BÀI GIÁO LÝ NĂM THÁNH 2025. CHÚA GIÊSU KITÔ, NIỀM HY VỌNG CỦA CHÚNG TA. II. CUỘC ĐỜI CHÚA GIÊSU. CÁC DỤ NGÔN. BÀI 7. NGƯỜI SAMARI. TỚI NGANG CHỖ NGƯỜI ẤY, CŨNG THẤY, VÀ CHẠNH LÒNG THƯƠNG (Lc 10, 33b)

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha:

Chúng ta tiếp tục suy ngẫm về một số dụ ngôn trong Tin Mừng, vốn là cơ hội để thay đổi viễn cảnh và mở lòng đón nhận hy vọng. Hôm nay chúng ta nói về một tiến sĩ luật chỉ biết nghĩ đến bản thân mình và không để ý đến người khác. Ông ta muốn biết ý nghĩa của thuật ngữ “người lân cận”. Dụ ngôn Người Samari nhân hậu là một cuộc hành trình đưa chúng ta đi từ câu hỏi ai yêu thương tôi? đến câu hỏi ai đã yêu thương? Cuộc sống được tạo nên từ những cuộc gặp gỡ mà chúng ta phải đối diện với người khác, đối diện với sự mong manh và yếu đuối của họ mà tôi có thể chăm sóc hoặc hành động như thể không có chuyện gì xảy ra. Lòng trắc ẩn là một vấn đề nhân tính. Trước khi trở thành người tín hữu, chúng ta được kêu gọi trở thành người. Người Samari dừng lại vì ông đang đứng trước một người khác đang cần giúp đỡ. Lòng trắc ẩn được thể hiện thông qua hành động cụ thể. Người bị thương trên đường này đại diện cho mỗi chúng ta. Việc nhớ lại tất cả những lần Chúa Giêsu dừng lại để chăm sóc chúng ta sẽ khiến chúng ta có khả năng trắc ẩn hơn.

Dưới đây là bài giáo lý của Đức Lêô XIV, ngày 28/5/2025 :

Anh chị em thân mến, chào anh chị em !

Chúng ta tiếp tục suy ngẫm về một số dụ ngôn trong Tin Mừng, vốn là cơ hội để thay đổi viễn cảnh và mở ra cho hy vọng. Đôi khi, thiếu hy vọng là do chúng ta cố định vào một cách nhìn nhận sự việc cứng nhắc và khép kín, và các dụ ngôn giúp chúng ta nhìn nhận sự việc từ một góc nhìn khác.

Hôm nay tôi muốn nói với anh chị em về một người có kinh nghiệm, uyên bác, một tiến sĩ Luật, nhưng vẫn cần phải thay đổi viễn cảnh của mình, vì ông ích kỷ và không nhìn nhận người khác (x. Lc 10, 25-37). Quả thế, ông hỏi Chúa Giêsu về cách “thừa hưởng” sự sống đời đời, bằng cách sử dụng một lối diễn đạt hiểu sự sống đời đời như một quyền lợi hiển nhiên. Nhưng có lẽ đằng sau câu hỏi này chính là nhu cầu quan tâm chú ý: từ duy nhất mà ông chất vấn Chúa Giêsu là từ “người lân cận”, theo nghĩa đen là người ở gần.

Đây là lý do tại sao Chúa Giêsu kể một dụ ngôn vốn là một con đường để thay đổi câu hỏi này, chuyển từ câu hỏi ‘ai yêu thương tôi?’ đến câu hỏi ‘ai đã yêu thương?’ Câu hỏi đầu tiên là câu hỏi của một người chưa trưởng thành, câu hỏi thứ hai là câu hỏi của người trưởng thành, đã hiểu được ý nghĩa cuộc sống của mình. Câu hỏi đầu tiên là câu hỏi chúng ta đặt ra khi chúng ta đang ngồi đợi ở góc phòng, câu hỏi thứ hai là câu hỏi thúc đẩy chúng ta cam kết dấn thân.

