“Chúng ta cần buông bỏ các ý thức hệ về Giáo hội để có thể khám phá ra ý nghĩa của Mẹ Thánh Giáo hội, khám phá ra thường tính (habitus) của Giáo hội.  Các ý thức hệ về Giáo hội, không; ơn gọi Giáo hội, vâng. Chúa phải được đặt vào trung tâm, chứ không phải là tư tưởng hay hoạch định riêng của chúng ta“. Đức Phanxicô kêu gọi như thế trong bài giảng Lể Hiển Linh, hôm Chúa Nhật 6/1/2024, qua đó ngài mời gọi các Kitô hữu noi gương các Đạo sĩ ngước mắt nhìn trời, với đôi chân bước đi trên mặt đất, với tấm lòng phục bái tôn thờ.

BỘ GIÁO LÝ ĐỨC TIN

Tuyên ngôn Fiducia supplicans

về ý nghĩa mục vụ của các lời chúc lành

Một thông cáo,vào ngày 4/1/2024, của Đức Hồng y Tổng trưởng và Thư ký của Bộ Giáo lý Đức tin cung cấp những giải thích rõ ràng về tài liệu được công bố vào ngày 18 tháng 12: giáo lý về hôn nhân không thay đổi, các giám mục có thể phân định việc áp dụng tùy theo bối cảnh, các chúc lành mục vụ không thể so sánh với các chúc lành phụng vụ và nghi thức. Vatican News đăng phiên bản đầy đủ.

Đức cha Marc Aillet, Giám mục giáo phận Bayonne, đã công bố một thông tri dài vào thứ Sáu ngày 29 tháng 12 về tuyên ngôn của Vatican cho phép chúc lành cho các cặp đồng giới bên ngoài phụng vụ và nghi thức dân sự. Tổ chức SOS Homophobie cáo buộc ngài đã kêu gọi “thực hiện các liệu pháp hoán cải”, điều mà ngài kiên quyết phản đối với nhật báo La Croix.

“Chúng ta hãy nhớ rằng chúng ta luôn bị giằng xé giữa những thái cực trái ngược nhau: sự kiêu ngạo thách thức sự khiêm nhường; hận thù chống lại đức ái; nỗi buồn cản trở niềm vui đích thực của Thánh Thần; sự cứng lòng cự tuyệt lòng thương xót. Người Kitô hữu liên tục bước đi dọc theo những ranh giới phân chia này. Vì vậy, điều quan trọng là phải suy nghĩ về những tật xấu và nhân đức: nó giúp chúng ta đánh bại nền văn hóa hư vô trong đó ranh giới giữa thiện và dữ trở nên mờ nhạt và, đồng thời, nó nhắc nhở chúng ta rằng con người, không giống bất kỳ sinh vật nào khác, luôn có thể vượt lên trên chính mình, mở lòng ra với Thiên Chúa và tiến tới sự thánh thiện“.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa hôm 1/1/2024, Đức Phanxicô mời gọi các tín hữu hãy nhìn lên Đức Mẹ để có thể lớn lên trong tình yêu, xây dựng các mối quan hệ huynh đệ và công bằng, đồng thời mở ra những con đường hòa bình và hòa giải.

Đức Phanxicô đã chủ sự thánh lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa hôm 1/1/2024. Trong bài giảng, ngài nhắc lại thiên chức làm mẹ của Đức Maria không chỉ là một tín điều đức tin mà còn là hy vọng. Đức Maria, mang tính quyết định trong cuộc sống của mỗi người, đã cho phép Giáo hội tái khám phá khuôn mặt nữ tính của mình. “Tình mẫu tử của Đức Maria là con đường gặp được tình phụ tử dịu dàng của Thiên Chúa…. Đây là phong cách của Thiên Chúa: gần gũi, trắc ẩn và dịu dàng”.

Đức Phanxicô đã chủ trì Kinh Chiều I lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa cũng như hát Te Deum cho một năm vừa qua, tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô, vào chiều Chúa Nhật 31/12. Trong nghi thức cuối cùng trong năm này, ngài tập trung vào hai cách diễn đạt đặc trưng cho tình cảm của Giáo hội vào dịp cuối năm, đó là “lòng biết ơn” và “niềm hy vọng”. Ngài nêu rõ rằng những cách diễn đạt mà Giáo hội học được từ Đức Maria.

« Thánh Gia sống cuộc sống … nghèo khổ, phải đối mặt với những trở ngại, với nỗi đau buồn » để « cho chúng ta biết một điều rất đẹp: Thiên Chúa … đã đến sống cuộc sống chúng ta với những vấn đề của nó ». Đức Phanxicô nhắc nhớ như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật 31/12/2023, và qua đó mời gọi các Kitô hữu có khả năng ngạc nhiên hằng ngày về sự hiện diện của Thiên Chúa trong cuộc sống và cả những gì tốt đẹp trong gia đình của mình.

Trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo ABC của Tây Ban Nha, Đức Hồng y Victor Fernandez đã lên tiếng trước những cuộc tấn công từ một số hàng giám mục sau khi công bố một bản văn cho phép các linh mục chúc lành cho các đôi bạn “bất quy tắc”, chẳng hạn như các cặp ly dị tái hôn hoặc gồm những người cùng giới tính.

