọn bước theo con đường cho đi cho đến ngày cuối cùng của cuộc đời trần thế. Ngài đã noi theo bước chân của Chúa mình, Mục Tử Nhân Lành, Đấng đã yêu thương đàn chiên đến độ hy sinh mạng sống vì đàn chiên. Và ngài đã làm như vậy với sức mạnh và sự thanh thản, gần gũi với đàn chiên của mình, Hội Thánh của Thiên Chúa, nhớ lại lời của Chúa Giêsu được thánh Phaolô Tông đồ trích dẫn: “Cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20, 35).

Khi Đức Hồng y Bergoglio được bầu vào ngày 13 tháng 3 năm 2013 bởi Mật nghị Hồng y để kế nhiệm Đức Giáo hoàng Bênêđíctô XVI, ngài đã có nhiều năm sống đời tu trì trong Dòng Tên và nhất là, ngài được làm phong phú thêm nhờ kinh nghiệm 21 năm mục vụ tại Tổng Giáo phận Buenos Aires, đầu tiên là với tư cách là Giám mục phụ tá, sau đó là Giám mục phó và cuối cùng, đặc biệt, với tư cách là là Tổng Giám mục.

Việc quyết định lấy tông hiệu Phanxicô ngay lập tức được coi là sự lựa chọn một chương trình và phong cách mà ngài muốn dựa triều đại giáo hoàng của mình vào đó, tìm kiếm nguồn cảm hứng từ tinh thần của thánh Phanxicô thành Assidi.

Ngài đã giữ được tính khí và cách thức dẫn dắt đàn chiên của mình, và ngay lập tức in dấu nhân cách mạnh mẽ của mình vào việc cai quản Giáo hội, thiết lập mối liên hệ trực tiếp với các cá nhân và dân chúng, mong muốn gần gũi với mọi người, đặc biệt quan tâm đến những người gặp khó khăn, tiêu hao chính mình mà không tính toán, đặc biệt là cho những người túng thiếu, bị loại trừ. Ngài là một Giáo hoàng giữa dân chúng, có trái tim rộng mở với tất cả mọi người. Ngài cũng là một Giáo hoàng chú ý đến những điều mới mẻ đang nổi lên trong xã hội và những gì Chúa Thánh Thần đang khơi dậy trong Giáo hội.

Với vốn từ vựng đặc trưng và ngôn ngữ giàu hình ảnh và ẩn dụ, ngài luôn tìm cách soi sáng các vấn đề của thời đại chúng ta bằng sự khôn ngoan của Tin Mừng, mang lại câu trả lời dưới ánh sáng đức tin và khuyến khích sống, với tư cách Kitô hữu, những thách thức và mâu thuẫn của những năm tháng thay đổi này, mà ngài thích gọi là “sự thay đổi thời đại”.

Ngài có tính tự nhiên tuyệt vời và cách xưng hô thân mật với mỗi người, ngay cả những người ở xa Giáo hội.

Đầy ấm áp tình người và rất nhạy cảm với những thảm kịch hiện tại, Đức Giáo hoàng Phanxicô thực sự chia sẻ những lo lắng, đau khổ và hy vọng trong thời đại toàn cầu hóa của chúng ta, và ra sức an ủi và khích lệ mọi người bằng một thông điệp có khả năng chạm đến trái tim mọi người một cách trực tiếp và tức thời.

Đặc sủng của ngài trong sự chào đón và lắng nghe, kết hợp với cách thức đồng cảm với sự nhạy cảm của thời đại, đã chạm đến các trái tim, tìm cách đánh thức năng lượng đạo đức và tâm linh.

Vị trí hàng đầu của việc loan báo Tin Mừng là kim chỉ nam cho triều đại giáo hoàng của ngài, lan truyền niềm vui của Tin Mừng với dấu ấn truyền giáo rõ ràng, đó là tựa đề của tông huấn đầu tiên của ngài, Evangelii gaudium. Một niềm vui tràn ngập trái tim của tất cả những ai phó thác vào Chúa với niềm tin tưởng và hy vọng.

Sợi dây chủ đạo trong sứ mạng của ngài cũng chính là niềm xác tín rằng Giáo hội là ngôi nhà cho tất cả mọi người, một ngôi nhà với những cánh cửa luôn rộng mở. Ngài thường sử dụng hình ảnh Giáo hội như một “bệnh viện dã chiến” sau một trận chiến khiến nhiều người bị thương; một Giáo hội mong muốn đảm nhận một cách cương quyết các vấn đề của con người và những nỗi đau khổ to lớn đang xâu xé thế giới đương đại; một Giáo hội có khả năng cúi xuống mọi người, vượt qua mọi niềm tin hay thân phận, để chữa lành vết thương của họ.

Những cử chỉ và lời kêu gọi của ngài dành cho người tỵ nạn và người di cư thì nhiều vô kể. Ngài vẫn luôn kiên trì làm việc vì người nghèo.

