BÀI GIÁO LÝ VỀ TẬT XẤU VÀ NHÂN ĐỨC – BÀI 7. SỰ BUỒN CHÁN

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến, trong loạt bài giáo lý về tật xấu và nhân đức, giờ đây chúng ta tập trung chú ý vào nỗi buồn thiêng liêng. Thánh Phaolô đã nói về “nỗi ưu phiền theo ý Thiên Chúa” và “nỗi ưu phiền theo kiểu thế gian” (2 Cr 7, 10). Nỗi ưu phiến theo ý Thiên Chúa thúc đẩy sự hoán cải, giúp chúng ta bám vào niềm hy vọng và do đó dẫn đến niềm vui. Nỗi ưu phiền theo kiểu thế gian bắt nguồn từ những hy vọng tan vỡ và thất vọng, làm xói mòn tâm hồn với sự chán nản và buồn bã. Không giống như hầu hết những tật xấu vốn tìm kiếm những vui thú phù du, nỗi buồn bã tự nó đắm mình trong nỗi buồn chán, cản trở sự phát triển tâm linh. Như một liều thuốc giải độc cho loại chán nản này, các Giáo Phụ Sa Mạc đã khuyến khích hãy đón nhận sự phục sinh của Chúa Kitô; vì Chúa Giêsu Phục sinh sẽ thực hiện mọi hạnh phúc còn chưa được thực hiện trong cuộc đời chúng ta. Ước gì đức tin xua tan nỗi sợ hãi và sự phục sinh của Chúa Kitô cất đi nỗi buồn chán như cất đi tảng đá khỏi ngôi mộ. Mỗi ngày của Kitô hữu là một ngày thực tập về sự phục sinh.

Dưới đây là bài giáo lý của Đức Thánh Cha, ngày 7/2/2024 :

Anh chị em thân mến, chào anh chị em !

Trong hành trình loạt bài giáo lý về các tật xấu và nhân đức, hôm nay chúng ta sẽ nhìn vào một tật xấu khá xấu xí, sự buồn chán, được hiểu như một sự chán nản của tâm hồn, một nỗi ưu phiền thường xuyên ngăn cản con người cảm thấy vui mừng trước cuộc sống của chính mình.

Trước tiên và trên hết, cần phải lưu ý rằng, liên quan đến nỗi buồn chán, các Giáo phụ đã đưa ra một sự phân biệt quan trọng như thế này. Thực ra, có một nỗi buồn chán thích hợp với đời sống Kitô hữu, và với ân sủng của Thiên Chúa, nó có thể biến thành niềm vui: rõ ràng, điều này không thể bị bác bỏ và nó là một phần của con đường hoán cải. Nhưng có một loại buồn chán thứ hai len lỏi vào tâm hồn và đánh gục nó trong trạng thái chán nản: chính loại buồn chán thứ hai này mà cần phải chiến đấu, một cách kiên quyết và bằng mọi sức lực, vì nó đến từ ma quỷ. Sự phân biệt này cũng được tìm thấy nơi Thánh Phaolô, người đã viết cho giáo đoàn Côrintô: “Nỗi ưu phiền theo ý Thiên Chúa làm cho chúng ta hối cải để được cứu độ: đó là điều không bao giờ phải hối tiếc; còn nỗi ưu phiền theo kiểu thế gian thì gây ra sự chết” (2 Cr 7, 10).

Vì vậy, có một nỗi buồn chán thân thiện dẫn chúng ta đến ơn cứu rỗi. Hãy nghĩ đến người con hoang đàng trong dụ ngôn: khi anh ta đạt đến vực sâu của sự thoái hóa, anh ta cảm thấy vô cùng cay đắng, và điều này thúc đẩy anh ta tỉnh táo lại và quyết định trở về nhà với cha mình (x. Lc 15, 11-20). ). Thật là một ân sủng để than khóc về tội lỗi của mình, để nhớ lại tình trạng ân sủng từ đó chúng ta đã sa ngã, để khóc lóc vì chúng ta đã đánh mất sự trong sạch mà Thiên Chúa mơ ước về chúng ta.

