Sáu mươi năm trước, thông điệp cuối cùng của Đức Gioan XXIII ra đời vào ngày 11/4/1963. Thông điệp phản ảnh ý muốn của Giáo hội dấn thân cho hòa bình thế giới. Ra đời hai tháng trước khi Đức Giáo hoàng Roncalli qua đời, Thông điệp được coi là di chúc của Đức Gioan XXIII. Trao đổi với Pierre de Charentenay, s.j., về tính thích đáng của bản văn này trong việc tìm kiếm hòa bình hiện nay. Cuộc phỏng vấn do Delphine Allaire thực hiện.

Hôm Chúa Nhật Lễ Phục Sinh, ngày 9/4/2023, Đức Phanxicô đã đọc Sứ điệp Urbi et Orbi (cho Thành Rôma và toàn Thế giới) trước sự hiện diện khoảng 100 000 tín hữu tại quảng trường thánh Phêrô. Trong sứ điệp truyền thống này, ngài kêu gọi « chúng ta hãy nhanh chóng lớn lên trên con đường tin tưởng lẫn nhau »,  « hãy nhanh chóng vượt qua những xung đột và chia rẽ », « ta hãy nhanh chóng bước đi trên con đường hòa bình và huynh đệ ».

Đàng Thánh Giá Thứ Sáu Tuần Thánh đã diễn ra ở Colisée vào tối 7/4/2023 trước sự hiện diện khoảng 20 000 tín hữu. Vì Đức Thánh Cha vắng mặt do thời tiết lạnh, nên ĐHY De Donatis đã hướng dẫn nghi thức này. Các bài suy niệm 14 chặng năm nay là những chứng tá đến từ các nước có chiến tranh, được lắng nghe bởi Đức Thánh Cha trong các chuyến tông du của ngài.

Chiều Thứ Năm Tuần Thánh, ngày 6/4/2023, Đức Phanxicô đã đến trại giam Casal del Marmo dành cho trẻ vị thành niên ở ngoại ô Rôma, để cử hành Thánh lễ Tiệc Ly. Nhân dịp này, ngài đã rửa chân cho 12 trẻ vị thành niên thuộc các quốc tịch khác nhau đang bị giam trong nhà tù này. Trong bài giảng, Đức Thánh Cha nhắc nhở rằng mỗi người chúng ta đều có thể vấp ngã và đồng thời mời gọi giúp đỡ nhau và không đi theo con đường sai  trái.

Lòng bác ái có thể được biểu lộ như thế nào? Xuyên qua những công việc bác ái. Nhưng đối với nhiều người, bác ái bị nghi ngờ, từ ngữ “bác ái” gợi lên một khuôn mẫu lỗi thời, che giấu tồi một sự tiếp tay đối với một trật tự xã hội bất công. Trong Deus Caritas est, số 26, Đức Bênêđíctô XVI đã nhắc lại phong trào chống đối hoạt động bác ái của Giáo hội từ thế kỷ 19, được tư tưởng Marxít triển khai cách rõ ràng. “Việc chống đối này cho rằng người nghèo không cần đến những công việc bác ái, nhưng đòi hỏi công bằng. Những việc bác ái – việc bố thí – trong thực tế chỉ là cách thức để người giàu bỏ qua việc tái lập công bằng, ru ngủ lương tâm, bảo vệ vị trí riêng của mình và tước đi quyền lợi của người nghèo….”. Đức Bênêđíctô XVI nhìn nhận “vài điểm trong lập luận này, nhưng nhiều điểm sai lệch”.

Trong một buổi lễ diễn ra vào Chúa Nhật 2/4/2023, Tổng thống Chilê đã bày tỏ lòng biết ơn đối với người Công giáo và các tổ chức Kitô giáo đã trợ giúp đồng bào của mình, vốn là nạn nhân của bạo lực dưới chế độ độc tài quân sự.

Trong Lễ Lá, hôm Chúa Nhật 2/4/2023, Đức Phanxicô đã mời gọi các tín hữu hướng đến “những người bị bỏ rơi”. Ngài cảm ơn mọi người về lời cầu nguyện dành cho ngài trong thời gian nằm viện.

Một « thông tri » chung từ các Bộ Văn hóa và Phát triển con người toàn tiện thừa nhận rằng « nhiều Kitô hữu đã thực hiện những hành vi ác ý » đối với người dân bản địa. Nhưng những sắc lệnh của các Đức Giáo hoàng vào thế kỷ XV nhượng lại tài sản của các dân tộc nguyên thủy cho những quốc vương thực dân là các tài liệu chính trị, được dùng làm công cụ cho các hành vi vô đạo đức. Từ năm 1537, Đức Giáo hoàng Phaolô III đã long trọng tuyên bố rằng người bản địa không được bị biến thành nô lệ hay bị tước đoạt.