Điều đáng chú ý là chuyến tông du đầu tiên của Đức Giáo hoàng Phanxicô là chuyến tông du đến Lampedusa, một hòn đảo đã trở thành biểu tượng của thảm kịch di cư, với hàng nghìn người chết đuối trên biển. Tương tự như vậy, cũng có chuyến tông du đến Lesbos, với Đức Thượng phụ Đại kết và Tổng Giám mục của Athens, cũng như cử hành Thánh lễ tại biên giới giữa Mexico và Hoa Kỳ, nhân dịp ngài đến Mexico.

Trong số 47 chuyến tông du đầy nhiệt huyết của ngài, chuyến tông du đến Iraq vào năm 2021, bất chấp nguy hiểm đến tính mạng, sẽ luôn được ghi khắc sâu xa trong ký ức của chúng ta. Chuyến tông du khó khăn này là niềm an ủi xoa dịu những vết thương to lớn của người dân Iraq, những người đã phải chịu đựng quá nhiều đau khổ vì những hành động vô nhân đạo của Daesh. Chuyến tông du này cũng quan trọng đối với cuộc đối thoại liên tôn, một chiều kích quan trọng khác trong việc mục vụ của ngài. Với chuyến tông du năm 2024 tới bốn quốc gia ở Châu Á-Châu Đại Dương, Đức Giáo hoàng đã đến được “vùng ngoại vi xa xôi nhất của thế giới”.

Đức Giáo hoàng Phanxicô luôn đặt Tin Mừng về lòng thương xót vào vị trí trung tâm, nhấn mạnh nhiều lần rằng Thiên Chúa không bao giờ mệt mỏi trong việc tha thứ cho chúng ta: Ngài luôn tha thứ, bất kể hoàn cảnh của người xin tha thứ và quay trở lại con đường đúng đắn.

Ngài muốn Năm Thánh ngoại thường Lòng Thương Xót, để làm nổi bật rằng lòng thương xót là “trung tâm của Tin Mừng”.

Lòng thương xót và niềm vui của Tin Mừng là hai từ khóa của Đức Giáo hoàng Phanxicô.

Đối lại với điều mà ngài định nghĩa là “nền văn hóa lãng phí”, ngài đã nói đến văn hóa gặp gỡ và liên đới. Chủ đề về tình huynh đệ được đề cập xuyên suốt trong suốt triều đại giáo hoàng của ngài với cung giọng sống động. Trong thông điệp Fratelli tutti, ngài muốn khơi dậy khát vọng về tình huynh đệ trên toàn thế giới, bởi vì tất cả chúng ta đều là con của cùng một Cha trên trời. Ngài thường nhắc nhở một cách mạnh mẽ rằng tất cả chúng ta đều thuộc về cùng một gia đình nhân loại.

Năm 2019, trong chuyến công du tới Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã ký một văn kiện về “Tình huynh đệ nhân loại vì hòa bình thế giới và cùng chung sống”, nhắc lại tình phụ tử chung của Thiên Chúa.

Nói với những người nam và người nữ trên toàn thế giới, thông điệp Laudato si’ đã thu hút sự chú ý đến các bổn phận và đồng trách nhiệm đối với ngôi nhà chung của chúng ta. “Không ai có thể tự cứu một mình được.”

Đối mặt với sự ác liệt của nhiều cuộc chiến tranh trong những năm gần đây, với nỗi kinh hoàng phi nhân, vô số cái chết và sự tàn phá của chúng, Đức Giáo hoàng Phanxicô không bao giờ ngừng lên tiếng kêu gọi hòa bình và kêu gọi lý trí, đàm phán trung thực để tìm ra các giải pháp khả thi, bởi vì chiến tranh, ngài nói, chỉ là cái chết của con người, sự phá hủy nhà cửa, bệnh viện và trường học. Chiến tranh luôn khiến thế giới trở nên tồi tệ hơn trước: nó luôn là thất bại đau đớn và bi thảm cho tất cả mọi người.

“Xây cầu chứ đừng xây tường” là lời khuyến cáo mà ngài đã nhắc lại nhiều lần, và việc phục vụ đức tin của ngài với tư cách là Người kế vị Thánh Phêrô luôn gắn liền với việc phục vụ nhân loại trong mọi chiều kích.

Trong sự kết hiệp thiêng liêng với toàn thể Kitô giáo, nhiều người trong chúng ta ở đây cầu nguyện cho Đức Giáo hoàng Phanxicô để Thiên Chúa có thể đón nhận ngài vào trong tình yêu bao la của Ngài.

Đức Giáo hoàng Phanxicô thường kết thúc các bài phát biểu và các cuộc gặp gỡ của mình bằng câu nói: “Đừng quên cầu nguyện cho tôi”.

Đức Thánh Cha Phanxicô kính mến, chúng con xin Đức Thánh Cha cầu nguyện cho chúng con và, từ cõi trời, xin Đức Thánh Cha chúc lành cho Giáo hội, chúc lành cho Rôma, chúc lành cho toàn thế giới, như Đức Thánh Cha đã làm vào Chúa Nhật vừa qua từ ban công của Vương cung thánh đường này, trong cái ôm cuối cùng với toàn thể dân Thiên Chúa, nhưng lý tưởng vẫn là với nhân loại đang tìm kiếm chân lý bằng một trái tim chân thành và giơ cao ngọn đuốc hy vọng.

————————————————

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn : press.vatican.va)