XE GIÁO HOÀNG, BIỂU TƯỢNG CỦA GIÁO HOÀNG

Giữa đám đông hơn 200.000 tín hữu trải dài khắp Quảng trường Thánh Phêrô và dọc theo Đại lộ Hòa giải rộng lớn, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã lần đầu tiên đi vào giữa đám đông trên xe giáo hoàng vào ngày 18 tháng Năm, Chúa Nhật V sau Lễ Phục Sinh, ngay trước thánh lễ khai mạc triều đại giáo hoàng của ngài. Thật vậy, xe giáo hoàng (Popemobile) là một trong những phương tiện di chuyển của Giáo hoàng nổi tiếng nhất trên thế giới. Đây là cơ hội để chúng ta nhìn lại lịch sử của phương tiện biểu tượng của Vatican.

Xe của Đức Giáo hoàng Lêô XIV là xe điện Mercedes G-Class, được chế tạo thủ công nguyên khối và được trang bị bốn động cơ điện, mỗi bánh xe có một động cơ. Chiếc xe này đã được Mercedes trao tặng cho vị tiền nhiệm của ngài, là Đức Phanxicô, trước khi bắt đầu Năm Thánh. Nhân dịp Năm Thánh 2025, nhà sản xuất ô tô Đức đã tặng chiếc xe mui trần này cho Đức cố Giáo hoàng vào thứ Tư, ngày 4 tháng 12 năm 2024. Nhóm chuyên gia từ nhiều chi nhánh của Mercedes đã làm việc gần một năm với đại diện của Vatican để điều chỉnh chiếc xe theo yêu cầu của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Có sự chú trọng rất lớn đến việc không phát thải khí carbon dioxide vì Vatican đặt ra mục tiêu là tất cả các loại xe của mình đều không phát thải khí carbon dioxide vào năm 2030.

Các chi tiết như ghế xoay và đồ nội thất bên trong đều được làm thủ công. Nhà thiết kế đặc biệt chú ý đến phần sau của xe, nêu rõ rằng “nó là một khối độc nhất với đầy đủ chức năng”. Chiếc xe này được thiết kế dựa trên mẫu xe điện G-Class mới với hệ dẫn động bốn bánh. Nó được thiết kế đặc biệt cho tốc độ thấp. So với dòng xe G-Class cổ điển, phần mui xe đã được gỡ bỏ. Trong trường hợp trời mưa hoặc thời tiết xấu, mái che có thể thu vào sẽ bảo vệ người ngồi trong xe. Ở phía bên phải, cửa sau được chuyển đổi thành bản lề xoay ngược, trong khi phía bên trái được hàn hoàn toàn. Một chiếc ghế đơn có thể xoay và điều chỉnh độ cao đã thay thế cho ghế băng ở phía sau, trong khi phía sau ghế là hai ghế riêng dành cho những hành khách khác.

Xe giáo hoàng, phương tiện biểu tượng của Vatican

Chiếc xe đặc biệt này, được biết đến trên toàn thế giới và mang tên chủ sở hữu, dễ dàng nhận ra nhờ màu sắc của nó, nói chung màu trắng, và hình dáng của nó được tôn lên nhờ chiếc ghế cao mà Đức Giáo hoàng dùng để chào đón đám đông. Là phương tiện mang tính biểu tượng của Vatican, chiếc xe giáo hoàng này là một trong nhiều loại xe được trang bị đặc biệt cho phép Đức Giáo hoàng di chuyển qua đám đông người, tại Quảng trường Thánh Phêrô hoặc trong các chuyến thăm chính thức của ngài. Điểm chung duy nhất của tất cả những chiếc xe của Giáo hoàng này là biển số xe độc ​​đáo: “SCV 1”, viết tắt của Status Civitatis vaticanæ, trong tiếng Latin, hoặc “Stato della Città del Vaticano, veicolo numero 1” trong tiếng Ý, có nghĩa là “Nhà nước Thành quốc Vatican, xe số 1”. Bởi vì đây là chiếc ô tô đầu tiên được đăng ký tại Nhà nước nhỏ nhất thế giới. Trong những chiếc xe thuộc thể loại xe khác này, Đức Giáo hoàng có thể ngồi hoặc đứng trong suốt chuyến đi, dưới sự giám sát của các nhân viên an ninh. Thiết kế của xe giáo hoàng cho phép những người có mặt có thể nhìn rõ Đức Giáo hoàng.

