Trên chuyến bay từ Singapore trở về Rôma ngày 13/9/2024, Đức Phanxicô đã trả lời các nhà báo đi cùng ngài và nói về thảm kịch thường dân thiệt mạng. Về cuộc bầu cử Mỹ: giữa Harris và Trump, ngài kêu gọi mọi người hãy lựa chọn theo lương tâm. Đức Thánh Cha cũng lên án rõ ràng việc phá thai cũng như việc từ chối người di cư. Ngài hoan nghênh thỏa thuận với Bắc Kinh: Trung Quốc là một lời hứa và một niềm hy vọng cho Giáo hội.

Tại trung tâm văn hóa của Đại học Quốc gia Singapore, thứ Năm ngày 12/9/2024, Đức Phanxicô đã có bài phát biểu công khai đầu tiên trên đất Singapore trước hàng ngàn đại diện chính trị, văn hóa và kinh tế có ảnh hưởng từ khu vực châu Á này. Đức Phanxicô ca ngợi những đức tính của “đối thoại mang tính xây dựng” giữa chính quyền và các tôn giáo, “điều kiện tiên quyết cho sự phát triển không xung đột hay hỗn loạn, nhưng cân bằng và bền vững”.

Với gần 400.000 tín hữu trong một bức tranh khảm liên tôn và trong một mô hình được chính quyền thúc đẩy về sự hòa hợp tôn giáo với các quy tắc nghiêm ngặt, đạo Công giáo phát triển dễ dàng tại thành quốc mà Đức Phanxicô viếng thăm. Giáo hội Công giáo góp phần vào sự xuất sắc trong giáo dục, hệ thống y tế và từ thiện, đồng thời rất tích cực trong các vấn đề liên tôn.

Đức Thánh Cha Phanxicô được chờ đợi ở Đông Timor, nơi ngài sẽ lưu trú từ ngày 9 đến ngày 11 tháng 9 năm 2024. Nhà sử học và địa lý Frédéric Durand có cuộc phỏng vấn dài về lịch sử và căn tính của đất nước này, bao gồm phần lớn người Công giáo.

Tại dinh tổng thống, Đức Phanxicô đã có bài phát biểu đầu tiên tại Đông Timor, điểm dừng chân thứ ba trong chuyến tông du lần thứ 45 của ngài tới Châu Á và Châu Đại Dương. Trong bài phát biểu, ngày 9/9/2024, với chính quyền và xã hội dân sự, sau bài phát biểu chào mừng của Tổng thống José Ramos-Horta, Đức Phanxicô ca ngợi công việc hòa giải được thực hiện bởi người dân Đông Timor và khuyến khích dựa vào Giáo hội và học thuyết xã hội của Giáo hội để giải quyết những thách thức trong đất nước rất non trẻ này.

Rất xa Rôma nhưng lại rất gần trái tim của Giáo hội Công giáo. Đó là một bộ ba bức tranh gồm có sự đa dạng, sự hài hòa và tình huynh đệ mà Đức Giáo hoàng đã đề xuất trong bài phát biểu đầu tiên của ngài ở Papua, trước 300 nhà cầm quyền tại APEC Haus ở Cảng Moresby, hôm thứ Bảy ngày 7/9/2024. Tại thủ đô của xứ sở chim thiên đường, ngài cũng ca ngợi tâm hồn vui tươi và tự do của đất nước, trái ngược với sự co cụm của các xã hội giàu có.

Được chào đón, sáng ngày 4/9/2024, tại dinh tổng thống ở Jakarta, bởi hàng trăm trẻ em trong trang phục truyền thống, Đức Phanxicô đã có bài phát biểu đầu tiên tại Indonesia, trước vị nguyên thủ quốc gia, các đại diện xã hội dân sự và ngoại giao đoàn, trong đó ngài ca ngợi tinh thần huynh đệ của xã hội Indonesia và cầu chúc người dân Indonesia phát triển trong đức tin, tình huynh đệ và lòng trắc ẩn.

Trong bài giáo lý hôm thứ Tư 28/8/2024 về “Biển và sa mạc”, đề cập đến vấn đề người di cư, « mà ngay cả vào lúc này, đang vượt biển và sa mạc để đến một vùng đất nơi họ có thể sống trong hòa bình và an toàn », Đức Phanxicô cảnh báo biển và sa mạc, « những nơi đau khổ, sợ hãi, tuyệt vọng », nhưng cũng là « nơi được giải thoát và tự do », lại đang « trở thành những nghĩa trang » chôn vùi họ, và đồng thời coi mưu toan đẩy lùi họ một cách có hệ thống là « một tội trọng ».

Đức Cha Melchior Thạch Hồng Trinh chính thức được công nhận làm Giám mục giáo phận Thiên Tân vào ngày 27/8/2024. Văn phòng báo chí Tòa Thánh gợi lên “kết quả tích cực” của cuộc đối thoại được thiết lập trong nhiều năm giữa Vatican và chính quyền Trung Quốc.