Nhưng còn có nỗi buồn chán thứ hai, thay vào đó là một căn bệnh của tâm hồn. Nó nảy sinh trong tâm hồn con người khi một ước muốn hay hy vọng tan biến. Ở đây chúng ta có thể đề cập đến trình thuật về các môn đệ về làng Emmaus trong Tin Mừng theo thánh Luca. Hai môn đệ này rời Giêrusalem với tấm lòng thất vọng, và họ tâm sự với người khách lạ cùng đi cùng họ: “Chúng tôi đã từng hy vọng rằng Người – Chúa Giêsu – là Đấng sẽ cứu chuộc Israel” (Lc 24, 21). Động lực của nỗi buồn chán gắn liền với kinh nghiệm mất mát, kinh nghiệm mất mát. Trong tâm hồn con người nảy sinh những hy vọng nhưng đôi khi lại bị tiêu tan. Đó có thể là mong muốn sở hữu một thứ gì đó mà thay vào đó chúng ta không thể có được; nhưng nó cũng có thể là một điều gì đó quan trọng, chẳng hạn như sự mất mát về mặt cảm xúc. Khi điều này xảy ra, như thể tâm hồn con người rơi từ vực thẳm xuống, và những cảm giác mà họ cảm thấy là chán nản, yếu đuối về tinh thần, ngã lòng và khổ não. Tất cả chúng ta đều trải qua những thử thách vốn tạo nên nỗi buồn chán trong chúng ta, bởi vì cuộc sống khiến chúng ta ấp ủ những ước mơ, rồi tan vỡ. Trong hoàn cảnh này, một số người, sau một thời gian hỗn loạn, đã dựa vào niềm hy vọng; nhưng những người khác lại chìm đắm trong nỗi u sầu, để nó day dứt trong lòng họ. Người ta có vui thú trong điều này không? Hãy xem: nỗi buồn chán giống như niềm vui thú trong sự không vui thú; giống như ăn một viên kẹo đắng, đắng, đắng, không đường, khó chịu, và ngậm viên kẹo đó. Nỗi buồn chán là niềm vui thú trong sự không vui thú.

Đan sĩ Evagrius kể lại rằng mọi tật xấu đều nhằm đến một sự vui thú, dù nó có thể phù du đến đâu, trong khi nỗi buồn lại thích thú điều trái ngược: ru mình vào nỗi buồn chán vô tận. Một số lời phàn nàn dai dẳng, trong đó một người tiếp tục mở rộng sự trống rỗng của một người vốn không còn ở đó, là không phù hợp với cuộc sống trong Thánh Thần. Một số cay đắng phẫn uất, trong đó một người luôn có một yêu sách trong đầu khiến họ đội lốt của nạn nhân, không tạo ra một cuộc sống lành mạnh trong chúng ta chứ đừng nói đến một cuộc sống Kitô hữu. Có điều gì đó trong quá khứ của mỗi người cần được chữa lành. Nỗi buồn chán, từ một cảm xúc tự nhiên, có thể biến thành một tâm trạng xấu xa.

Đó là một con quỷ quỷ quyệt, con quỷ buồn chán. Các Giáo Phụ sa mạc đã mô tả nó như một con sâu trong tâm hồn, ăn mòn và làm rỗng vật chủ của nó. Đây là một hình ảnh hay: nó cho phép chúng ta hiểu được. Một con sâu trong tâm hồn tiêu thụ và làm rỗng vật chủ của nó. Chúng ta phải đề phòng nỗi buồn chán này, và hãy nghĩ rằng Chúa Giêsu mang đến cho chúng ta niềm vui phục sinh. Nhưng tôi phải làm gì khi tôi buồn? Hãy dừng lại và nhìn xem: đây có phải là một nỗi buồn chán tốt? Đó có phải là nỗi buồn chán không tốt lắm? Và hãy phản ứng tùy theo bản chất của nỗi buồn chán. Đừng quên rằng nỗi buồn chán có thể là một điều rất xấu, khiến chúng ta bi quan, dẫn chúng ta đến sự ích kỷ khó chữa.

Thưa anh chị em, chúng ta phải coi chừng nỗi buồn chán này và nghĩ rằng Chúa Giêsu mang đến cho chúng ta niềm vui phục sinh. Dù cuộc sống tròn đầy có thể có những mâu thuẫn, những ao ước thất bại, những ước mơ không thành hiện thực, những tình bạn bị mất đi, nhưng nhờ sự phục sinh của Chúa Giêsu, chúng ta có thể tin rằng tất cả sẽ được cứu. Chúa Giêsu đã sống lại không chỉ cho chính Ngài, nhưng còn cho chúng ta, để thực hiện mọi hạnh phúc còn dang dở trong cuộc đời chúng ta. Đức tin xua tan sợ hãi, và sự phục sinh của Chúa Kitô cất đi nỗi buồn chán như cất đi tảng đá khỏi mồ. Mỗi ngày của Kitô hữu là một ngày thực tập về sự phục sinh. Georges Bernanos, trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Nhật Ký của một Cha Xứ Miền Quê, có cha xứ Torcy nói thế này: “Giáo hội có niềm vui, tất cả niềm vui đó được dành cho thế giới buồn bã này. Những gì bạn đã làm chống lại Giáo hội, bạn đã làm chống lại niềm vui”. Và một nhà văn người Pháp khác, León Bloy, đã để lại cho chúng ta câu nói tuyệt vời này: “Chỉ có một nỗi buồn, […] đó là không được nên thánh”. Xin Thánh Thần của Chúa Giêsu Phục Sinh giúp chúng ta chiến thắng sự buồn chán bằng sự thánh thiện.

—————————————

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn: vatican.va)