Trong Sứ điệp cho Ngày Thế giới Hòa bình lần thứ 57 (1/1/2024), với tựa đề “Trí tuệ nhân tạo và hòa bình”, Đức Phanxicô cho thấy « trí tuệ nhân tạo sắp ngày càng trở nên quan trọng hơn. Những thách thức mà nó đặt ra không chỉ là kỹ thuật mà còn cả nhân chủng học, giáo dục, xã hội và chính trị », do đó ngài mời gọi suy nghĩ về tác động của trí tuệ nhân tạo đối với hòa bình toàn cầu và kêu gọi cộng đồng quốc tế thông qua một hiệp ước ràng buộc để thiết lập các quy tắc quốc tế nhằm điều chỉnh sự phát triển và sử dụng nó.

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến, chúng ta bắt đầu một chu kỳ giáo lý về chủ đề tật xấu và nhân đức. Chúng ta khởi đi từ phần đầu của Thánh Kinh, ở đó trong sách Sáng Thế ký, câu chuyện về Adam và Ava trình bày động thái của sự dữ và cám dỗ.

Việc công bố một bản văn của Vatican cho phép các linh mục chúc lành các cặp đồng tính luyến ái đã làm dấy lên làn sóng chỉ trích mới lạ trong lịch sử đương đại của Giáo hội Công giáo. Đến mức một số nhà quan sát tin rằng sự hiệp nhất của Giáo hội  có thể bị đe dọa.

Khi được một người bạn hỏi về khả năng chúc lành cho các đôi bạn trong hoàn cảnh bất quy tắc, linh mục và là nhà thần học Jean-Miguel Garrigue trả lời anh ta: vấn đề không phải là chúc lành cho một “mối dây” hôn nhân giả, mà là cầu xin Thiên Chúa thanh tẩy một mối quan hệ được mời gọi phát triển hướng tới đức ái của Thiên Chúa.

« Qua chứng tá của thánh Têphanô, Chúa đang chuẩn bị trong tâm hồn của Saolô…sự hoán cải sẽ dẫn ông trở thành một vị Tông đồ vĩ đại. Thánh Têphanô, sự phục vụ của ngài, lời cầu nguyện của ngài, đức tin mà ngài tuyên xưng, lòng can đảm của ngài và đặc biệt là sự tha thứ của ngài vào lúc chết, không phải là vô ích ». Đó là lời nhắc nhở của Đức Phanxicô trong buổi đọc Kinh Truyền Tin lễ thánh Têphanô, ngày 26/12/2023, và qua đó, Đức Thánh Cha hỏi các Kitô hữu : « Tôi có tin rằng hạt giống tốt lành sẽ sinh hoa trái ngay cả khi tôi không thấy kết quả ngay lập tức không? ».

Trong thông điệp Giáng Sinh được đọc trước khi ban phép lành Urbi et Orbi (cho thành Rôma và toàn thế giới) từ ban công của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, Đức Phanxicô đã hướng ánh mắt và trái tim về Bêlem, nơi “nỗi đau và sự im lặng” đang ngự trị hôm nay. Ngài đề cập đến những cuộc xung đột đang xé nát thế giới và cầu xin hòa bình, đặc biệt là ở vùng đất đã chứng kiến sự ra đời của Chúa Giêsu, Hoàng Tử hòa bình. Ngài mời gọi nói “có” với hòa bình, nói “không” với chiến tranh như là “sự điên khùng không thể bào chữa được”.

Trong Thánh lễ đêm Giáng sinh, được cử hành vào Chúa Nhật 24/12/2023, tại Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô ở Rôma, Đức Phanxicô cảnh giác “nguy cơ sống Lễ Giáng Sinh với ý tưởng ngoại đạo về Thiên Chúa” bằng cách mời gọi các tín hữu tôn thờ một “Thiên Chúa nhập thể” chứ không phải một “Thiên Chúa trình diễn”, một Thiên Chúa “chọn con đường nhỏ bé”, “sống trong những bất công của chúng ta”, trái ngược với hình ảnh về một vị Thiên Chúa “cứng nhắc và quyền lực”.

Tuyên ngôn “Fiducia supplicans” đã khơi lên nhiều phản ứng khác nhau, trong đó có những chống đối quyết liệt và đồng thời gán cho Đức Phanxicô và Bộ Giáo lý Đức tin cổ súy cho tội lỗi, « mở đường cho hươu chạy ». Sở dĩ như thế là vì người ta nhìn « người/kẻ đồng tính » chỉ dưới một khía cạnh duy nhất là đồng tính. Lối nhìn này một phần do sự tranh cãi giữa việc chúc lành cho con người hay cặp đôi, cá nhân hay đôi bạn… Thiết nghĩ cần có cái nhìn không chỉ thương xót mà còn công bằng đối với các nhân vị đồng tính.

Đức cha Isidoro Mora, Giám mục giáo phận Siuna, đã bị bắt sau khi cầu nguyện cho Đức cha Rolando Álvarez, Giám mục giáo phận Matagalpa, bị kết án 26 năm tù và bị giam từ tháng 2/2023 mà không xét xử. Liên hợp quốc lên án một “quốc gia ngày càng rời xa Nhà nước pháp quyền”.

Ba ngày sau khi được công bố, Tuyên ngôn Fiducia supplicans tiếp tục gây ra những phản ứng mạnh mẽ, đặc biệt là nơi các tín hữu Châu Phi. Trước tình hình này, một số Giám mục đã đưa ra những tuyên bố công khai để đưa ra các định hướng. Trong phần lớn các trường hợp, các ngài đã tuyên bố rằng việc chúc phúc cho các cặp đồng giới “không được phép” ở quốc gia của họ. Điều này thể hiện sự tôn trọng sự nhạy cảm về văn hóa, và để tránh bất kỳ sự nhầm lẫn nào.