Kết thúc chặng Congo của chuyến tông du châu Phi của mình, hôm 3/2/2023, Đức Thánh Cha Phanxicô đã yêu cầu các Giám mục Congo đừng giới hạn hành động của họ vào việc dấn thân chính trị.

Vào ngày đầu tiên của chuyến tông du Châu Phi, 31/1/2023, Đức Phanxicô đã kêu gọi các nhà lãnh đạo Congo về trách nhiệm, khước từ đề cập cách minh nhiên vai trò của Rwanda trong tình trạng bất ổn đang diễn ra ở phía đông của đất nước.

Một đoạn trong cuộc phỏng vấn của Đức Phanxicô với hãng thông tấn Associated Press, được công bố hôm 25/1/2023, đã tạo ra sự lẫn lộn. Trong một lá thư gởi cho trang web Outreach của Mỹ, hôm 27/1, ngài đã làm rõ lời nói của ngài và lặp lại rằng cần phải xóa bỏ những luật lệ hình sự hóa đồng tính luyến ái.

 « Đồng tính luyến ái không phải là một tội ác », Đức Thánh Cha Phanxicô đã tuyên bố như thế trong cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Associated Press được phát sóng vào ngày 25/1/2023. « Đó là một tội, đồng ý, nhưng chúng ta hãy phân biệt rõ giữa hai điều này ». Và ngài nói tiếp : « Thiếu bác ái với người thân cận cũng là một tội ».

« Chúng ta có thể tưởng tượng Chúa phải đau đớn thế nào khi chứng kiến các cuộc chiến tranh và hành động bạo lực do những người tự xưng là Kitô hữu thực hiện ». Hôm 25/1/2023 tại Vương cung thánh đường thánh Phaolô Ngoại Thành, Đức Phanxicô đã tố giác những ai cảm thấy « được đức tin của họ cho phép ủng hộ các hình thức khác nhau của chủ nghĩa dân tộc đần độn và bạo lực » trong buổi đọc Kinh Chiều kết thúc Tuần cầu nguyện cho sự hiệp nhất Kitô hữu. Ngài kêu gọi các Kitô hữu hoán cải để bước đi hướng đến sự hiệp nhất.

Trong cuốn sách sẽ được xuất bản vào ngày 27/1 ở Ý, vị Hồng y bảo thủ Gerhard Müller, nguyên tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, đã chỉ trích Đức Phanxicô cách mạnh mẽ.

Chiến tranh ở Ucraina, thỏa thuận hạt nhân Iran, xung đột Israel-Palestin, bạo lực ở Tây Phi…Liệt kê các cuộc khủng hoảng chính đang ảnh hưởng đến hành tinh, Đức Phanxicô tái khẳng định, vào hôm 9/1/2023, trong bài diễn văn cầu chúc ngoại giao đoàn, sự cần thiết phải thúc đầy hòa bình « trong sự thật », « công lý », « liên đới » và « tự do », thông qua tám công trường hành động cụ thể.

Dưới đây là bài phát biểu của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI trước Nghị viện Bundestag ngày 22/9/2011, trong đó ngài đưa ra cái nhìn của ngài về chính trị và đồng thời nêu lên những nền tảng luân lý cho hoạt động chính trị của một Nhà nước pháp quyền.

Nhân Ngày thế giới phòng chống bệnh Sida (1/12) vừa qua, chúng tôi đăng lại bài viết sau đây, được viết trong giai đoạn “dầu sôi lửa bỏng”, tranh cãi xung quanh lời phát biểu của Đức Thánh Cha Bênêđíctô XVI, khi ngài tông du đến Camerun (16/03/2009). Bài viết này cũng góp phần làm sáng tỏ thái độ và lập trường của Giáo hội Công giáo trong cuộc chiến đấu phòng chống bệnh Sida, và vào thời điểm đó chúng tôi muốn giúp độc giả Việt Nam hiểu đúng về lời phát biểu của ngài khi có quá nhiều sự bóp méo và hiểu sai trên các phương tiện truyền thông.

« Nếu chúng ta muốn xây dựng lại hy vọng, thì chúng ta cần từ bỏ ngôn ngữ, những hành động và chọn lựa do tính ích kỷ khởi xướng và học biết ngôn ngữ yêu thương, vốn là ngôn ngữ chăm sóc ». Đức Phanxicô nhắc nhở như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin ngày lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa, 1/1/2023, và đồng thời nhấn mạnh « chăm sóc là một ngôn ngữ mới chống lại những ngôn ngữ của tính ích kỷ ». Ngài mời gọi : « Cử hành Ngày Thế giới Hòa bình hôm nay, chúng ta hãy ý thức lại trách nhiệm đã được giao phó cho chúng ta để xây dựng tương lai ».

