Kỷ niệm 10 năm triều đại giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chấp nhận trả lời các câu hỏi của Emmanuel Van Lierde của  tuần báo Tertio. Cuộc phỏng vấn được thực hiện ngày 19/12/2022 và được đăng vào ngày 28/2 và 1/3/2023 trên Cathobel. Chúng tôi chuyển ngữ một số phần chính.

« Chúng ta hiếm khi liên kết Mùa Chay và vẻ đẹp, nhưng đó là điều mà Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi chúng ta thực hiện trong sứ điệp mà chúng tôi giới thiệu hôm nay », ĐHY Michael Czerny, Tổng trưởng Bộ thăng tiến sự phát triển con người toàn diện, khẳng định. ĐHY nhấn mạnh rằng « vẻ đẹp đến từ sự thay đổi » – « từ sự hoán cải » « theo ngôn ngữ Thánh Kinh » – và « vẻ đẹp là một kinh nghiệm tập thể » : « Trong ngôn ngữ của Giáo hội, đó là một kinh nghiệm hiệp hành ».

Tóm tắt bài giáo lý của Đức Thánh Cha :

Anh chị em thân mến, trong hành trình giáo lý của chúng ta về niềm đam mê loan báo Tin Mừng, hôm nay chúng ta hãy khởi đi từ những lời của Chúa Giêsu, Đấng yêu cầu các môn đệ của Ngài hãy đi làm cho trở thành môn đệ và hãy đi làm phép rửa, bằng cách mang niềm vui về sự hiện diện của Thiên Chúa, Đấng gần gũi và hành động trong chúng ta.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật I Mùa Chay, ngày 26/2/2023, Đức Phanxicô cảnh giác các Kitô hữu trước “ba loại thuốc độc phổ biến và nguy hiểm” của ma quỷ là “lòng quyến luyến của cải vật chất, sự nghi ngờ và lòng khao khát quyền lực” để cám dỗ họ như đã từng cám dỗ Chúa Giêsu chia rẽ với Chúa Cha. Và ngài mời gọi nhìn vào gương Chúa Giêsu, Đấng đã “đánh bại các cám dỗ nhờ Lời Chúa”, chứ không phải trò chuyện hay tranh luận với ma quỷ. Cuối cùng, Đức Thánh Cha mời gọi tự vấn: “Lời Chúa có chỗ đứng nào trong đời sống của tôi? Tôi có hướng đến Lời Chúa trong cuộc chiến đấu thiêng liêng của tôi không?”

Thứ Tư Lễ Tro mở ra Mùa Chay, một hành trình vừa đòi hỏi vừa tràn đầy hy vọng để trở về với Thiên Chúa. Dưới đây là mười lời khuyên mà Đức Thánh Cha Phanxicô đưa ra để trải qua bốn mươi ngày này – một chọn lọc được thực hiện từ các buổi tiếp kiến và các bài giảng của Thứ Tư Lễ Tro.

Trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật 19/2/2023, Đức Phanxicô giải thích lời mời gọi của Chúa Giêsu “hãy yêu thương kẻ thù”, những lời rất khó và thách đố, nhưng làm chứng cho tình yêu phi thường của Thiên Chúa đối với con người tội lỗi của chúng ta. Và Đức Thánh Cha mời gọi các Kitô hữu đi vào lôgíc này của Thiên Chúa.

Vào ngày 18/2/2023, Đức Thánh Cha đưa ra một suy tư về Giáo hội và vai trò của giáo dân trong Giáo hội, bằng cách nhấn mạnh sự cùng thuộc về  Chúa Kitô của tất cả những người được rửa tội. Ngài nói với các tham dự viên của Hội nghị dành cho các vị chủ tịch và đại diện của các ủy ban giám mục về giáo dân, được Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tổ chức ở Vatican.

Hôm 17/2/2023, Sứ điệp Mùa Chay 2023 đã được công bố. Trong Sứ điệp này, Đức Thánh Cha Phanxicô dựa vào đoạn Tin Mừng Chúa Giêsu Biến Hình để cho thấy « mối tương quan tồn tại giữa khổ chế Mùa Chay và kinh nghiệm hiệp hành ». Cả hai hành trình này đều nhắm đến sự biến đổi cá nhân và Giáo hội. Đặc biệt, ngài đề nghị « hai “con đường” phải theo để lên núi cùng với Chúa Giêsu và đạt đến đích cùng với Ngài » trong Mùa Chay này : đó là lắng nghe Chúa Giêsu và sống cuộc thương khó và thập giá của Ngài trong thực tại hằng ngày với đức tin, đức cậy và đức mến, « để trở thành những người kiến tạo tình hiệp hành trong đời sống thường ngày nơi các cộng đoàn của chúng ta ».

