Nhân Ngày Thế giới Người nghèo lần thứ VII, vào Chúa Nhật 19/11/2023, Đức Phanxicô đã chủ sự thánh lễ trước sự hiện diện của 5000 tín hữu và đặc biệt là 1200 người nghèo, những người là ngài sẽ dùng cơm trưa với họ. Trong bài giảng của mình, ngài nhắn nhủ đừng chồn vùi của cải của Chúa nhưng hãy lan tỏa lòng bác ái, chia sẻ cơm bánh của chúng ta và « nhân rộng tình yêu thương ». Ngài cảnh báo « nghèo đói là một tai tiếng » và đồng thời kêu gọi chúng ta hãy biến cuộc đời mình thành một « lễ vật tình yêu » cho tha nhân.

Trong Sứ điệp cho Ngày Thế giới Người Nghèo, dựa vào Sách Tôbia, Đức Phanxicô mời gọi đừng ngoảnh mặt làm ngơ với những người đang gặp khó khăn, dấn thân cụ thể bảo vệ họ hơn là cảm động trước số phận của họ.

Đức Phanxicô đã gặp gỡ khoảng một trăm tham dự viên đại hội của Hiệp hội Phụ huynh Châu Âu vào thứ Bảy ngày 11/11/2023 tại hội trường Mật viện của Dinh Tông Tòa. Trước tổ chức này đại diện cho hơn 150 triệu phụ huynh từ Lục địa Già, ngài đã đề xuất một suy tư về ơn gọi và sứ mạng của các bậc cha mẹ ở một châu Âu, nạn nhân của mọi chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa chủ quan đang khiến việc giáo dục con cái trở nên khó khăn.

Việc trục xuất người nước ngoài là trọng tâm của bài tham luận, vào ngày 2 tháng 11 tại trụ sở Liên hiệp quốc ở New York, của Đức cha Caccia, đại diện Tòa thánh. Ngài ủng hộ một số điều khoản trong dự thảo của Ủy ban Luật pháp Quốc tế, đặc biệt là ủng hộ việc không trả lại một người nước ngoài bị giam giữ về một quốc gia mà người đó sẽ phải đối mặt với án tử hình.

Tổng thống Pháp đã thông báo rằng ông muốn trình bày một dự luật vào cuối năm nay để đưa quyền tự do phá thai vào Hiến pháp. Đức cha Pierre d’Ornellas, Tổng Giám mục Rennes và đặc trách nhóm làm việc về đạo đức sinh học của Hội đồng Giám mục Pháp, bày tỏ mối quan ngại của mình. Ngài lấy làm tiếc về việc tịch thu một cuộc tranh luận đích thực về một chủ đề đáng được phản ánh về tính nhân văn và lương tâm liên quan đến toàn thể xã hội.

Cuộc phỏng vấn của Đức Thánh Cha Phanxicô với giám đốc thông tin của kênh hàng đầu RAI: một cuộc xung đột thế giới “là một khả năng, không được quen với chiến tranh, vấn đề, đó là các ngành công nghiệp vũ khí”. “Tôi sẽ đến Dubai từ ngày 1 đến ngày 3 tháng Mười Hai” để dự COP28. Phán quyết tích cực về Thượng hội đồng, có nhiều không gian hơn cho phụ nữ nhưng không phong chức cho họ; “Tôi không nghĩ rằng sẽ giúp ích” khi bãi bỏ luật độc thân.

Báo cáo tổng hợp của Thượng hội đồng Giám mục lần thứ XVI đã được công bố vào tối thứ Bảy, ngày 28/10, sau cuộc bỏ phiếu của các tham dự viên. Không xác nhận bất kỳ thay đổi có hiệu lực nào, văn kiện phác thảo một Giáo hội “bao hàm” hơn, trong đó tính hiệp hành được coi là từ khóa.

Báo cáo tổng hợp sau Đại hội đồng lần thứ 16 của Thượng hội đồng về tính hiệp hành đã được công bố vào thứ Bảy ngày 28 tháng 10. Trong khóa họp thứ hai vào năm 2024, các suy tư và đề xuất được đưa ra về các chủ đề như vai trò của phụ nữ và giáo dân, thừa tác vụ của các giám mục, chức linh mục và phó tế, tầm quan trọng của người nghèo và người di cư, sứ mạng kỹ thuật số, đối thoại đại kết hoặc các vụ lạm dụng.

Vấn đề di cư là trọng tâm của cuộc họp báo được đưa ra vào thứ Năm ngày 19/10/2023 bởi các tham dự viên Thượng hội đồng. ĐHY Michael Czerny nhấn mạnh: “Sự hòa hợp và thiện chí của Thượng hội đồng làm nổi bật sự lo lắng, dễ bị tổn thương và bị gạt ra ngoài lề của rất nhiều người di cư”.