Ba thông điệp trong tám năm Giáo hoàng : hai trong số đó về nhân đức đối thần, thông điệp thứ ba về học thuyết xã hội. Trong khuôn khổ này, huấn quyền của Đức Bênêđíctô XVI đã nêu bật điều chính yếu và đồng thời chiều sâu.

Đức Bênêđictô XVI sẽ không để lại hình ảnh về một Giáo Hoàng xã hội. Tuy nhiên, ta sẽ giữ lại những lập trường của ngài về môi trường sinh thái hay tài chính thế giới. Và, nhất là, Thông điệp « Caritas in veritate », qua đó ngài để lại dấu ấn thần học cho tư tưởng xã hội của Giáo Hội.

Trong suốt triều đại Giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha đã rộng rãi đề cập các chủ đề liên quan đến học thuyết xã hội của Giáo Hội. Với thông điệp Caritas in veritate, năm 2009, ngài đã đề nghị một suy tư thần học mới mẻ, biến đức ái thành một khái niệm trung tâm.

Trong sứ điệp video gởi cho các tham dự viên của cuộc Gặp gỡ giới trẻ thế giới do tổ chức « Scholas Occurentes » tài trợ, diễn ra ở Buenos Aires, Argentina, từ ngày 29/10 đến 1/11/2018, Đức Phanxicô đã đưa ra một giáo huấn về sự gắn bó với « căn tính », với « sự thuộc về » (tư cách thành viên), với « gốc rễ »…như là điều kiện của « sự tăng trưởng » và mở ra cho tha nhân, cho sự khác biệt, và như là điều kiện của « cuộc gặp gỡ », của « sự đối thoại » đích thực và của hòa bình.

Hôm 16/12/2022, Tòa Thánh đã công bố Sứ điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô cho Ngày thế giới hòa bình lần thứ 56, được cử hành vào ngày 1/1/2023. Đức Thánh Cha đề cập đến đại dịch Covid-19 và cuộc chiến ở Ucraina, một cuộc chiến « do chọn lựa tội lỗi của con người », hai cuộc khủng hoảng lớn làm cho nhân loại phải tự vấn và phải vượt qua. Đối với ngài, chỉ tình huynh đệ và lòng trắc ẩn, được thúc đẩy bởi tình yêu thương của Thiên Chúa, mới có thể giúp nhân loại vạch ra những nẻo đường hòa bình.

Trong bài diễn văn nói với các bạn trẻ của phong trào Công giáo Tiến hành Ý, được tiếp kiến hôm 15/12/2022, Đức Phanxicô đã khích lệ họ truyền giáo, gặp gỡ và tin tưởng vào Chúa Kitô. « Chúng ta không được sợ hãi khi xuống thực địa, nhập  cuộc », Đức Thánh Cha nhấn mạnh và đồng thời kêu gọi đến thực tại hơn là ảo.

Trong cuộc phỏng vấn dành cho « America Magazine », Đức Phanxicô đã đề cập đến các chủ đề khác nhau : phá thai, lạm dụng tính dục, vai trò của nữ giới trong Giáo hội hay sự thỏa thuận giữa Tòa Thánh và Trung quốc. Gợi lên cuộc chiến tranh ở Ucraina, Đức Thánh Cha đảm bảo rằng « Tòa Thánh sẵn sàng làm trung gian cho hòa bình ».

Trong cuộc phỏng vấn dành cho « America Magazine », Đức Phanxicô đã đề cập đến các chủ đề khác nhau : phá thai, lạm dụng tính dục, vai trò của nữ giới trong Giáo hội hay sự thỏa thuận giữa Tòa Thánh và Trung quốc. Gợi lên cuộc chiến tranh ở Ucraina, Đức Thánh Cha đảm bảo rằng « Tòa Thánh sẵn sàng làm trung gian cho hòa bình ».

Cử hành Ngày Thế giới người nghèo lần thứ VI hôm Chúa Nhật 13/11, Đức Phanxicô đã kêu gọi « đừng để mình bị mê hoặc bởi tiếng còi của chủ nghĩa dân túy ». Lo lắng về « nỗi sợ hãi » và « chủ nghĩa chủ bại », ngài khích lệ « đừng chạy trốn để bảo vệ mình khỏi lịch sử, nhưng mang lại cho lịch sử một khuôn mặt khác ».

Gặp gỡ các nhân viên và các tham dự viên khóa họp khoáng đại của Bộ Truyền thông, Đức Phanxicô đã đưa ra những chìa khóa cho một sự truyền thông tốt : nó phải làm cho tính đa dạng các quan điểm được khả thi, tìm cách bảo vệ sự hiệp nhất và sự thật, chống lại sự vu khống, bạo lực bằng lời nói, chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa chính thống quá khích.