TỔNG GIÁM MỤC OSCAR ROMERO: NHẬT KÝ CỦA MỘT MỤC TỬ [3]

Thứ Ba, ngày 4 tháng 4

Tôi tạ ơn Chúa vì hôm nay là ngày kỷ niệm ba mươi sáu năm thụ phong linh mục của tôi tại Rôma.

Cuộc họp hàng giáo sĩ đã được tổ chức. Chủ đề nghiên cứu là các cộng đoàn cơ bản.^[1] Chủ đề được Cha Jesús Delgado trình bày, với cấu trúc như một bản góp ý cho Hội đồng Giám mục Mỹ Latinh sẽ được tổ chức tại Puebla vào tháng 10 tới.

Phần thứ hai là một giải thích và thông tin về những gì đã xảy ra dịp Tuần Thánh và Phục sinh tại San Pedro Perulapan và tại một số nơi của Tổng giáo phận, với sự kiện các lực lượng trấn áp của chính phủ đã có nhiều hành động hủy diệt sự yên ổn của các làng xã và phẩm giá nhân quyền.

Về phía mình, chúng tôi đã đưa ra một tuyên bố về vụ việc này và bày tỏ sự liên đới với những người đang đau khổ.

Một số cha xứ đã mang theo các giảng viên giáo lý và những người nông dân từng trải qua những giờ phút bi thảm ấy của một Tuần Thánh đẫm máu và đàn áp khốc liệt.

Cuộc họp đã nhất trí thay mặt cho hàng giáo sĩ và các nữ tu có mặt để gửi đến Roma một biểu quyết bày tỏ sự liên đới với Tổng giám mục, phản đối tài liệu của các giám mục – vì trong cuộc họp của mình, các vị đã xúc phạm Tổng giám mục của San Salvador và đã công kích ngài trong tuyên bố mà các vị sắp công bố.

Buổi chiều, có cuộc phỏng vấn với một nhà báo người Thụy Điển, và một cuộc trò chuyện với cha Jesús Delgado về nhiều chủ đề liên quan đến Hội đồng Giám mục và Tổng giáo phận.

Thứ Tư, ngày 5 tháng 4

Như thông lệ vào ngày thứ Tư, chúng tôi đã có một bữa ăn sáng với các đại diện của Ban Tư vấn^[2] và các thành viên của Ủy ban Công lý và Hòa bình. Cuộc tham vấn hôm nay xoay quanh tài liệu được công bố bởi các giám mục nhằm ủng hộ vị Sứ thần Tòa thánh là Tổng giám mục Gerada, bởi vì đã có một lá thư do một nhóm linh mục và nữ tu gửi đến kêu gọi ngài lưu ý những gì mà họ thấy là một phản chứng tá Kitô giáo trong các hành động của ngài. Trong tài liệu của các giám mục, các vị bày tỏ sự ủng hộ đối với Sứ thần Tòa thánh, và xét mức nào đó, tài liệu này có phần xúc phạm các linh mục. Tôi đã giải thích trong cuộc họp những gì tôi đã nói về vấn đề này với các giám mục và lý do tại sao tôi không ký tên vào bản tuyên bố ấy.

Lý do của tôi là: Thứ nhất, vì cuộc họp ấy được Hội đồng Giám mục triệu tập quá gấp rút, vào ngày thứ Hai, mồng 3 tháng 4, không ổn đối với tôi. Giám mục Rivera của Santiago de Maria đã không có mặt, dù thực tế là ngài đã gửi điện tín yêu cầu các vị chờ ngài, nhưng các vị đã không chấp thuận yêu cầu ấy và đã biểu quyết bác bỏ. Phần mình, tôi đồng ý với yêu cầu của Đức cha Rivera và bỏ phiếu ủng hộ cho yêu cầu của ngài. Nhưng vì bốn vị kia muốn xúc tiến cuộc họp, phiếu của tôi không chống lại được bốn phiếu của các vị: đó là các giám mục Aparicio, Barrera, Alvarez and Revelo.

Thứ hai, tôi đã yêu cầu cần phải thảo luận về tính thích đáng của việc đưa ra một bản tuyên bố vào một thời điểm rất dễ gây thêm chia rẽ do sự bất đồng quan điểm trong Giáo hội, và trong bầu khí hiện nay, tuyên bố ấy có thể trao cho người ta một ấn tượng tồi tệ về các giám mục. Đức cha Revelo trả lời rằng ngài không quan tâm đến bầu khí, nhưng chỉ quan tâm đến việc thực thi trách nhiệm của mình.

Lý do khác của tôi là trước khi đưa ra một bản tuyên bố chống lại các linh mục, xem ra lẽ công bằng đòi phải nói chuyện với các linh mục ấy, và nếu được thì có sự hiện diện của cả Sứ thần Tòa thánh, để mọi sự được sáng tỏ, và rồi có lẽ chẳng cần phải làm gì thêm.