Bộ trưởng ngoại giao của Tòa Thánh, Đức cha Paul Richard Gallagher, đã có bài phát biểu về nền dân chủ « theo sự khôn ngoan của các Giáo hoàng » trong bối cảnh địa chính trị hiện nay. Bài phát biểu tại một hội nghị ở phân khoa khoa học xã hội của đại học giáo hoàng Grégorien ở Rôma, vào ngày 27/3/2023.

Cho Ngày  thế giới di dân và tỵ nạn lần thứ 109, sẽ diễn ra vào ngày 24/9/2023, Đức Phanxicô đã chọn chủ đề « Tự do lựa chọn giữa di cư hoặc ở lại ». Chủ đề đã được công bố vào ngày 21/3/2023 trong một thông cáo của Bộ phục vụ sự phát triển con người toàn diện.

LUẬT TỰ NHIÊN[1]

Lý thuyết về luật tự nhiên hướng dẫn đời sống luân lý cũng như những quyết định luân lý, đã xuất hiện khá lâu rồi trong tiến trình tư tưởng Tây phương. Kể từ khi người Hy Lạp đầu tiên suy tư về triết học. Trong tác phẩm của Aristote, Rhetoric and Ethics, (Tu Từ Học và Đạo đức học), ta thấy có mô tả về thứ luật phổ quát này đang áp đặt cho con người.

Đối với Đức Thánh Cha, việc ngài tiếp kiến phái đoàn tu sĩ Phật giáo từ Đài Loan tại Vatican vào ngày 16/3/2023 là một ví dụ đẹp đẽ về « nền văn hóa gặp gỡ » mà ngài rất tha thiết trong khuôn khổ đối thoại liên tôn. Đó là cơ hội cho mỗi người đối thoại biết mình rõ hơn.

Đức Phanxicô đã dành một cuộc phỏng vấn cho trang web Infobae của Argentina, nhân kỷ niệm 10 năm làm giáo hoàng : ngài cho biết hy vọng của ngài về sự thay đổi ở Venezuela và chấm dứt chiến tranh ở Ucraina, trước khi khơi lên hoàn cảnh ở Nicaragua, sự độc thân linh mục và « những kháng cự xấu » trong Giáo hội. Cuộc phỏng vấn được thực hiện từ nhà Thánh Mátta với chủ sở hữu của trang web, Daniel Hadad, cuộc phỏng vấn cũng cho phép đề cập các vấn đề địa chính trị và Giáo hội.

Được chính Chúa Giêsu khởi xướng trong Tin Mừng, việc phân định « các dấu chỉ thời đại » là trách nhiệm của mọi Kitô hữu muốn đáp lại những khát vọng và mong đợi của người đương thời.

Cách đây mười năm, vào ngày 13/3/2013, Đức Jorge Bergoglio đã được bầu làm Giáo hoàng. Đối với bà Emilce Cuda, thần học gia người Argentina, một trong những vị hữu trách của Ủy ban Giáo hoàng về Châu Mỹ Latinh, Đức Thánh Cha Phanxicô dựa vào kinh nghiệm Châu Mỹ Latinh của mình về dân Thiên Chúa để áp dụng Công đồng Vatican II trong toàn Giáo hội.

Kỷ niệm 10 năm triều đại giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chấp nhận trả lời các câu hỏi của Emmanuel Van Lierde của  tuần báo Tertio. Cuộc phỏng vấn được thực hiện ngày 19/12/2022 và được đăng vào ngày 28/2 và 1/3/2023 trên Cathobel. Chúng tôi chuyển ngữ một số phần chính.

Nếu đạo đức học liên quan đến tính chất đúng hoặc sai của hành vi con người, thì ta cần nêu lên câu hỏi cái gì cấu thành hành vi nhân loại? Trong triết lẫn thần học đã có sự phân biệt truyền thống giữa (a) actus humanus và (b) actus hominis.

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến, trong hành trình giáo lý của chúng ta về niềm đam mê loan báo Tin Mừng, hôm nay chúng ta hãy khởi đi từ những lời của Chúa Giêsu, Đấng yêu cầu các môn đệ của Ngài hãy đi làm cho trở thành môn đệ và hãy đi làm phép rửa, bằng cách mang niềm vui về sự hiện diện của Thiên Chúa, Đấng gần gũi và hành động trong chúng ta.

Mỗi thảm họa đều dẫn đên một loạt những nghi ngờ : Thiên Chúa không thể ngăn chặn nó sao ? Làm sao còn có thể tin vào sự hiện diện tích cực của một Thiên Chúa mà chúng ta gọi là « tình yêu » và toàn năng ? Cha Marcel Domergue, s.j, tra vấn Thánh Kinh để giúp chúng ta đương đầu với vấn đề không thể tránh khỏi này.