« Chúng ta có thể tưởng tượng Chúa phải đau đớn thế nào khi chứng kiến các cuộc chiến tranh và hành động bạo lực do những người tự xưng là Kitô hữu thực hiện ». Hôm 25/1/2023 tại Vương cung thánh đường thánh Phaolô Ngoại Thành, Đức Phanxicô đã tố giác những ai cảm thấy « được đức tin của họ cho phép ủng hộ các hình thức khác nhau của chủ nghĩa dân tộc đần độn và bạo lực » trong buổi đọc Kinh Chiều kết thúc Tuần cầu nguyện cho sự hiệp nhất Kitô hữu. Ngài kêu gọi các Kitô hữu hoán cải để bước đi hướng đến sự hiệp nhất.

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha:

Anh chị em thân mến,

Tiếp tục bài giáo lý về lòng nhiệt thành tông đồ, ước muốn chia sẻ với người khác niềm vui của Tin Mừng, giờ đây chúng ta xem xét cách chính Chúa Giêsu, Tôn Sư và Bậc Thầy của chúng ta, chọn trình bày sứ điệp của mình.

Trong cuộc sống hằng ngày, làm thế nào thực hiện chọn lựa tốt và đưa ra quyết định đúng đắn ? Với tư cách là tu sĩ dòng Tên, Đức Thánh Cha Phanxicô trả lời bằng cách kín múc trong kho tàng của linh đạo Inhaxiô. Ngài đưa ra 10 chìa khóa để giúp phân định.

Trau dồi sự chân thành và lòng khiêm tốn để trở thành những nhà truyền giáo đáng tin cậy. Đó là ý nghĩa của sứ điệp được Đức Thánh Cha ngỏ với các bề trên và sinh viên của Học viện giáo hoàng Urbanô vào ngày 21/1/2023, nhân dịp 400 năm thành lập Bộ Truyền bá Đức tin.

Đức cha Piero Coda, thần học gia người Ý, thành viên của Ủy ban thần học của Thượng hội đồng, vạch ra một suy tư về các giai đoạn đầu tiên của THĐ về tính hiệp hành, được sống ở cấp địa phương, và đang diễn ra ở cấp lục địa. Ngài cũng chia sẻ cái nhìn của mình về những gì có thể thay đổi đối với Giáo hội sau một công việc như thế, dù biết rằng về cơ bản Giáo hội luôn mãi là như thế.

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến,

Tiếp tục bài giáo lý của chúng ta về lòng nhiệt thành tông đồ, ước muốn chia sẻ với người khác niềm vui của Tin Mừng, giờ đây chúng ta nhìn vào gương mẫu và nguồn gốc của nó: tấm gương của chính Chúa Giêsu. Là Ngôi Lời Vĩnh Cửu Thiên Chúa, đã làm người để cứu độ chúng ta, toàn bộ cuộc đời của Chúa Giêsu đã dành cho việc tương giao và đối thoại với người khác, trước tiên là với Cha trên trời của Ngài trong việc cầu nguyện sâu xa, và rồi với người khác, đặc biệt là người nghèo, người bị ruồng bỏ và người tội lỗi.

Hôm Chúa Nhật 15/1/2023, trong buổi đọc Kinh Truyền Tin, khi giải thích đoan Tin Mừng theo thánh Gioan, Đức Phanxicô đã mời gọi các linh mục và tín hữu noi gương Gioan Tẩy Giả biết xóa mình đi để lớn lên trong tinh thần phục vụ đích thực.

Gặp gỡ Chúa Giêsu, học biết Người, làm chứng. Ba trục qua đó Đức Phanxicô đã khai triển bài phát biểu của mình, vào hôm 14/1/2023, khi tiếp kiến các vị hữu trách và các thành viên của Học viện giáo hoàng Bắc Mỹ ở Rôma.

Nền thần học về sự thịnh vượng, có nguồn gốc từ Tin Lành, muốn thấy trong Thánh Kinh một sự xác nhận : Thiên Chúa ban đầy của cải, đặc biệt là của cải vật chất, cho những ai có niềm tin vào Ngài.

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến, hôm nay chúng ta bắt đầu chu kỳ giáo lý mới về lòng say mê loan báo Tin Mừng, lòng nhiệt thành tông đồ. Đó là một chiều kích sống còn đối với Giáo hội. Cộng đoàn Kitô hữu không được khép kín nơi chính mình nhưng « đi ra », can đảm làm chứng cho Chúa Giêsu.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật Lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa, 8/1/2023, Đức Phanxicô cảnh giác chúng ta thường “có một ý tưởng hạn chế về công lý” và đồng thời mời gọi  thực thi công lý theo cách của Chúa Giêsu với lòng thương xót và chia sẻ những vết thương và sự yếu đuối của người khác, chứ không phải xét đoán và kết án hay chia rẽ người ta thành tốt và xấu.

