“Hôm nay, chúng ta phải tự hỏi mình phải làm gì để khôi phục lại giá trị của lao động ; và chúng ta có thể mang lại đóng góp gì, với tư cách là Giáo hội, để lao động được giải phóng khỏi lôgíc của lợi nhuận đơn thuần và có thể được sống như là một quyền lợi và một bổn phận cơ bản của nhân vị, thể hiện và nâng cao phẩm giá của nhân vị ?”. Đức Phanxicô đã đặt câu hỏi như thế trong bài giáo lý về thánh Giuse, người thợ mộc, trong buổi tiếp kiến chung hôm thứ Tư 12/1/2022.

Không che giấu những lo lắng của mình, Đức Phanxicô đã khai triển, hôm 10/1/2022, trước các nhà ngoại giao trên toàn thế giới, những mối bận tậm của mình đối với thế giới. Trong số đó : vắc-xin, di dân, sở hữu vũ khí. Lần đầu tiên, ngài bày tỏ sự lo lắng về việc « hủy bỏ văn hóa ».

« Làm tổn thương phụ nữ, đó là xúc phạm Thiên Chúa, Đấng đã mặc lấy nhân tính từ một người nữ, không phải từ một thiên thần, Ngài cũng không mặc lấy nhân tính một cách trực tiếp, Ngài mặc lấy từ một người nữ ». Đức Phanxicô cảnh báo như thế trong bài giảng thánh lễ Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, ngày 1/1/2022.

« Tôi muốn đề nghị ba con đường để  xây dựng một nền hòa bình bền vững. Trước hết, sự đối thoại giữa các thế hệ như là cơ sở cho việc thực hiện các dự án chung. Thứ hai, giáo dục xét như là nhân tố của tự do, trách nhiệm và phát triển. Cuối cùng, lao động để thể hiện trọn vẹn nhân phẩm. Ba yếu tố này là thiết yếu cho việc « xây dựng một hiệp ước xã hội », mà không có nó, mọi dự án hòa bình đều không bền vững. »

Đức Phanxicô tiếp tục loạt bài giáo lý về thánh Giuse trong buổi tiếp kiến chung hôm 29/12/2021, trong đó ngài trình bày thánh Giuse như là một người di cư can đảm và bị bách hại.

« Hãy sống ơn gọi của các bạn cách mãnh liệt. Đừng để cái nhìn buồn bã làm tối tăm khuôn mặt của các bạn. Người phối ngẫu của các bạn cần nụ cười của các bạn. Con cái của các bạn cần ánh mắt khích lệ của các bạn. Các mục tử và các gia đình khác cần sự hiện diện và niềm vui của các bạn: niềm vui đến từ Chúa! » Đức Phanxicô đưa ra lời khích lệ như thế trong Thư gởi cho các đôi vợ chồng nhân dịp Năm « Gia đình Amoris Laetitia », và đồng thời nhắc nhở rằng « nhiều thách đố không thể cướp đi niềm vui của những ai biết rằng họ đang bước đi với Chúa ».

Đang khi, đối với nhiều người, bạo lực gia đình phát sinh từ sự kéo dài của mô hình phụ quyền, thì Giáo hội Công giáo đã nhiều lần lên tiếng, trong những thập niên vừa qua, để lên án hiện tượng này.

Nhân dịp lần sinh nhật thứ 85 của Đức Phanxicô, hôm 17/12/2021, ông David Sassoli, chủ tịch Nghị viện Châu Âu đã gởi lời chúc mừng đến Đức Thánh Cha như nhiều nhà lãnh đạo khác. Ông đã cảm ơn Đức Thánh Cha về « huấn quyền nói với thế giới » của ngài.

Nhiều bệnh viện Công giáo phản đối một điều khoản của đạo luật Obamacare, cấm các bác sĩ phản đối các thủ tục chuyển đổi giới tính. Cuộc chiến pháp lý giữa những người bảo vệ quyền tự do tôn giáo và chính quyền Biden đã được đưa ra tòa phúc thẩm liên bang, hôm 15/12/2021.

“Hãy nghĩ lại vào thời kỳ bạn là một di dân và người ta không muốn để cho bạn vào. Chính bạn muốn thoát khỏi đất nước của bạn và bây giờ chính bạn muôn xây dựng các bức tường. Bởi vì những người xây dựng các bức tường đánh mất ý thức về lịch sử, lịch sử của mình.” Đức Phanxicô trả lời như thế cho câu hỏi của phóng viên Manuel Schwarz , trên chuyến bay từ Hy Lạp trở về Rôma hôm 6/12/2021, liên quan đến vấn đề di dân. Và ngài kêu gọi cần phải “đón tiếp, đồng hành, thăng tiến và hội nhập” người di cư.