Một lý do nữa của tôi, đó là nếu khách quan phân tích bức thư các linh mục và tu sĩ gửi vị Sứ thần Tòa thánh, thì có thể sẽ không tìm thấy gì đáng bị lên án như vậy, vì cần phải phân tích các dữ kiện được đề cập trong bức thư – những dữ kiện dường như cho thấy rằng đúng hơn vị Sứ thần Tòa thánh cần xét lại cách để nêu chứng tá đúng tinh thần Kitô giáo hơn. Tôi đã đặc biệt nhắc đến những dữ kiện đó, nhất là việc vị Khâm sứ đã ủng hộ cha [Rogelio] Esquivel,^[3] dù biết rằng linh mục này chống lại quan điểm và đường hướng mục vụ của giám mục của mình.

Đức cha Aparicio đã nhân cơ hội này phát biểu rằng việc tôi bảo vệ các linh mục phản ứng lại Sứ thần Tòa thánh chính là điều tôi đang làm với các giáo phận ở El Salvador, rằng tôi giảng thuyết đầy bạo lực, kích động lật đổ, rằng tôi gây chia rẽ giáo sĩ và các giáo phận, và rằng dường như các linh mục bây giờ quan tâm đến tổng giáo phận nhiều hơn là các giám mục của họ.

Tôi không nhớ có bao nhiêu lời cáo buộc mà ngài đã đưa ra, và được các giám mục anh em của tôi ủng hộ: Đức cha Barrera, người cũng cho rằng tôi giảng bạo lực; Đức cha Alvarez, người đã nhân cơ hội để nói lên sự bất bình đối với tôi; và điều kỳ lạ nhất là Đức cha Revelo, mới đây được bổ nhiệm làm giám mục phụ tá của tôi, cũng nhân cơ hội này nói rằng ngài không đồng tình với cách làm của tôi. Ngài nói tôi sai lầm khi giải thích rằng đường hướng của tôi chính là đường hướng đã được phác thảo bởi các văn kiện của Công đồng Vaticanô II, các thông điệp gần đây của các Giáo hoàng, và hội nghị Medellín.^[4] Theo Đức cha Revelo, tôi có thể sai lầm khi áp dụng các văn kiện đó, vì vậy ngài không có nghĩa vụ phải đồng ý với cách tôi làm.

Tôi chọn giữ thinh lặng trong khoảng thời gian còn lại của cuộc họp, vì bản tuyên bố ấy chỉ được đọc có một lần và không có cơ hội để làm sáng tỏ. Đúng hơn, nó đã được ký trong bầu khí căng thẳng như thế, điều này chỉ xác nhận cho tôi điều tôi đã nói lúc đầu: “Tất cả đã được sắp xếp trước.”

Rồi vào lúc điểm tâm sáng nay, các cố vấn đã cho tôi ý kiến của họ. Họ nghĩ tôi không cần đưa ra bất cứ sự phân trần nào cả, vì việc thiếu chữ ký của tôi bên cạnh chữ ký của các giám mục kia là đủ để nói lên tất cả, và mọi người cho rằng lá thư của các giám mục ủng hộ Sứ thần Tòa thánh sẽ khơi sự tò mò về lá thư của các linh mục mà nhiều người vẫn chưa nhìn thấy, và do đó sẽ thúc đẩy người ta tìm xem các giáo sĩ nghĩ gì về vị Sứ thần Tòa thánh. Hơn nữa, chính bức thư của các giám mục được viết cách không tốt – nó thậm chí có những lên án cá nhân chống lại các linh mục, mà không liên quan gì đến vấn đề này – và bức thư ấy sẽ càng làm giảm uy tín vị Sứ thần Tòa thánh và hàng giáo phẩm. Các cố vấn của tôi nói: “Thật là đáng xấu hổ! Hành động như vậy sẽ càng gây chia rẽ thêm giữa người Công giáo vốn đã chia rẽ rồi”. Và nếu tôi muốn làm rõ, tốt hơn là viết cho Hội đồng Giám mục và gửi một bản cho Sứ thần Tòa Thánh cũng như cho Tòa Thánh, để giải thích các lý do tôi không ký tên, đồng thời mô tả cái quá trình đã diễn ra. Có lẽ cũng nên đề nghị Đức cha Rivera điều tương tự, đó là viết một lá thư riêng bày tỏ sự không hài lòng của ngài về cuộc họp trong đó các giám mục kia cùng nhất trí viết thư ủng hộ vị Sứ thần Tòa thánh.