Hôm 6/1/2023, Đức Phanxicô đã chủ tế trọng thể Lễ Hiển Linh. Trong bài giảng của mình, khởi từ kinh nghiệm của các Nhà Chiêm tinh, ngài đã chỉ ra ba nơi « mà Chúa Kitô muốn được tìm kiếm, và mời gọi các tín hữu đến đó : nỗi khắc khoải tự vấn, rủi ro của cuộc hành trình và sự ngỡ ngàng thán phục tôn thờ.

Tóm tắt bài giáo lý:

Anh chị em thân mến,

Tôi muốn bày tỏ lòng kính trọng đối với Đức Giáo hoàng Bênêđíctô XVI, một bậc thầy tuyệt vời về dạy giáo lý. Xin cho giáo huấn của ngài giúp chúng ta tái khám phá nơi Chúa Kitô niềm vui tin tưởng và niềm hy vọng được sống.

Trước khoảng 50.000 người, quy tụ tại quảng trường thánh Phêrô hôm 5/1/2023 trong thánh lễ an táng Đức cố Giáo hoàng  Bênêđíctô XVI, Đức Phanxicô đã bày tỏ lòng kính trọng đối với vị Giáo hoàng quá cố, gợi lên mối tương quan của một vị Giáo hoàng và đoàn dân của mình.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã chủ sự thánh lễ trọng thể Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, hôm 1/1/2023. Trong bài giảng, với niềm xác tín « Thiên Chúa có một người Mẹ », ngài đã khích lệ khởi đầu năm mới dưới cái nhìn của Mẹ Thiên Chúa và đồng thời mời gọi các tín hữu hướng về Đức Maria để giữ vững niềm hy vọng, và bắt chước những người chăn chiên ra đi và gặp gỡ tha nhân.

« Nếu chúng ta muốn xây dựng lại hy vọng, thì chúng ta cần từ bỏ ngôn ngữ, những hành động và chọn lựa do tính ích kỷ khởi xướng và học biết ngôn ngữ yêu thương, vốn là ngôn ngữ chăm sóc ». Đức Phanxicô nhắc nhở như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin ngày lễ Đức Maria Mẹ Thiên Chúa, 1/1/2023, và đồng thời nhấn mạnh « chăm sóc là một ngôn ngữ mới chống lại những ngôn ngữ của tính ích kỷ ». Ngài mời gọi : « Cử hành Ngày Thế giới Hòa bình hôm nay, chúng ta hãy ý thức lại trách nhiệm đã được giao phó cho chúng ta để xây dựng tương lai ».

Văn phòng báo chí Tòa Thánh đã công bố, vào tối thứ Bảy 31/12/2022, ngày ngài qua đời, di chúc do chính ngài viết vào ngày 29/8/2006.

Thánh Phanxicô Salê, Giám mục Genève, tiến sĩ Hội Thánh và là đấng sáng lập dòng Đi Viếng, được Đức Thánh Cha vinh danh nhân kỷ niệm 400 năm ngày mất của ngài. Đức Thánh Cha đề cập đến những điểm nổi bật trong linh đạo của ngài, được bén rễ trong đức ái, bằng cách trình bày nó như điểm quy chiếu « cho sự thay đổi thời đại mà chúng ta đang sống ».

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm 26/12/2022, Đức Phanxicô đã nói với các tín hữu về thánh Têphanô, vị tuẫn đạo đầu tiên của Giáo hội, người nêu gương cho chúng ta qua “lòng bác ái đối với anh chị em chúng ta, qua sự trung thành với Lời Chúa, và sự tha thứ”. Chứng tá của ngài cho thấy rằng “Lễ Giáng Sinh không phải là câu chuyện cổ tích”.

Tại Vương cung thánh đường thánh Phêrô, nơi ngài chủ tế Thánh lễ Đêm Giáng Sinh 2022, trong bài giảng của mình, Đức Phanxicô đã khuyến khích các tín hữu « đừng để trôi qua lễ Giáng Sinh này mà không làm điều gì đó tốt lành ». Ngài khẳng định : « Chúng ta biết nhiều thứ về lễ Giáng Sinh, nhưng chúng ta quên đi ý nghĩa của nó ». Vì “vào lễ Giáng Sinh, Thiên Chúa là người nghèo” và “không có người nghèo, thì đó không phải là lễ Giáng Sinh thực sự”.