« Sự suy yếu của nền dân chủ được gây ra bởi mối nguy của các chủ nghĩa dân túy, vốn không phải là chủ thuyết nhân dân, và bởi mối nguy của những quy chiếu này đến các quyền lực kinh tế và văn hóa quốc tế. » Đức Phanxicô nhận định như thế khi trả lời cho câu hỏi của phóng viên Iliana Magra trên chuyến bay từ Hy Lạp trở về Rôma hôm 6/12/2021, khi nói về “hai mối nguy cho nền dân chủ hôm nay”.

Khi đến Athens hôm 4/12, Đức Phanxicô đã đưa ra lời kêu gọi lo lắng cho một Châu Âu « bị chia xé » bởi « những thói ích kỷ dân tộc chủ nghĩa » và đồng thời kêu gọi mở ra cho siêu việt cũng như có một « nền chính trị tốt ».

Vào ngày thứ hai của cuộc tông dung đến Síp và Hy Lạp, hôm 3/6/2021, bằng những lời rất mạnh, Đức Phanxicô đã phê phán sự dửng dưng của Tây phương đối với số phận của người di cư. Và ngài đã kêu gọi tình liên đới Châu Âu để không để cho các nước nhỏ của Châu Âu ở tiền tuyến.

Trong những giờ đầu tiên của chuyến tông du  tại Síp, ngày 2/12/2021, Đức Phanxicô đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng « không có những bức tường trong Giáo hội Công giáo ».

« Tôi nghĩ rằng học thuyết xã hội của Giáo hội là một lãnh vực hy vọng trong đó chúng ta thực sự có thể xây dựng và chỉ ra những con đường hy vọng trong thế giới hôm nay ». ĐHY Parolin đã khẳng định như thế trong cuộc trao đổi với Radio Vatican – Vatican News, Tv2000 và Telepace, sau Đại hội học thuyết xã hội của Giáo hội ở Verona, Ý, Vatican News cho biết hôm 28/11/2021.

« Di cư không chỉ là câu chuyện về người di cư, nhưng về những bất bình đẳng, sự tuyệt vọng, sự suy thoái môi trường, biến đổi khí hậu, nhưng còn cả những ước mơ, lòng can đảm, du học, đoàn tụ gia đình, những cơ hội mới, an ninh và bảo vệ và công việc vất vả nhưng đàng hoàng. » Đức Phanxicô phân tích hiện tượng di dân như thế trong một sứ điệp video gởi cho Tổ chức di dân quốc tế dịp kỷ niệm 70 thành lập.

Trong khuôn khổ Ngày Thế giới người nghèo lần thứ V, hiệp hội Fratello đã tổ chức vào lúc 15g ngày Chúa Nhật 14/11/2021 một buổi cầu nguyện toàn cầu. Đức Thánh Cha đã hiệp thông bằng một sứ điệp video đầy cảm động, trong đó ngài tuyên bố rằng « người nghèo là kho tàng của Giáo hội », « Chúa Giêsu cần các bạn để cứu độ thế giới », « có những vị thánh đang ẩn giấu nơi anh chị em ». Đặc biệt, ngài « xin lỗi anh chị em, nhân danh tất cả các Kitô hữu đã làm cho anh chị em bị tổn thương, đã phớt lờ anh chị em, đã sỉ nhục anh chị em ».

Hai ngày sau cuộc gặp gỡ với 500 người nghèo ở Assidi, Đức Thánh Cha đã chủ sự thánh lễ ở vương cung thánh đường thánh Phêrô nhân Ngày Thế giới người nghèo lần thứ V. Trong bài giảng của mình, ngài đã liên kết « những nỗi đau khổ hôm nay » và « niềm hy vọng ngày mai », trong  viễn cảnh gặp gỡ với Chúa Giêsu.

Nhân dịp lễ trao giải « Quý Bà » và « Hiệp sĩ » Đại Thánh Giá của Huân chương Piô IX cho hai nhà báo chuyên viên về Vatican, Valentina Alazraki và Philip Pullella, sáng 13/11/2021, Đức Phanxicô đã nhấn mạnh rằng nhiệm vụ của chuyên viên thông tin là cho phép nhìn « người khác cách tin tưởng hơn ».

Ba bối cảnh và ba con đường để xây dựng hòa bình bền vững : đó là sứ điệp được Đức Thánh Cha Phanxicô đề nghị cho Ngày Thế giới hòa bình sẽ diễn ra vào ngày 1/1/2022.