Kỷ niệm 10 năm triều đại giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chấp nhận trả lời các câu hỏi của Emmanuel Van Lierde của  tuần báo Tertio. Cuộc phỏng vấn được thực hiện ngày 19/12/2022 và được đăng vào ngày 28/2 và 1/3/2023 trên Cathobel. Chúng tôi chuyển ngữ một số phần chính.

Gần 350000 binh sĩ Hàn quốc đã chiến đấu tại Việt Nam bên cạnh lính Mỹ từ năm 1964 đến năm 1973. Hôm 5/2/2023, một phái đoàn Công giáo Hàn quốc đã đến miền bắc VN, để xin người dân VN tha thứ cho những hành động tàn bạo mà quân đội Hàn quốc đã gây ra trong cuộc xung đột.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật 12/2/2023, Đức Phanxicô cho biết ngài rất buồn và lo lắng sau bản án 26 năm tù của Đức cha Alvarez ở Nicaragua. Ngài đã xin cầu nguyện cho Đức Cha, cũng như cho những người bị trục xuất đến Hoa Kỳ và cho những người cầm quyền. Các tổ chức khác của Giáo hội và các hàng Giám mục gần đây đã phản ứng trước phán quyết của tòa án Nicaragua.

Vào ngày đầu tiên của chuyến tông du Châu Phi, 31/1/2023, Đức Phanxicô đã kêu gọi các nhà lãnh đạo Congo về trách nhiệm, khước từ đề cập cách minh nhiên vai trò của Rwanda trong tình trạng bất ổn đang diễn ra ở phía đông của đất nước.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật Lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa, 8/1/2023, Đức Phanxicô cảnh giác chúng ta thường “có một ý tưởng hạn chế về công lý” và đồng thời mời gọi  thực thi công lý theo cách của Chúa Giêsu với lòng thương xót và chia sẻ những vết thương và sự yếu đuối của người khác, chứ không phải xét đoán và kết án hay chia rẽ người ta thành tốt và xấu.

Trong một thông cáo ngày 13/12/2022, ĐHY Marc Ouellet, Tổng trưởng Bộ Giám mục, thông báo kiện vì tội vu khống, tuyên bố phản đối những cáo buộc « vô căn cứ » về hành vi tấn công tình dục chống lại ngài vào ngày 16/8/2022.

Đó là Đức cha Gioan Bành Vệ Chiếu (Giovanni Peng Weizhao), từ ngày 24/11 là « Giám mục phụ tá của Giang Tây ». Việc công nhận ngài đã được đi trước bởi « một áp lực nặng nề và lâu dài từ phía chính quyền địa phương » đối với vị Giám mục này, một thông cáo của Vatican cho biết hôm 26/11/2022.

Phát biểu tại Hội nghị chuyên đề về học thuyết xã hội của Giáo hội ở Học viện Newman ở Uppsala, Thụy Điển, bắt đầu vào ngày 27/10, Tổng trưởng Bộ Phục vụ sự phát triển con người toàn tiện đã nhắc lại rằng tình yêu là nền tảng của việc đọc Lời Chúa, chìa khóa giải thích duy nhất tạo ra một đời sống lành mạnh cho Giáo hội và xã hội. Và do đó, việc giảng dạy và phổ biến học thuyết xã hội của Giáo hội không phải là một hành động bên lề, nhưng chúng nằm ở chính trung tâm của việc loan báo Tin Mừng.

Phiên tòa xét xử ĐHY Zen, 90 tuổi, bắt đầu vào ngày 19/9/2022. Ngài bị chính quyền Trung quốc nhắm tới vì các hoạt động ủng hộ dân chủ. Vatican vẫn kín đáo về vấn đề này. Một nguồn tin cấp cao của Vatican cho nhật báo La Croix biết : « Đức Hồng y yêu cầu chúng tôi im lặng ».

Sau vụ bắt giữ Đức cha Alvarez và cùng các linh mục và giáo dân ở Matagalpa, hôm 19/8/2022, Tổng thư ký LHQ, ông Antonio Guterres, đã lên án « một sự cản trở nghiêm trọng đối với không gian dân chủ ». Ông kêu gọi chính quyền bảo đảm  việc bảo vệ các quyền công dân trong nước.