Sau Kinh Truyền Tin, trưa Chúa Nhật 25/8/2024, Đức Phanxicô đã bình luận về luật gần đây của Ucraina cấm Giáo hội Chính thống Ucraina có liên hệ với Tòa Thượng phụ Moscou, bị cáo buộc là phục tùng Nga. Đức Phanxicô đã bày tỏ rõ ràng những lo ngại của mình về vấn đề tự do tôn giáo ở Ucraina.

Trong thông điệp gửi tới những người tham gia Diễn đàn Châu Âu Alpbach, Đức Phanxicô lưu ý rằng Liên minh Châu Âu (EU) đang phải đối mặt với một làn sóng chủ nghĩa dân túy. Do đó, ngài mời gọi giới trẻ châu Âu đừng quên những nguyên tắc cơ bản mà EU đã được xây dựng trên đó và do đó hãy tôn trọng nhân quyền, phẩm giá con người và tình huynh đệ.

Trong phần cuối cùng của loạt bài về việc thiết lập Đạo Công giáo ở Trung Quốc, sự chia rẽ đau đớn giữa các tín hữu “chính thức” và “hầm trú” sau ba mươi năm theo chủ nghĩa Mao. Giáo hội Công giáo Trung Quốc đã có thể trỗi dậy từ đống tro tàn vào những năm 1990, nhưng với việc Tập Cận Bình lên nắm quyền vào năm 2012, 12 triệu người Công giáo Trung Quốc một lần nữa phải sống dưới sự giám sát rất cao.

Nhân Ngày Cứu trợ Nhân đạo Thế giới, Thứ Hai, ngày 19 tháng Tám, Đức Phanxicô kêu gọi cầu nguyện cho những người hoạt động nhân đạo, những người thể hiện tình huynh đệ bằng cách liều mạng sống để giúp đỡ người khác.

Cuộc hội ngộ Rimini về tình bạn giữa các dân tộc lần thứ 45 được tổ chức từ ngày 20 đến ngày 25 tháng Tám và năm nay quy tụ các đại diện của giới chính trị, xã hội dân sự và tôn giáo xoay quanh câu hỏi sau: “Nếu chúng ta không tìm kiếm điều cốt yếu, vậy chúng ta tìm kiếm điều gì?” Đức Phanxicô, trong thông điệp gửi đến các tham dự viên, đã trả lời : Thiên Chúa, tình yêu tha nhân, hòa bình và tình huynh đệ.

“Một Kitô hữu trong hành lang của tử thần. Dấn thân của tôi bên cạnh những người bị kết án” là tựa đề cuốn sách của Dale Recinella, được xuất bản bởi Libreria Editrice Vaticana (LEV), sẽ xuất bản vào thứ Ba, ngày 27 tháng Tám, với lời tựa của Đức Phanxicô. Dale Recinella, 72 tuổi, một cựu luật sư thành công ở Phố Wall, với tư cách là một tuyên úy giáo dân, đã đồng hành về mặt tinh thần với những người bị kết án tử hình tại một số nhà tù ở Florida kể từ năm 1998. Trong sách này, ông kể lại kinh nghiệm của mình phát sinh từ cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu.

Trong cuộc phỏng vấn với truyền thông Vatican, chủ tịch Liên Hội đồng Giám mục Châu Á đã nói về tầm quan trọng của chuyến tông du của Đức Thánh Cha tới Đông Nam Á và Châu Đại Dương. Từ ngày 2 đến ngày 13 tháng Chín, trong khuôn khổ chuyến tông du lần thứ 45 của mình, Đức Phanxicô sẽ thăm Indonesia, Papua New Guinea, Đông Timor và Singapore.

Trong một cuộc phỏng vấn dành cho Tỉnh Dòng Tên Trung Quốc, Đức Phanxicô nhấn mạnh rằng Trung Quốc là “một dân tộc vĩ đại” vốn “không được lãng phí di sản của mình”. Ngài không che giấu mong muốn được đến thăm đất nước châu Á này, đặc biệt là đền thánh Đức Mẹ Xà Sơn được dâng kính Đức Maria Phù hộ các Giáo hữu.

Phát biểu tại Diễn đàn cấp cao của Đại hội đồng Liên hợp quốc về Văn hóa hòa bình, Đức cha Gabriele Caccia, quan sát viên thường trực của Tòa Thánh tại Liên hợp quốc ở New York, đã nêu rõ rằng khái niệm hòa bình được tóm tắt trong bốn từ : sự thật, công lý, bác ái và tự do.

Cảnh tượng diễn ra vào thứ Sáu vừa qua trong lễ khai mạc Thế vận hội Olympic Paris đã làm dấy lên sự rụng rời của nhiều người xem, đặc biệt với cảnh liên quan đến các drag queens gợi nhớ đến hình ảnh của Bữa Tiệc Ly. Không giống như nhiều nhân vật khác, hiện tại, Đức Phanxicô vẫn tương đối kín tiếng về vấn đề này. Một quan điểm vốn chất vấn nhưng, nhìn từ Rôma, có thể tìm thấy một số chìa khóa giải thích.

Bản dịch tiếng Pháp của Christian Pian từ « Natural Law in Catholic Social Teachings » của Stepen J. Pope.

Christian Pian, Giảng viên thần học luân lý tại Học viện Công giáo Paris