Thông báo về chủ đề được chọn cho Ngày Thế giới Tỵ nạn lần thứ 110 vào ngày 29 tháng 9 đã được Bộ Phục vụ sự Phát triển Con người Toàn diện đưa ra. Năm nay, sứ điệp của Đức Thánh Cha “sẽ tập trung vào chiều kích lưu động của Giáo hội, với cái nhìn đặc biệt về những người di cư, ‘hình tượng đương đại’ của Giáo hội đang chuyển động”.

 Đức Phanxicô, được nhà báo người Ý Fabio Fazio phỏng vấn trong chương trình “Che tempo che fa” trên kênh Nove, đề cập đến Tuyên ngôn “Fiducia supplicans”: “Mọi người phải bước vào cuộc đối thoại với việc chúc lành và nhìn ra con đường mà Chúa đề nghị”. Về chiến tranh: “Tôi sợ leo thang chiến tranh.” Ngài nói về sự từ nhiệm: “Hiện tại, nó không phải là trung tâm suy nghĩ của tôi”. Ngài thông báo hai chuyến tông du, tới Polynesia vào tháng 8 và tới Argentina vào cuối năm.

Việc trục xuất người nước ngoài là trọng tâm của bài tham luận, vào ngày 2 tháng 11 tại trụ sở Liên hiệp quốc ở New York, của Đức cha Caccia, đại diện Tòa thánh. Ngài ủng hộ một số điều khoản trong dự thảo của Ủy ban Luật pháp Quốc tế, đặc biệt là ủng hộ việc không trả lại một người nước ngoài bị giam giữ về một quốc gia mà người đó sẽ phải đối mặt với án tử hình.

Cuộc phỏng vấn của Đức Thánh Cha Phanxicô với giám đốc thông tin của kênh hàng đầu RAI: một cuộc xung đột thế giới “là một khả năng, không được quen với chiến tranh, vấn đề, đó là các ngành công nghiệp vũ khí”. “Tôi sẽ đến Dubai từ ngày 1 đến ngày 3 tháng Mười Hai” để dự COP28. Phán quyết tích cực về Thượng hội đồng, có nhiều không gian hơn cho phụ nữ nhưng không phong chức cho họ; “Tôi không nghĩ rằng sẽ giúp ích” khi bãi bỏ luật độc thân.

Báo cáo tổng hợp sau Đại hội đồng lần thứ 16 của Thượng hội đồng về tính hiệp hành đã được công bố vào thứ Bảy ngày 28 tháng 10. Trong khóa họp thứ hai vào năm 2024, các suy tư và đề xuất được đưa ra về các chủ đề như vai trò của phụ nữ và giáo dân, thừa tác vụ của các giám mục, chức linh mục và phó tế, tầm quan trọng của người nghèo và người di cư, sứ mạng kỹ thuật số, đối thoại đại kết hoặc các vụ lạm dụng.

Vấn đề di cư là trọng tâm của cuộc họp báo được đưa ra vào thứ Năm ngày 19/10/2023 bởi các tham dự viên Thượng hội đồng. ĐHY Michael Czerny nhấn mạnh: “Sự hòa hợp và thiện chí của Thượng hội đồng làm nổi bật sự lo lắng, dễ bị tổn thương và bị gạt ra ngoài lề của rất nhiều người di cư”.

Phiên họp chung lần thứ 12 của Thượng hội đồng, dành cho phần thứ 4 của Tài liệu làm việc về các chủ đề quyền bính, phục vụ, phân định, phân quyền, đã được tổ chức vào sáng thứ Tư tuần này. ĐHY Tổng tường trình viên tin rằng đây là “những vấn đề tế nhị liên quan đến sự phát triển của truyền thống: sự phân định tồi có thể phá vỡ hoặc làm tê liệt nó”. Đại hội cũng hoan nghênh việc giải cứu khoảng một trăm người di cư ở Địa Trung Hải.

Thứ Bảy ngày 14/10/2023, Đức Thánh Cha đã tiếp kiến các nhà truyền giáo là thành viên của dòng truyền giáo do thánh Jean-Baptiste Scalabrini thành lập. Ngài mời gọi họ khám phá lại đặc sủng của đấng sáng lập họ, trong việc phục vụ những người di cư, bằng cách bám rễ vào đời sống cầu nguyện và việc chầu Thánh Thể.

Trong một cuốn sách minh họa do Domenico Agasso, chuyên viên về Vatican của tờ nhật báo La Stampa của Turin, biên tập và được Mondadori xuất bản bằng tiếng Ý, Đức Thánh Cha đã trả lời các câu hỏi của trẻ em trên khắp thế giới. Qua đó, ngài mời gọi những người lớn, kể cả các nhà lãnh đạo các quốc gia, cần học hỏi từ các trẻ em.