Lời giới thiệu: 

Đức Thánh Cha Phanxicô từ khi được bầu lên ngôi vị Giáo hoàng, Đấng kế vị Thánh Phêrô để điều hành và cai quản Giáo hội Công giáo hoàn vũ, đã không ngừng lên tiếng kêu gọi bãi bỏ hình phạt tử hình, cũng như tù chung thân mà Ngài đã mô tả nó như là một bản án tử hình ẩn dấu.[1] 

Trong một cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Télam của Argentina, Đức Phanxicô được hỏi về nhiều chủ đề: chiến tranh, lao động, Thượng hội đồng, những thách thức của trí tuệ nhân tạo hay thậm chí là đức cậy.

Quốc vụ khanh Tòa Thánh nói chuyện với truyền thông Vatican về cuộc xung đột đang diễn ra giữa Hamas và Israel. Đối với ĐHY Parolin, ưu tiên hàng đầu là thả các con tin bị Hamas bắt giữ. Về vấn đề này, Tòa Thánh sẵn sàng cho bất kỳ sự trung gian hòa giải cần thiết nào.

Trong Tông huấn Laudate Deum về khí hậu được công bố hôm thứ Tư ngày 4 tháng 10, Đức Phanxicô đã đưa ra một tiếng kêu báo động mới, không để người ta thờ ơ. Bộ trưởng Chuyển đổi Sinh thái Christophe Béchu, Marine Tondelier, thư ký quốc gia của Europe Écologie-Les Verts, Đức Tổng Giám mục giáo phận Potiers, Đức cha Pascal Wintzer, và thậm chí cả François Asselin, chủ tịch Liên đoàn các Doanh nghiệp vừa và nhỏ đều có phản ứng.

 Tông huấn Laudate Deum làm sáng tỏ và bổ sung cho thông điệp Laudato si’ năm 2015 đã được công bố vào thứ Tư 4/10/2023, nhân lễ Thánh Phanxicô Assisi. “Chúng ta chưa phản ứng đủ, chúng ta đang tiến gần đến điểm tan vỡ”. Phê bình những người theo chủ thuyết phủ nhận, Đức Phanxicô cho thấy nguồn gốc chắc chắn của con người đối với hiện tượng nóng lên toàn cầu và đồng thời kêu gọi “hãy chấp nhận rằng đây là một vấn đề con người và xã hội“, chứ không chỉ môi trường. Ngài đảm bảo rằng sự dấn thân chăm sóc Ngôi nhà chung bắt nguồn từ đức tin Kitô giáo.

Cuối cùng, Giáo hội đã tập làm quen, nếu không nói là theo, nền dân chủ tự do. Việc tán thành quyền tự do lương tâm và nhân quyền dần dần được thừa nhận. Trái lại, chủ nghĩa tư bản tự do, ngày nay bị thống trị bởi lĩnh vực tài chính, kêu gọi sự phân định có tính phê phán, đặc biệt hơn nữa vì tính cấp bách của vấn đề sinh thái đặt ra vấn đề theo những cách mới – vốn không được giải quyết bằng tư tưởng tự do, vì dễ dàng bị bác bỏ – về sự thâm nhập lẫn nhau của kinh tế, xã hội và chính trị.

Sau chuyến đi tới Marseille, nhiều bình luận đã đối lập Đức Phanxicô với Bênêđíctô XVI về vấn đề nhập cư. Nếu hai Đức Giáo hoàng không mâu thuẫn với nhau vì cả hai đều bảo vệ tư tưởng xã hội của Giáo hội, thì Đức Phanxicô đã đưa ra một sự chuyển hướng chưa từng có về vấn đề này.

Tiêu đề tông huấn tiếp theo của Đức Phanxicô sẽ là “Laudate Deum” (Hãy ngợi khen Thiên Chúa). Đức Thánh Cha đã đưa ra thông báo này khi nói chuyện với những người tham dự cuộc họp của các hiệu trưởng các trường đại học Châu Mỹ Latinh vào thứ Năm 21/9/2023, nơi ngài đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau như di cư, biến đổi khí hậu, chính trị và sự loại trừ.

Trên chuyến bay đưa ngài từ Marseille về Rôma, thứ Bảy 23/9/2023, Đức Phanxicô đã được các nhà báo hỏi về dự luật tương lai của Pháp về an tử.

Kết thúc Cuộc gặp ở Địa Trung Hải, vào thứ Bảy 23/9 tại Marseille, Đức Phanxicô đã đưa ra lời kêu gọi về “bước nhảy vọt của lương tâm để ngăn chặn sự đắm tàu ​​của nền văn minh”. Trước Emmanuel Macron, ngài đã cầu xin “một số lượng lớn các cuộc nhập cư hợp pháp và thường xuyên” và chỉ trích mô hình đồng hóa người nước ngoài.

Trong cuộc gặp gỡ thứ hai trong ngày đầu tiên này tại thành phố Marseille, thứ Sáu 22/9, sau buổi cầu nguyện tôn kính Đức Mẹ tại Vương cung thánh đường Notre-Dame de la Garde, vào lúc 6 giờ chiều (23g VN), Đức Phanxicô đã hướng dẫn lễ tưởng niệm những người di cư và mất tích trên biển, để có giây phút mặc niệm cảm động với các vị lãnh đạo tôn giáo.