Nếu có một vấn đề mà thế giới Công giáo – các Đức Giáo hoàng, các cấp Tòa Thánh, các Hội đồng Giám mục, các phong trào giáo dân – đã lên tiếng một cách mạnh mẽ từ vài thập niên qua, đó là vấn đề di cư.

Thị trưởng của New York, ông Bill de Blasio, hôm 25/3/2021, đã quyết định đặt tên cho một trong những chiếc phà nối Staten Island và Manhattan bằng tên của người phụ nữ đã thành lập Phong trào Công nhân Công giáo ở Hoa Kỳ. Đó là bà Dorothy Day (1897-1980). Án phong chân phước của bà đã được Đức Gioan Phaolô II mở vào năm 2000.

Dưới đây là những số mà thông điệp bàn về vấn đề này (bản dịch của Lm. Lê Công Đức, PSS)

Với Sứ điệp cho Ngày thế giới Di dân và Tỵ nạn, 14/1/2018, phải chăng Đức Phanxicô đang mở ra những hướng nghiên cứu mới cho việc đón tiếp người di cư ?

« Ta là khách lạ, các ngươi đã đón tiếp Ta » : một lời phát biểu cho ngày nay

Christian Mellon, s.j., thành viên của Tâm tâm nghiên cứu và hoạt động xã hội của dòng Tên tại Pháp (Ceras), nguyên thư ký của Ủy ban Công lý và Hòa bình của HĐGM Pháp.

Trong thông điệp « Fratelli Tutti », Đức Phanxicô đã đặt lại vấn đề tính hữu ích của học thuyết của Giáo hội về « chiến tranh chính đáng » (la guerre juste/chiến tranh công bằng, chiến tranh phù hợp với công lý, ctcnd). Đức cha Antoine de Romanet, Giám mục tuyên úy quân đội, hoàn toàn tán thành với quan điểm này.

Phê bình hệ thống « tân tự do kinh tế », các « chủ nghĩa dân túy » và những lệch lạc « chủ nghĩa cá nhân » của sự toàn cầu hóa… Thông điệp về tình huynh đệ của Đức Phanxicô cũng là một lời biện hộ chống lại những sự dữ to lớn đang làm băng hoại thế giới. Thông điệp có nguy cơ khơi lên những phản ứng về cung giọng rất chính trị của mình.

Với thông điệp “Fratelli Tutti” (« Tất cả đều là anh em »), Đức Phanxicô đã ký một “thông điệp xã hội” trong đó ngài đào sâu các chủ đề được khai triển từ khởi đầu triều đại giáo hoàng của ngài. Tất cả chủ đề này đều dựa trên nền móng « tình huynh đệ ».

Một vài giờ sau khi thông báo về thông điệp « Fratelli Tutti », nhiều phương tiện truyền thông – chủ yếu ở Ý – đã chất vấn về đặc tính đặc biệt giống đức của kiểu nói « Fratelli Tutti » (« Tất cả đều là Anh Em »), và cho rằng thông điệp này mang dấu ấn kỳ thị phụ nữ.

1. Một ghi nhận bóng tối

Văn kiện huấn quyền mới này của Đức Phanxicô đưa ra một bảng tổng kết đặc biệt không mấy vui mừng về tình trạng hiện nay của thế giới.

Có nhiều phong trào bất tuân dân sự nổi lên ở Pháp, đặc biệt trong khuôn khổ cuộc đấu tranh chống lại sự hâm nóng khí hậu. Michel Lafouasse, đặc trách phong trào « Pax Christi » (« Bình an của Chúa Kitô ») ở giáo phận Nice và là thành viên của Ủy ban bất bạo động của Pax Christi Pháp, giải thích cái nhìn của Kitô giáo về khái niệm « bất tuân » này.

Bài này được dịch từ chương VIII của cuốn “La Miséricorde: Notion fondamentale de l’Évangile, Clé de la vie chrétienne” của Đức Hồng y Walter Kasper (Éditions des Béatitudes, 2e édition, 2015). Đây chính là cuốn sách mà Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhắc đến trong buổi đọc Kinh Truyền Tin ngày 17/3/2013, tức 4 ngày sau khi ngài được bầu làm Giáo hoàng.

Một nữ văn sĩ gốc Do Thái và cũng là người theo phong trào nữ quyền, bà Naomi Klein, đã kêu gọi các vị lãnh đạo chính trị đọc « toàn bộ bản văn » của thông điệp Laudato Si’ (Ca ngợi Chúa đi) của  Đức Thánh Cha Phanxicô và « giữ » nó trong tim. Bà cũng là phóng viên Canada, theo phong trào “Pro choice”.

Được công bố hôm thứ Năm 18/6/2015, thông điệp Laudato si’ (Laudato si’ (Ca ngợi Chúa đi) là ngôn ngữ địa phương vùng Umbria, ở miền trung nước Ý. Đó là quê hương của gia đình thánh Phanxicô Assidi) của  Đức Thánh Cha Phanxicô về việc « bảo vệ ngôi nhà chung » của nhân loại đã khơi lên những phản ứng trên khắp thế giới, cả bên ngoài Giáo Hội.

Trong thông điệp đầu tiền tập trung vào vấn đề môi sinh, Laudato si’, Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi mỗi người hướng đến « một cuộc đối thoại mới về cách thức mà chúng ta xây dựng tương lai của hành tinh ».

Thông điệp « Laudato si’ », sẽ được phổ biến hôm nay 18/6, đã khơi lên những phản ứng cách riêng nơi những người theo đảng Cộng hòa. Nhưng Giáo Hội cũng đã lường trước những phản ứng như thế.

Mối bận tâm của Giáo Hội về môi trường không phải là điều mới lạ. Trước khi phổ biến chính thức thông điệp về môi trường của Đức Thánh Cha Phanxicô « Laudato Si’ » (Thông điệp sẽ được phổ biến ngày 18/6/2015), Tạp chí của dòng Tên, Civiltà cattolica, đã nhắc lại rằng Giáo Hội đã khai triển một diễn từ về chủ đề này