Nghèo đói, di cư, các vụ lạm dụng, vai trò của phụ nữ và căn tính giới tính là trọng tâm công việc của Thượng hội đồng trong những giờ gần đây. Paolo Ruffini cho biết trong cuộc họp báo ngày 11 tháng 10, không có “sự phân cực”, nhưng có “trải nghiệm chia sẻ”.

Sau chuyến đi tới Marseille, nhiều bình luận đã đối lập Đức Phanxicô với Bênêđíctô XVI về vấn đề nhập cư. Nếu hai Đức Giáo hoàng không mâu thuẫn với nhau vì cả hai đều bảo vệ tư tưởng xã hội của Giáo hội, thì Đức Phanxicô đã đưa ra một sự chuyển hướng chưa từng có về vấn đề này.

Tiêu đề tông huấn tiếp theo của Đức Phanxicô sẽ là “Laudate Deum” (Hãy ngợi khen Thiên Chúa). Đức Thánh Cha đã đưa ra thông báo này khi nói chuyện với những người tham dự cuộc họp của các hiệu trưởng các trường đại học Châu Mỹ Latinh vào thứ Năm 21/9/2023, nơi ngài đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau như di cư, biến đổi khí hậu, chính trị và sự loại trừ.

Kết thúc Cuộc gặp ở Địa Trung Hải, vào thứ Bảy 23/9 tại Marseille, Đức Phanxicô đã đưa ra lời kêu gọi về “bước nhảy vọt của lương tâm để ngăn chặn sự đắm tàu ​​của nền văn minh”. Trước Emmanuel Macron, ngài đã cầu xin “một số lượng lớn các cuộc nhập cư hợp pháp và thường xuyên” và chỉ trích mô hình đồng hóa người nước ngoài.

Trong cuộc gặp gỡ thứ hai trong ngày đầu tiên này tại thành phố Marseille, thứ Sáu 22/9, sau buổi cầu nguyện tôn kính Đức Mẹ tại Vương cung thánh đường Notre-Dame de la Garde, vào lúc 6 giờ chiều (23g VN), Đức Phanxicô đã hướng dẫn lễ tưởng niệm những người di cư và mất tích trên biển, để có giây phút mặc niệm cảm động với các vị lãnh đạo tôn giáo.

Kể từ khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của mình vào năm 2013, Đức Phanxicô đã không ngừng ủng hộ việc đón tiếp những người di cư. Một quan điểm càng trở nên thời sự hơn bởi sự xuất hiện ồ ạt của những người di cư đến Lampedusa trong những ngày gần đây và ngài cũng sẽ bảo vệ quan điểm này ở Marseille, vào thứ Sáu ngày 22 tháng 9 và thứ Bảy ngày 23 tháng 9.

Là khách mời của mạng truyền hình BFMTV vào Chúa Nhật 17/9/2023, Éric Zemmour đã trả lời bằng một câu mà ông gán cho Thánh Augustinô để phản đối phát biểu của Đức Thánh Cha Phanxicô về việc đón tiếp người di cư.

“Tha thứ không phải là một việc tốt mà chúng ta có thể chọn làm hoặc không làm: tha thứ là điều kiện căn bản đối với những người Kitô hữu”. Đức Thánh Cha nhắc nhở như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật 17/9/2023, và đồng thời nhấn mạnh rằng “ngoài sự tha thứ thì không có hy vọng nào; ngoài sự tha thứ không có hòa bình. Tha thứ là dưỡng khí thanh lọc không khí hận thù, tha thứ là liều thuốc giải độc cho chất độc oán giận, là cách xoa dịu cơn giận và chữa lành biết bao căn bệnh tâm hồn đang làm ô nhiễm xã hội”.

“Cuốn Hermnanito (Em Trai), các bạn hãy đọc nó và các bạn sẽ thấy bi kịch của những người di cư”. Trên chuyến bay đưa ngài trở về từ JMJ ở Lisbon vào Chúa Nhật ngày 6 tháng 8 năm 2023, Đức Phanxicô một lần nữa trích dẫn cuốn sách nhỏ này được xuất bản vào năm 2021 bởi Amets Arzallus, người đã kể lại cuộc phiêu lưu kéo dài ba năm của Ibrahima Balde giữa đất nước của anh, là Guinea, và Tây Ban Nha.

« Di cư phải luôn là một chọn lựa tự do, nhưng trên thực tế, trong nhiều trường hợp, ngay cả ngày nay, cũng không được như thế ». Đức Phanxicô nhấn mạnh như thế trong Sứ điệp cho Ngày Thế giới Di dân và Tỵ nạn lần thứ 109, với tựa đề « Tự do chọn lựa di cư hay ở lại », sẽ được cử hành vào ngày 24/9/2023.

Trong ba ngày tông du đến Budapest, 28-30/4/2023, Đức Phanxicô, giống như thủ tường Viktor Orban, đã lên án mọi « não trạng hiếu chiến », trong sự phê phán kín đáo về việc phương Tây phân phối vũ khí cho Ucraina. Đồng thời, ngài mạnh mẽ phê bình chính sách di dân của Hungary.