Sau hai tuần bị quản chế tại gia, Đức cha Rolando Alvarez, Giám mục giáo phận Matagalpa, ở Nicaragua, đã bị cảnh sát bắt giữ vào khoảng 3 giờ sáng và bị đưa đi trong một đoàn xe gồm ít nhất tám chiếc.

Đức Thánh Cha đã tiếp kiến khoảng 80 thành viên của Huynh đoàn chính trị của Cộng đồng Chemin Neuf (Con đường Mới) hôm 16/5/2022. Trước các thành viên trẻ tuổi từ 18 đến 35, ngài đã khai triển một chương trình chính trị theo nghĩa Kitô giáo của thuật ngữ, xoay quanh ba trục : gặp gỡ, suy tư và hành động.

Bà Francesca Di Giovanni (*), Thứ trưởng ngoại giao Tòa Thánh phụ trách về các quan hệ đa phương, nhận định thế giới có thể như thế nào sau cuộc xung đột Nga và Ucraina : canh tân các tổ chức quốc tế và tìm kiếm đối thoại, từ một hoàn cảnh bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các nước lớn và các nước nhỏ.

Đức tân Tổng trưởng Bộ phục vụ sự phát triển con người toàn diện nói về sự đóng góp của đạo Công giáo vào việc phát triển bền vững. ĐHY Czerny đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của tình liên đới giữa các Nhà nước và việc giáo dục các thế hệ trẻ về những giá trị của tình huynh đệ. Ngài mời gọi : « Điều cấp bách là chúng ta cư xử với nhau như anh chị em ».

Cuộc xung đột giữa Nga và Ucraina đang đặt ra vấn đề về sự khước từ tuyệt đối của Đức Phanxicô, kể từ khi bắt đầu triều đại Giáo hoàng của ngài, không muốn gợi lên ý tưởng về một “cuộc chiến tranh chính đáng” , thậm chí để tự vệ chống lại kẻ xâm lược.

Trong diễn văn kết thúc  Đại hội khoáng đại mùa xuân, hôm 8/4/2022, Đức Cha chủ tịch ĐHGM Pháp đã đưa ra một suy tư chính trị và sinh thái. Ngài cũng mời gọi quan tâm và liên đới đối với các nạn nhân lạm dụng tính dục, của biến đối khí hậu và của cuộc chiến tranh ở Ucraina.

ĐHY Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa  Thánh, bên lề một sự kiện tại trụ sở Radio Vatican, đã bình luận về tin tức gần đây đến từ Ucraina và xác nhận khả năng một chuyến đi của Đức Phanxicô đến Kiev, nhưng một đánh giá thận trọng vẫn đang tiến hành. Ngài cũng gợi lên việc chuẩn bị gặp gỡ với Đức Thượng phụ Kirill của Nga.

Đối mặt với phong trào phản đối mạnh mẽ trước tình hình giá nhiên liệu và thực phẩm tăng cao, chính phủ Pêru đã kêu gọi Đức Hồng y Pedro Barreto để đối thoại với người biểu tình. Một thỏa thuận sẽ được phê chuẩn vào thứ Năm 7/4/2022 trong một hội đồng phân quyền của các bộ trưởng.

Cuộc chiến tranh ở Ucraina một lần nữa được Đức Phanxicô đề cập trong buổi tiếp kiến chung ngày 6/4/2022. Ngài đã chỉ trích « những hành động tàn ác mới » được thực hiện ở thành phố Boutcha chống lại dân thường. Ngài cũng đã chỉ ra « sự bất lực » của Liên Hiệp Quốc trong cuộc xung đột hiện nay.

“Trong những ngày này, đất nước Ucraina đang trải qua đồi Golgotha, đang chịu đóng đinh”, Đức cha Sviatoslav Shevchuk, Tổng Giám mục trưởng của Lviv và là Giáo chủ của Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ucraina (EGCU), đã tuyên bố như thế trong thông điệp video hôm 5/4/2022, ngày thứ 41 của cuộc chiến tranh xâm lược man rợ của Nga chống lại Ucraina. Ngài kêu gọi “các Kitô hữu trên khắp thế giới và tất cả những ai thành tâm thiện chí” “đừng quay mặt trước nỗi đau khổ, sự sỉ nhục, cái chết và những vết thương của Ucraina”.