Quả thật, dụ ngôn mà Chúa Giêsu kể có một con đường làm khung cảnh, và đó là một con đường khó khăn và gian nan, giống như cuộc sống. Đây là con đường mà một người đã đi từ Giêrusalem, thành phố trên núi, xuống Giêrikhô, thành phố dưới mực nước biển. Đây là hình ảnh tiên báo những gì có thể xảy ra: người này bị tấn công, đánh đập, cướp bóc và bị bỏ lại trong tình trạng nửa sống nửa chết. Đó là trải nghiệm xảy ra khi những hoàn cảnh, những con người, đôi khi thậm chí là những người mà chúng ta tin tưởng, lấy đi mọi thứ của chúng ta và bỏ chúng ta lại giữa đường.

Nhưng cuộc sống được tạo nên từ những cuộc gặp gỡ, và trong những cuộc gặp gỡ này, chúng ta bộc lộ con người thật của mình. Chúng ta thấy mình đang đối mặt với người khác, đối mặt với sự mong manh và yếu đuối của họ, và chúng ta có thể quyết định mình sẽ làm gì: chăm sóc họ hoặc hành động như thể không có chuyện gì xảy ra. Một thầy tư tế và một thầy Lêvi đi theo cùng một con đường. Đây là những người phục vụ trong Đền thờ Giêrusalem, sống trong không gian linh thánh. Tuy nhiên, việc thực hành thờ phượng không tự động dẫn đến lòng trắc ẩn. Thật vậy, trước khi là một vấn đề tôn giáo, lòng trắc ẩn là một vấn đề nhân tính! Trước khi trở thành người tín hữu, chúng ta được kêu gọi trở thành người.

Chúng ta có thể hình dung rằng sau một thời gian dài lưu lại Giêrusalem, vị tư tế và thầy Lêvi này đang vội vã trở về nhà. Chính sự vội vã hiện diện trong cuộc sống này thường ngăn cản chúng ta cảm thấy lòng trắc ẩn. Bất kỳ ai coi hành trình của mình là ưu tiên sẽ không sẵn sàng dừng lại cho một hành trình khác.

Nhưng đây là một người có khả năng dừng lại: ông là người Samari, do đó ông thuộc về một dân tộc bị khinh miệt (x. 2 V 17). Trong trường hợp này, bản văn không nêu rõ hướng đi, nhưng chỉ nói rằng ông đang trên hành trình. Lòng sùng đạo không liên quan gì ở đây. Người Samari này dừng lại chỉ vì ông là một người đang đứng trước một người khác đang cần giúp đỡ.

Lòng trắc ẩn được thể hiện qua những cử chỉ cụ thể. Thánh sử Luca tập trung vào hành động của người Samari, người mà chúng ta gọi là “nhân hậu”, nhưng trong bản văn, người này chỉ đơn giản là một con người: người Samari đến gần, vì nếu chúng ta muốn giúp đỡ ai đó, thì chúng ta không thể nghĩ đến việc giữ khoảng cách, cần phải dấn thân, phải bẩn đi, có thể nhiễm bệnh; ông băng bó vết thương sau khi rửa sạch bằng dầu và rượu; ông chất người đó lên lưng lừa của mình, nghĩa là ông chịu trách nhiệm về người đó, bởi vì chúng ta thực sự giúp đỡ nếu chúng ta sẵn sàng cảm nhận sức nặng của nỗi đau của người khác; ông đưa người đó đến khách sạn nơi ông chi tiền, “hai quan tiền”, ít nhiều là hai ngày làm việc; và ông cam kết quay lại và có thể trả tiền lần nữa, vì tha nhân không phải là một gói hàng cần giao, nhưng là một người cần được chăm sóc.

Anh chị em thân mến, khi nào chúng ta sẽ có thể dừng cuộc hành trình của mình lại và có lòng trắc ẩn? Khi chúng ta hiểu rằng người bị thương trên đường này đại diện cho mỗi người chúng ta. Và như thế, việc nhớ lại tất cả những lần Chúa Giêsu dừng lại để chăm sóc chúng ta sẽ khiến chúng ta có khả năng trắc ẩn hơn.

Vì thế, chúng ta hãy cầu nguyện để có thể lớn lên trong tình người, để các mối quan hệ của chúng ta có thể chân thật và giàu lòng trắc ẩn hơn. Chúng ta hãy cầu xin Thánh Tâm Chúa Kitô ơn được chia sẻ nhiều hơn nữa những tâm tình của Người.

——————————–

Tý Linh chuyển ngữ

(nguồn : vatican.va)