Mỗi thảm họa đều dẫn đên một loạt những nghi ngờ : Thiên Chúa không thể ngăn chặn nó sao ? Làm sao còn có thể tin vào sự hiện diện tích cực của một Thiên Chúa mà chúng ta gọi là « tình yêu » và toàn năng ? Cha Marcel Domergue, s.j, tra vấn Thánh Kinh để giúp chúng ta đương đầu với vấn đề không thể tránh khỏi này.

Đức Thánh Cha tiêp tục loạt bài giáo lý về « lòng say mê loan báo Tin Mừng » trong buổi tiếp kiến chung ngày 15/2/2023, bằng cách tập trung vào sứ vụ tông đồ của các môn đệ đầu tiên của Chúa Giêsu. « Không thể rao giảng Chúa Kitô mà không ở lại với Ngài », Đức Thánh Cha nhấn mạnh và đồng thời giải thích « diễn từ truyền giáo » của Chúa Giêsu qua ba khía cạnh : « tại sao loan báo, loan báo điều gì và loan báo như thế nào ».

« Tôi đã sống đức tin như thế nào ?  Đó có phải là vấn đề tính toán, chủ nghĩa hình thức hay là một câu chuyện tình yêu với Thiên Chúa? », Đức Phanxicô mời gọi các Kitô hữu tự vấn như thế trong buổi đọc Kinh Truyền Tin hôm Chúa Nhật 12/2/2023, khi giải thích đoạn Tin Mừng về việc Chúa Giêsu đến để kiện toàn lề luật chứ không bãi bỏ.

Lời cầu nguyện tuyệt đẹp này với Đức Mẹ Thinh Lặng của Đức Thánh Cha Phanxicô có thể giúp chúng ta thinh lặng để lắng nghe Chúa và tha nhân với một tâm hồn tĩnh lặng, và đó là phương thuốc cho tâm hồn và không nói xấu người khác.

Trong Sứ điệp cho Ngày Thế giới Bệnh nhân 2023, được cử hành vào ngày 11/2, Đức Phanxicô mời gọi, trong tinh thần Giáo hội hiệp hành, hãy « suy nghĩ về sự kiện rằng chính qua kinh nghiệm về sự mong manh và bệnh tật mà chúng ta có thể học cách bước đi cùng nhau theo phong cách của Thiên Chúa, Đấng gần gũi, trắc ẩn và dịu dàng ».

Trong ngày thứ ba làm việc của đại hội đồng lục địa các Giáo hội Châu Đại Dương diễn ra ở Suva (quần đảo Fidji), phó thư ký của THĐ Giám mục, nữ tu Nathalie Becquart, đã gởi lên chủ đề « Trở thành một Giáo hội hiệp hành hơn ». Theo nữ tu, tính hiệp hành biểu lộ đặc tính lữ hành của Giáo hội.

Ước muốn được ban để chúng ta có thể hiểu được mục đích mà chúng ta sống.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã gặp gỡ các Giám mục, Linh mục, Phó tế, Tu sĩ nam nữ và chủng sinh của Nam Sudan tại nhà thờ Chánh tòa Thánh Têrêsa, ở Juba, hôm 4/1/2023. Ngài khuyến khích họ trở nên ngoan ngoãn trong bàn tay Thiên Chúa và chuyển cầu cho dân chúng, mời gọi họ « lên tiếng chống lại bất công ».

Kết thúc chặng Congo của chuyến tông du châu Phi của mình, hôm 3/2/2023, Đức Thánh Cha Phanxicô đã yêu cầu các Giám mục Congo đừng giới hạn hành động của họ vào việc dấn thân chính trị.

Đức Phanxicô hiện đang tông du đến CHDC Congo vẫn hiệp thông cầu nguyện với tất cả những người sống đời thánh hiến quy tụ để cử hành thánh lễ tại vương cung thánh đường Đức Bà Cả, nhân dịp Ngày Thế giới Đời sống Thánh hiến 2/2. Ngài khuyến khích họ tiếp tục sứ mạng ngôn sứ của mình.

Sự kiên công khai cuối cùng trong ngày 2/2 của Đức Thánh Cha ở Kinshasa, cuộc gặp gỡ với các linh mục, phó tế, những người sống đời thánh hiến và các chủng sinh của CHDC Congo, tại nhà thờ Chánh tòa Đức Bà Congo ở Kinshasa. Trong bài phát biểu của mình, Đức Phanxicô đã đề cập đến nhiều thách thức và cám dỗ của Giáo hội Congo, đồng thời nhắc lại tầm quan trọng của việc phục vụ người dân, như là chứng nhân cho tình yêu thương của Thiên Chúa.

Trong một thánh lễ khổng lồ được cử hành hôm 1/2/2023, Đức Phanxicô đã tha thiết cầu xin cho hòa bình, trong một đất nước bị bạo lực xâu xé. Trước mặt ngài, bóng ma chiến tranh dường như hiện hữu trong tâm trí của hàng triệu người đến tham dự thánh lễ.