Xe giáo hoàng: một phương tiện thấm đẫm lịch sử

Câu chuyện về việc đưa xe giáo hoàng vào triều đại giáo hoàng là một câu chuyện thú vị không chỉ dành cho những người đam mê xe hơi mà còn dành cho những người tò mò và những người hâm mộ những giai thoại hấp dẫn khác. Lâu trước kỷ nguyên của xe cơ giới, Đức Giáo hoàng di chuyển trên sedia gestatoria, một loại ngai di động do những người coi ngựa của Đức Giáo hoàng khiêng. Nhờ vậy, các tín hữu có thể nhìn thấy vị lãnh đạo tinh thần của mình ở trên đám đông trong các cuộc rước kiệu và xuất hiện trước công chúng. Từ xe ngựa truyền thống đến xe hiện đại, mỗi chiếc xe giáo hoàng đều kể một câu chuyện, không chỉ nêu bật tính cách của Đức Giáo hoàng mà còn cả hoàn cảnh chính trị và xã hội thời bấy giờ.

Để theo dõi nguồn gốc của xe giáo hoàng, chúng ta phải quay ngược về năm 1909. Vào thời điểm đó, chiếc xe giáo hoàng đầu tiên đã được trao cho Đức Giáo hoàng Piô X. Tuy nhiên, ngài chưa bao giờ sử dụng nó. Vào thời điểm đó, Vatican vẫn còn xung đột với Ý về vấn đề chủ quyền, hạn chế việc đi lại của Đức Giáo hoàng. Chỉ sau Hiệp định Latêranô năm 1929, công nhận Vatican là một Nhà nước, thì các Giáo hoàng mới có thể tự do ra ngoài, mở ra một kỷ nguyên mới cho xe giáo hoàng. Phải mất nhiều năm mới có thể nhìn thấy chiếc xe giáo hoàng đầu tiên trong lịch sử. Chính như thế mà Đức Giáo hoàng Piô XI nhận được một món quà trực tiếp từ Stuttgart vào những năm 1930. Trên thực tế, đó là mẫu xe Nürburg 460 phiên bản Pullman do nhà sản xuất xe hơi Đức Mercedes-Benz cung cấp. Nhưng vị kế nhiệm ngài là Đức Piô XII (1939-1958), lại thích sử dụng xe Cadillac vào năm 1940. Và vào những năm 1970, sau Công đồng Vatican II, Đức Phaolô VI (1963-1978) đã lựa chọn nền tảng nâng cao, được trang bị trên một chiếc Toyota Land Cruiser. Một thời gian ngắn sau đó, Vatican về cơ bản đã áp dụng màu trắng, màu của Giáo hoàng.

Phiên bản xe giáo hoàng đích thực đầu tiên mà chúng ta thấy ngày nay là xe Toyota Land Cruiser, tiếp theo là xe Fiat Campagnola, tuy nhiên lại gắn liền với vụ ám sát Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào ngày 13 tháng 5 năm 1981 tại Quảng trường Thánh Phêrô. Ngay sau vụ tấn công, mức độ an ninh và bảo vệ Đức Thánh Cha đã được nâng cao, vì thế xe giáo hoàng đã xuất hiện theo phiên bản mới, lần này là xe bọc thép. Trong số đó có Land Rover Santana và Mercedes-Benz 230 GE, được đưa vào sử dụng lần lượt vào năm 1983 và 1990 và tiếp tục phục vụ cho đến năm 2002. Tuy nhiên, không giống như những vị tiền nhiệm, cả Đức Phanxicô và Đức Lêô XIV đều chọn mẫu xe không có kính chống đạn, do đó ưu tiên kết nối trực tiếp với các tín hữu.

Tý Linh

(theo Augustine Asta, Vatican News)