Sau cuộc họp, vào lúc 9 giờ sáng nay, tôi có mặt tại Văn phòng Trợ giúp Pháp lý ở Externado San José, nơi có một số luật sư và sinh viên luật tập trung để ký lá đơn xin ân xá. Sau đó, họ gửi đơn đến hội đồng lập pháp, thay mặt cho những người đàn ông và phụ nữ đã bị bắt vì những sự kiện ở San Pedro Perulapán.

Tôi rất vui mừng thấy các luật sư và các sinh viên luật đã nhân cơ hội này củng cố nhiều hơn nữa khát vọng đoàn kết với nhau, gặp gỡ nhau thường xuyên, và cùng nhau nghiên cứu các vấn đề pháp lý để hỗ trợ cho nhu cầu của dân chúng, nhất là những người nghèo. Cụ thể, họ hứa sẽ nghiên cứu và phân tích Luật Bảo vệ Trật tự Công cộng^[5] và chứng minh rằng đó là sắc luật vi hiến. Họ sẽ gặp nhau vào thứ Hai tuần tới, lúc 7 giờ tối, ở cùng địa điểm, để quyết định từ này về sau sẽ họp bao lâu một lần, và cách thức mà họ sẽ xúc tiến.

Sau đó, tại văn phòng tòa giám mục^[6], tôi đã có một loạt các cuộc gặp gỡ rất thú vị, như cuộc gặp gỡ nhóm thừa sai Ricaldone, gồm một số học sinh trường Salêdiêng và một số nữ sinh Colegio de la Asunción.

Mẹ Lidia Valle cũng đến, mẹ hiện đang là phụ tá cho mẹ bề trên Dòng các Nữ tu Tận Hiến cho Tình yêu Thiên Chúa, và mẹ đã giải thích cho tôi một số vấn đề của hội dòng.

Một cuộc phỏng vấn khác với Ingeniero^[7] Galván, người đóng góp một cách rất tiêu biểu cho việc tổ chức cơ quan điều hành giáo phận.^[8] Ông nói với tôi về một số chuyện liên quan đến Ủy ban Caritas^[9], nghe có vẻ không hay lắm và chúng tôi sẽ phải xem xét kỹ hơn, cũng như một số dự án về truyền thông xã hội của Tổng giáo phận. Có vẻ như chương trình trên kênh YSAX^[10] của chúng tôi được đón nhận rộng rãi nhưng không đủ để làm vô hiệu hóa xu hướng chống lại Giáo hội đang ngày càng gia tăng. Theo ông, chúng tôi phải thử các chương trình ngắn hơn, phát sóng thường xuyên trong ngày để chúng đến được với những người không lắng nghe các chương trình dài hơn và những người nghĩ không đúng về Giáo hội.

Hôm nay, trên báo chí đã xuất hiện lá thư mà các giám mục (Aparicio, Barrera, Alvarez và Revelo) gửi Sứ thần Tòa thánh để tố cáo các linh mục đã viết kiến nghị yêu cầu vị Khâm sứ có một lập trường Phúc âm hơn. Việc công bố bức thư này đã gây ra một phản ứng rất tiêu cực đối với các giám mục, vì người ta xem đó là một biểu hiện thiếu cẩn trọng cho thấy sự thiếu hiệp nhất, do bức thư không được ký bởi Đức cha Rivera, người không có mặt trong cuộc họp, hay bởi tôi, vì tôi đã không đồng ý việc công bố nó.

Như thường lệ, vào thứ tư, tôi được phỏng vấn trên đài phát thanh. Lần phỏng vấn này tập trung vào những sự kiện tại San Pedro Perulapan và một số câu hỏi được thính giả YSAX đặt ra…

[1] Các nhóm nhỏ gặp gỡ thường xuyên, thường do giáo dân lãnh đạo để khảo sát Lời Chúa và mối liên hệ giữa Lời Chúa và đời sống của mình.

[2] Một cơ quan tư vấn đại diện cho các linh mục của Tổng giáo phận.

[3] Một linh mục mà Romero đã cho ngưng sứ vụ mục vụ

[4] Hội nghị Khoáng đại lần thứ hai của các Giám mục Mỹ Latinh, được tổ chức tại Medellín, Colombia, vào năm 1968.

[5] Được ban hành vào tháng 11 năm 1977 và ngay lập tức bị chỉ trích vì những hạn chế mà luật này đặt ra đối với sinh hoạt chính trị, và vì nó trao quyền lực rộng rãi cho lực lượng an ninh bắt giữ các nghi phạm. Cuối cùng nó đã bị hủy bỏ vào năm 1979.

[6] Các văn phòng của Tổng giáo phận.

[7] Một danh hiệu dùng cho một người có bằng kỹ sư.

[8] Các văn phòng quản trị.

[9] Nhóm trợ giúp xã hội chính yếu của Giáo hội ở hầu hết các nước Mỹ Latinh.

[10] Đài phát thanh của Tổng giáo phận.